29: Het elektrisch paradijs

Koffie zorgt er toch voor dat je 's nachts wakker ligt of een angstaanval kan krijgen? Of is het juist het rustmoment in jouw dag. In Koffiekunde gaat emeritus hoogleraar Bertil Fredholm na hoe (on)gezond koffie voor je is. Martine en Robert houden wel van een bakkie pleur en bespreken in deze podcast de (on)zin van het zwarte drankje.

Wie maar een beetje zoekt, komt heel veel vrouwen tegen die een belangrijke bijdrage aan de wetenschap hebben geleverd. Zoals de structuur zichtbaar maken van het verkoudhoudvirus corona of het eerste effectieve middel tegen lepra. Toch werden vrouwen en hun grote prestaties binnen de natuurwetenschappen over het hoofd gezien. Hoe kan dat? Daarover gaat Ongekend van Margriet van der Heijden. Martine en Robert bespreken dit interessante boek.

Stel je huis eens voor zonder verwarming, verlichting en wasmachine. Dat is even wennen. We bespreking van 'Het elektrisch paradijs', een boek van Lorenz van Doornen en Meta Krüger over hoe elektrische apparaten ons huis binnenkwamen.

Filosofen zijn toch mensen die vooral veel vanuit een stoffige kamer in een ivoren toren nadenken? Welnee, natuurlijk niet! Dit laat Pablo Lamberti overtuigend zien. In zijn boek Strijdvaardig Leven maken we kennis met filosofenkrijgers zoals Socrates, Seneca en de Japanse samoerai. Wetenschapsjournalisten Martine & Robert hebben een zwarte band in taekwondo en bespreken het boek van de promovendus filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast tippen ze boeken van filosoof henk Oosterling en schrijver Alex Boogers. Deze aflevering is een samenwerking met NEMO Kennislink onder de naam Weetvoer.

Deze week bespreken Martine en Robert een wel heel bijzonder fotoboek over de matjes van Den Haag. In de Matlas laten drie fotografen zien waarom dit kapsel niet alleen mooi is, maar ook een vorm van protest en over zelfredzaamheid, vrijheid en grilligheid gaat. De mat is het resultaat van tijd, liefde aandacht en focus, zoals Saul van Stapele schrijft in een essay in het boek. Maar toch ook een beetje vreemd en altijd opvallend. Daarnaast bespreken Robert en Martine nog een ander boek met veel foto's: Schiermannenoog, waarin Marloes Barnhoorn en Bern Veenhof oude, markante mannen van het eiland portretteren.

Jaguarman is een verrassend rijk boek. Een reisboek, geschiedenis van Suriname en vader-zoonverhaal ineen. In Jaguarman gaat schrijver Raoul de Jong op zoek naar zijn roots in Suriname en schrijft hij over een verre voorouder die medicijnman was en kon veranderen in een jaguar. Het levert een erg goed en zeer origineel boek op.

Seks, bloed en mystiek. Daar draait het om in Vurige liefde, een boek van etnoloog en historicus Peter Jan Margry (Meertens Instituut en Universiteit van Amsterdam). In de jaren dertig en veertig groeide het Brabantse gehucht Welberg uit tot een waar bedevaartsoord, vergelijkbaar met het Franse Lourdes. Dat kwam door Janske Gorissen. Zij zag visoenen van Jezus en Maria en had stigmata. Binnen een paar jaar wist ze priesters, een bisschop en allerlei volgelingen aan zich te binden. Een boek over vreemde visioenen, seks op de biechtstoel en wonderbaarlijke mystiek. Margry dook in voorheen verboden archieven, pluisde de hele geschiedenis uit en schreef er een fascinerend boek over. Deze aflevering is een samenwerking met de populairwetenschappelijke website NEMO Kennislink.

Lui op het strand liggen, een beetje lummelen en af en toe een duik nemen. "Lange dagen niks doen in de zon en genieten van het leven. Dat is het beeld dat veel mensen hebben van het vakantieland Italië", zeggen onderzoekers en Italië-experts Pepijn Corduwener en Arthur Weststeijn van de Universiteit Utrecht. "Het lijkt vooral een land van stilstand en wanorde, maar bij politieke vernieuwing denk je vast niet aan Italië. Maar het land is wel degelijk een trendsetter, betogen de twee wetenschappers. Nu het vakantietijd is bespreken Robert en Martine hun verfrissende blik op Italië in het boek 'Het Italiaanse experiment'. Daarnaast praten Robert en Martine over Het Heldenpad, het nieuwe boek van schrijver Tim Parks, die lange tijd aan de universiteit van Milaan werkte. Parks treedt in de voetsporen van zijn 'held' Garibaldi en loopt 640 kilometer van Rome naar Ravenna. Deze aflevering is gemaakt onder de naam Weetvoer in samenwerking met NEMO Kennislink, de populair-wetenschappelijke website van Nederland.

Van kamperen moeten Robert en Martine eigenlijk niks hebben. In een tent heb je het altijd te koud of warm en even makkelijk aankleden of uitrusten lukt niet goed. Hoe anders is dat bij wetenschapper Koen Arts (Wageningen Universiteit) en zijn vrouw Gina Moffey. Samen slapen ze ruim een jaar lang buiten. Met aanstekelijk enthousiasme schrijft Arts in 'Wild Jaar' over dit avontuur in Nederland. Je leert van alles over de biodiversiteit van eikensoorten, hoe je geweien van herten kunt vinden en zelfs op welke manier je niet een kip moet slachten. Arts doorspekt zijn verhaal met mooie wetenschappelijke weetjes, eerlijke verhalen over vroeger en zijn eigen romantische blik op de natuur. Als zijn vader overlijdt tijdens het 'Wild Jaar' krijgt het boek een extra diepe laag, omdat Arts precies de juiste woorden weer te vinden om zijn verslagenheid, verdriet en verlorenheid onder woorden te brengen. Martine en Robert bespreken verder nog Insectenrijk van Aglaia Bouma, een reportage op de Utrechtse Heuvelrug van Mariska van Sprundel op nemokennislink.nl en Een verhaal met een Angel van hoogleraar biologie Dave Goulsen (Universiteit van Sussex). Deze aflevering is een samenwerking met de populair-wetenschappelijke website NEMO Kennislink.