#10: Van wie is deze Kerk?

Als reactie op de wederopbouw ontstonden in de jaren ’70 en ’80 in Nederland nieuwe wijken, waarin hoge flats plaats maakten voor kleine woonerven, en lange rechte straten voor kleine, kronkelige weggetjes. Een structuur die ook sterk doet aan een doorgesneden bloemkool. Deze wijken werden lange tijd weggezet als saai en truttig. Maar is dat terecht? 

Luister naar dit verhaal van Chris Bajema over de bloemkoolwijk ‘De Clusterwoningen’ in Doorwerth (gemeente Renkum) - de verborgen parel die hij ontdekte - en waarin hij pardoes verdwaalde.

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Nagesprek (seizoen 3) met: Anita Blom
Audio mix: Faboem

Voor sommige Nederlanders voelt het vreemd om van een moskee Nederlands erfgoed te maken, of is het zelfs een gebouw dat wantrouwen oproept. Hoe anders was dat bij de Yunus Emre moskee in de jaren ‘70.  

Mariëtte Heres maakte een verhaal over hoe deze moskee met de hulp van de hele gemeenschap tot stand kwam en zelfs de trots van Almelo werd. En over hoe de toekomst ervan nu toch weer onzeker is.

Met het aanwijzen van monumenten uit de periode 1965 - 1990 ligt het voor de hand te kijken naar het erfgoed van de vele arbeidsmigranten die in deze jaren naar Nederland kwamen. Nederland telt vele duizenden rijksmonumenten. Maar tot nu toe is ons cultureel erfgoed nog niet erg inclusief.

De tienduizenden gastarbeiders die naar Nederland kwamen om te werken zouden tijdelijk arbeid verrichten, maar ze bleven en ze vestigden zich in Nederland. Velen van hen waren moslim en zochten een plek om ook hier in Nederland hun religie te kunnen beoefenen.

Die plek zou er komen, met hulp uit onverwachte hoek en ondanks alle weerstand. Luister naar de unieke en inspirerende ontstaansgeschiedenis van de Yunus Emre Moskee in Almelo.

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Nagesprek (seizoen 3) met: Anita Blom
Audio mix: Faboem

De spanning en angst uit de Koude Oorlog zijn terug van nooit helemaal weggeweest. Althans, wie het nieuws volgt over de oorlog in Oekraïne en de nucleaire dreigementen van Putin hoort,  zou dat kunnen concluderen. Het toeval wil dat Nederland zich juist nu buigt over de vraag: wat te doen met een groot aantal atoombunkers en schuilkelders die stammen uit de Koude Oorlog periode?

Moeten we deze bunkers misschien toch weer operationeel maken, zodat we Nederland kunnen beschermen tegen een aanval met kernwapens?  Kun je je überhaupt beschermen tegen een atoomaanval? Bestaan er nog plekken in Nederland waar je terecht kunt als de hel losbarst?

Michiel, de maker van dit verhaal, brengt samen met kunstenaar en koude-oorlog expert Kees van Leeuwen een middag door in een ‘Noodzetel’ in Den Haag en ontdekt de bizarre wereld die schuilgaat onder meters dik beton.

We horen oud-minster van Defensie Joris Voorhoeve, die al tijden waarschuwt voor teveel optimisme als het gaat over de nucleaire dreiging. 

En tot slot spreekt Michiel met Raphaël Smid, iemand die veel weet over ‘Bescherming Bevolking’, een afgesloten hoofdstuk uit de geschiedenis waarvan sommigen, waaronder Joris Voorhoeve, zeggen: dit is actueler dan ooit.

Credits
----------------------
Maker: Michiel van Poelgeest
Host: Nienke de la Rive Box
Muziek & montage: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem
Met medewerking van erfgoed-specialist Anita Blom

Platte Grond is een productie van Klaenk.

Seizoen 3 wordt mede mogelijk gemaakt door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Nagesprek (seizoen 3) met: Anita Blom
Audio mix: Faboem

Wat als je een moeilijk persoon bent in de omgang, maar wel vooruitstrevend in je ideeën? Wat als je een filosofie hebt waarin natuur, stad en mens in balans zijn, maar niemand naar je luistert? Wat als je plannen voor duizend jaar maakt, maar de tijd je vijand wordt? Dat waren de uitdagingen van Louis Le Roy, beter bekend als De Wilde Tuinman.

In dit verhaal duiken we in de wereld van Le Roy, die in de jaren ‘70 met zijn ideeën onze manier van naar de natuur kijken volledig op zijn kop zette. Het moest allemaal wilder, organischer en minder geordend.

Maar Nederland is een land van regels. Onze drooggemalen polders blinken uit in strakke, langgerekte akkers en in onze voortuintjes winnen de tegels het vaak van het groen. Le Roy en ‘Nederland’ botsten dus geregeld, weet ook architect Rob Hendriks, die met hem samenwerkte.

Kunnen we nu misschien alsnog iets met de ideeën van le Roy? Kunnen we zijn gedachtengoed levend houden voor toekomstige generaties? Nienke de la Rive Box bezocht de plek waar vrijwilligers dagelijks werken aan de bouw van een ecokathedraal, die zij waarschijnlijk nooit zelf zullen voltooien.

Credits
----------------------
Host & maker: Nienke de la Rive Box
Muziek & montage: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem
Met medewerking van erfgoed-specialist Anita Blom

Platte Grond is een productie van Klaenk.

Seizoen 3 wordt mede mogelijk gemaakt door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Nagesprek (seizoen 3) met: Anita Blom
Audio mix: Faboem

Als er nieuwe windturbines worden neergezet in Nederland is er bijna altijd discussie over. Regelmatig verschijnen er berichten in de media over mensen die fel tegen de komst van windturbines zijn, of het nu op land is, of op zee.

Mensen zijn vaak vóór schone energie maar niet in de buurt van hun leefomgeving. Je zou kunnen stellen dat we een ambivalente houding hebben ten aanzien van windenergie.

Maar in het verhaal Tegenwind gaat het  niet over de tegenstanders van windmolens en -turbines, maar over mensen die lyrisch zijn over windenergie. Volgens hen zijn windturbines zelfs potentieel erfgoed. Misschien wel juist omdat er zo veel maatschappelijk verzet tegen is.

We spreken onder andere met Chris  Westra, windenergie pionier: hij stond in de jaren ‘70 aan de wieg van de windturbine. Onlangs publiceerde hij het boek: Zet ze maar op zee. Die kant lijkt het ook op te gaan met de moderne turbines.

Christian Pfeiffer, derde generatie molenaar, weet dat windmolens altijd hebben moeten vechten voor hun plek in het Nederlandse landschap. De meesten verloren overigens die strijd. Verdwijnt straks ook de moderne turbine voorgoed uit de polder? Of verdienen sommige van hen een plek voor de eeuwigheid?

Credits
----------------------
Maker: René van Es
Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem
Met medewerking van erfgoed-specialist Anita Blom

Platte Grond is een productie van Klaenk.

Seizoen 3 wordt mede mogelijk gemaakt door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Nagesprek (seizoen 3) met: Anita Blom
Audio mix: Faboem

Het verhaal Bruut Bemind speelt zich af in en rond het stadhuis van Terneuzen. Deze ‘ark van beton’ maakt nogal wat tongen los in Zeeland. Het brutalistische gebouw is daarmee een goed voorbeeld van de discussie die gevoerd wordt rondom jong erfgoed. En het laat zien dat we het moeilijk vinden om gebouwen te zien als erfgoed, als ze nog maar een paar decennia oud zijn.

Sinds de komst van het stadhuis, in 1972, roept het gebouw al weerstand op. Veel Terneuzenaren vinden het lelijk. Gebouwenfan Martjan Kuit en Burgemeester Erik van Merrienboer proberen de stad enthousiast te krijgen voor het stadhuis. Ze zouden graag zien dat het de status van rijksmonument krijgt. Maar voor de Terneuzenaren is de liefde voor het grauwe gebouw allerminst vanzelfsprekend. Dit roept de vraag op: Moet je van een gebouw houden om het te behouden?

Post65 gebouwen, gebouwen uit de periode 1965 en 1990, zijn lang niet altijd geliefd…is dat terecht? Of zijn ze onbegrepen? 

Nieuw in seizoen 3
Een nieuw, verdiepend onderdeel van Platte Grond in seizoen 3 is: het nagesprek. Na afloop van het verhaal bespreekt Nienke de inhoud met dé post-65 expert van Nederland: Anita Blom.

Credits
----------------------
Maker: Mariette Heres
Host: Nienke de la Rive Box
Muziek & montage: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem
Met medewerking van erfgoed-specialist Anita Blom.

Platte Grond is een productie van Klaenk.

Seizoen 3 wordt mede mogelijk gemaakt door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Nagesprek (seizoen 3) met: Anita Blom
Audio mix: Faboem

Platte Grond is terug met een derde seizoen vol verhalen over pioniers, architecten en andere cowboys.  In dit seizoen hebben we speciale aandacht voor ‘jong erfgoed’.

Kan een windmolen van een paar decennia jaar oud erfgoed worden? Of moeten we die gewoon vervangen? Kan een grauw betonnen gebouw met een slecht energielabel een rijksmonument worden?

Het team van Platte Grond ging op zoek naar gebouwen en andere objecten in Nederland, die op het punt staan vergeten, of vereeuwigd te worden. We duiken in een generatie die bekend staat als ‘post65’. Een lichting die bedreigd wordt door sloop of verval en waarvan men steeds vaker zegt: bescherm het.

Maar je kunt niet alles bewaren. En bovendien: post65 is lang niet altijd geliefd… Dus wat bewaar je wel en wat niet? Welke verhalen dreigen verloren te gaan? Dat hoor je dit seizoen.

Makers seizoen 3
----------------------
Nienke de la Rive Box [host & maker]
Michiel van Poelgeest [uitvoerend producent]
René van Es
Mariette Heres

Met medewerking van erfgoed-specialist Anita Blom.
Platte Grond is een productie van Klaenk.

Seizoen 3 wordt mede mogelijk gemaakt door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Nagesprek (seizoen 3) met: Anita Blom
Audio mix: Faboem

De maker van dit verhaal, Michiel van Poelgeest, slaat op een ochtend de krant open en leest een interview met Vinex-vader Hans Leeflang, waarin hij pleit voor een nieuw masterplan voor Nederland, om het nijpende woningtekort op te lossen. Onder andere. Leeflang’s oproep raakt een gevoelige snaar. Want: een miljoen woningen…hoe dan? De regie lijkt te ontbreken. Het ‘grotere verhaal’ eveneens. Maar Vinex, dát willen we toch niet nog een keer?

Wat dan wel? De ooit zo ‘gewone’ woonwens van een eigen huis, met een achtertuin, in een fijne buurt, staat voor veel Nederlanders onder druk. Er is gewoon te weinig aanbod. Alle vinex kritiek ten spijt is er een ding dat je niet kunt zeggen over Vinex woningen: dat ze niet zijn gebouwd. Ze staan er. En je kunt er (fijn) in wonen, vertellen ook de trotse Leidsche Rijners Jelte en Tynke. Alhoewel ze soms nog last hebben van Vinexschaamte. Is Vinex dan misschien toch de oplossing voor al onze problemen?

Maker: Michiel van Poelgeest
Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem
Producent: Klaenk

Platte Grond ontvangt subsidie van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.
Voor meer informatie: bezoek de website van Platte Grond.

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Nagesprek (seizoen 3) met: Anita Blom
Audio mix: Faboem

Als klein kind bezocht Mariëtte Heres, de maker van dit verhaal, het voormalig kamp Westerbork. Ze herinnert zich het bos, de hei en de Radiosterrenwacht, maar ze herinnert zich ook heel goed de omhoog gekromde spoorrails zonder eind. Het is één van de eerste echte historische sensaties die zij zich kan herinneren. Net zoals Mariëtte kent iedereen wel zo’n ervaring, waarin je voor een ogenblik ’een wordt’ met de geschiedenis.

Nu er steeds minder overlevenden zijn van de Tweede Wereldoorlog, krijgt het erfgoed uit deze periode een grotere rol bij het vertellen van het verhaal. Maar wat doen we in Nederland met de gebouwen die de bezetter heeft achtergelaten? Zo staat er in Ellecom een turnhal van 1700m2, uit 1942, gebouwd door de nazi's. En in Wassenaar vind je de bunker van Seys Inquart. Beide gebouwen staan te koop. Wat moeten we met deze foute gebouwen? Hoe gaan we om met Dadererfgoed?

Maker: Mariette Heres
Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem
Producent: Klaenk

Platte Grond ontvangt subsidie van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.
Voor meer informatie: bezoek de website van Platte Grond.

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Nagesprek (seizoen 3) met: Anita Blom
Audio mix: Faboem

Prins  Charles, Thiery Baudet en Donald Trump: Platte Grond kreeg ze helaas niet te spreken voor deze aflevering. En dat is jammer, want ze hebben alledrie wel degelijk een zeer uitgesproken mening over architectuur. Of om nog preciezer te zijn: over het modernisme. En laat dit verhaal, getiteld Neofobie, nu precies daar over gaan.

Het modernisme is een  stroming in de architectuur die, zo lijkt het, de wereld in twee kampen verdeeld: zij die er mee weglopen en de bouwwerken zien als bakens van de beschaving , en zij die het verafschuwen en niets liever zouden willen dan al die gebouwen te zien worden afgebroken, tot ook het laatste blok beton is verpulverd.

Die weerzin tegen het nieuwe is actueel. Politici, presidenten en dictators spreken zich er over uit. En het lijkt wel alsof machthebbers steeds vaker ten strijde trekken tegen tegen het modernisme en tegelijkertijd het classicisme openlijk omarmen. Waar komt toch die weerzin van het nieuwe vandaan? Prosper de Roos onderzocht dit fenomeen en legde de vraag voor aan twee gevierde architecten: Reinier de Graaf en Hans van der Heijden. 

Maker: Prosper de Roos
Host: Nienke de la Rive Box
Eindredactie: Katinka Baehr
Muziek: Michiel van Poelgeest
Audio mix: Faboem
Producent: Klaenk

Platte Grond ontvangt subsidie van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.
Voor meer informatie: bezoek de website van Platte Grond.

--
Platte Grond is een productie van Studio Onzichtbaar.

Host: Nienke de la Rive Box
Muziek: Michiel van Poelgeest
Nagesprek (seizoen 3) met: Anita Blom
Audio mix: Faboem