Altruizm 4: Uzun Vadecilik (Longtermism)

Binlerce yıldır Tanrıyı oynuyoruz. Daha yazı yazmayı bilmediğimiz zamanlardan beri, etrafımızdaki ekinleri ve hayvanları yapay seçilimle değiştiriyoruz. Ama artık oyunun kuralları değişiyor.

Plan şu: Önce genetiğin aşırı kısa bir tarihi. Sonra, mucitlerine Nobel kazandıran CRISPR’ın anlam ve ehemmiyeti. Sonra da etik tartışmalar. Keyifli dinlemeler, hepinize ve patronlarıma teşekkürler. 

.

Konular:

• (00:04) İtiraf: Ben bir genetik mühendisi değilim
• (01:30) Tanrıyı oynamak klişesi
• (03:50) Genetiği değiştirilmiş ilk hayvan
• (04:45) Genom dizilimi
• (07:25) CRISPR: Nobel ve ötesi.
• (14:20) Pratik uygulamalar
• (17:23) Gene Drive
• (20:15) İlk modifiye bebekler
• (21:20) İlk terapi: Orak hücre anemisi
• (21:55) Etik kaygıların fırsat maliyeti
• (24:30) Tasarım bebekler
• (27:00) Patent kavgası
• (28:45) Patreon Teşekkürleri.

.

Kaynaklar:

• Video: CRISPR: Gene editing and beyond
• Video: But what is CRISPR-Cas9
• Yazı: Oswald T Avery, the unsung hero of genetic science
• Yazı: How CRISPR is making farmed animals bigger, stronger, and healthier
• Yazı: Gene Editing Gold Rush
• Makale: DNA synthesis technologies to close the gene writing gap
• Makale: The genome editing revolution
• Kitap: A Crack in Creation
• Yazı: Gene Drives Could Fight Malaria
• Haber: His baby gene editing shocked ethicists. Now he's in the lab again
• Yazı: We’re entering a golden age of engineering biology

.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, Samsung hakkında reklam içerir.

Samsung Galaxy S24/S24+ ve Galaxy S24 Ultra hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Bu podcast, Salus hakkında reklam içerir.

Salus hakkında detaylı bilgi almak ve BASLANGIC10 koduyla %10 indirimden faydalanmak için tıklayınız.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Selam fularsızlar. MÖ 396 olimpiyatlarında at arabası yarışlarını Spartalı bir prenses kazanmış. Hem de iki defa üstüste. Oradaki Zeus tapınağının girişine bronz heykelini diktirip altına "bu yarışı ilk kazanan kadın benim, deal with it" yazdırmış.

Ondan tam 23 asır sonra Atina'da yeniden başlayan modern olimpiyatlarda yarışan kadın sayısı ise 0 idi. Projenin mimari Pierre de Coubertin, ölene kadar “kadınların olimpiyatlardaki tek görevi erkekleri alkışlarıyla ödüllendirmek ve onlara çelenk takmaktır” gibi şeyler diyecekti.

Tarih bazen uzun dönemler boyunca tekrar eder, sonra bir anda coşar. Pierre de Coubertin, Berlin Olimpiyatlarındaki kadın sporculara söylene söylene öldü. Bu sene yapılacak olimpiyatlardaysa ilk defa eşit sayıda kadın ve erkek sporcu yarışacak, mirası böyle yaşayacak.

2000 seneyi aşkın bu inişli çıkışlı süreçte kısa bir yolculuğa çıkalım, en sonunda da Türkiye'ye varalım.

Bölümler:

• (00:03) 1700 yıllık bikini resimleri.
• (04:00) Antik Olimpiyatlar.
• (05:35) Viktoria Çağı'nın hurafeleri.
• (06:50) Şampiyon Prenses Kyniska.
• (11:36) 1896 Olimpiyatları: Kadınlar Giremez.
• (15:09) Alice Milliat ve Kadın Olimpiyatları.
• (18:01) Toplumların evrimi.
• (20:47) Türkiye'de spor (Vodafone'un Dünya Kadınlar Günü filmi)

.

Kaynaklar:

• Yazı: Kadın Yarışabilir Mi? Pierre Coubertin Alice Milliat’a Karşı
• Makale (pdf): BATI KÜLTÜRLERİNDE KADINLARIN SPORA KATILIMLARININ TARİHSEL GELİŞİMİ
• Yazı: Women at the Olympics
• Yazı (pdf): Women in the Olympic Movement
• Haber: Son 20 yılda kadın sporcu sayısı 30 kat arttı
• Yazı: Şampiyonluğun ardındaki düğüm

.

Bu podcast, Vodafone hakkında reklam içerir.

Vodafone'un Filenin Sultanları için hazırladığı 8 Mart Dünya Kadınlar Günü filmi: https://youtu.be/6mOwkeEkdM8 

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"Fakirin nükleer silahı, biyolojik silahlardır." Bugün tarihte biyolojik savaş örneklerini, sızıntıları ve yeni teknolojilerin yaratacağı riskleri konuşuyoruz.

Konular:

• (00:04) Amerithrax
• (02:39) Şarbon: Kusursuz Silah
• (03:57) Bruce Ivins
• (07:39) Biyolojinin ayağa düşmesi
• (08:23) Salgınlar artıyor, risk azalıyor
• (11:33) Kefe kuşatması ve Kara Veba
• (14:09) WW1: Atlara ve koyunlara ölüm
• (15:19) 731. Birim: Japonların korkunç denemeleri
• (18:51) Çiçek hastalığı
• (21:21) 1979 şarbon sızıntısı
• (23:01) 2 milyon dolar bütçeli anlaşma
• (24:30) CRISPR, AI ve DIY Biyoloji
• (27:10) Patreon Teşekkürleri.

.

Kaynaklar:

• Yazı: Preventing catastrophic pandemics
• Makale: Biological Warfare at the 1346 Siege of Caffa
• Makale: The history of biological warfare
• Yazı: Can a 50-year-old treaty still keep the world safe from the changing threat of bioweapons?

.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, Samsung hakkında reklam içerir.

Samsung Galaxy S24/S24+ ve Galaxy S24 Ultra hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Bu podcast, Salus hakkında reklam içerir.

Salus hakkında detaylı bilgi almak ve BASLANGIC10 koduyla %10 indirimden faydalanmak için tıklayınız.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Önce Barbie filmi hakkında bir monolog, sonra da toplumsal cinsiyet eşitliği üstüne (sponsorlu) bir sohbetle normal yayın akışımıza kısa bir ara veriyoruz.

Bildiğiniz gibi Türkiye, kadınların ekonomiye katılımında 156 ülke arasında 140. sırada. Orta düzey yönetici kadın oranı %16, üst düzey yönetici kadın olan şirketlerin oranı ise %3,9. Başlangıç noktamız bu. (WEF 2021).

Konuğum QNB Finansbank Genel Müdür Yardımcısı Cenk Akıncılar. Kendisi insan kaynaklarından sorumlu. Kadir Has Üniversitesi Kadın Çalışmaları Bölümü ile birlikte Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Rehberi'ni çıkarmışlar, onu konuştuk, ne anlatıyor bu rehber. Yani odakta şirket yok, bu rehber var. Ayrıyeten kritik temsiliyet eşiğini, kota politikalarını, hamilelik ve babalık izinlerini, İK mülakatlarını konuştuk. Umarım bir faydası dokunur.

Bu arada, bu konularla ilgilenen ama önceki bölümleri atlamış olanlar için geçen seneden "Erkek Krizi" üçlemesini önereyim. Bunlar sohbet değil, düz monolog:

1. Eğitimsizlik, İşsizlik ve Babasızlık (spotify)
2. Yalnızlık, Evlilik ve Kayıp Kadınlar (spotify)
3. Feminizm ve Erkek Hakları Hareketi (spotify)

.

Konu Başlıkları:

• (00:04) Barbie Filmi
• (04:44) Cenk Akıncılar ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Rehberi
• (05:40) Hedef: Farkındalık
• (08:05) Cinsiyet kavramlarını insanlar biliyor mu
• (09:20) Kalıp yargılar
• (11:25) %30 kritik eşik
• (13:25) Kota uygulamaları
• (14:20) Hamilelik
• (17:20) Kadınlar ne istiyor
• (18:45) Rol modeller
• (20:45) Erkeklerden ne duydular
• (23:20) Bu konuya bakış zamanla nasıl değişti
• (25:05) Babalık izni
• (27:00) İK mülakatları
• (28:50) Gelecek

.

Bu podcast, QNB Finansbank hakkında reklam içerir.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nükleer silahlar, tarihimizdeki ilk yapay varoluşsal tehdit. Bazı fizikçiler, ilk atom bombasının, önlenemez bir zincirleme reaksiyonla tüm atmosferi yakabileceğine ihtimal veriyorlardı. Bu gerçekleşmeyince onbinlercesi üretildi ve birçok defa yanlışlıka savaşın eşiğine gelindi. Bugünkü durum nedir, bir savaş çıkarsa etkisi tam olarak ne olur? Tüm bunları konuşacağız, bonus olarak fisyon ve füzyon bombalarının nasıl çalıştığını öğreneceksiniz. Bu bilgi günlük hayatta umarım işinize yaramaz.

Konular:

• (00:05) İlk Yapay Varoluşsal Tehdit.
• (01:09) Soğuk Savaş ve MAD
• (02:37) Nükleer Savaşın eşiğine geldiğimiz anlar
• (07:58) Nükleer Kış
• (09:33) Atmosferi Yakmak
• (10:31) Radyoaktivite ve fisyon
• (12:10) Einstein'ın yazmadığı mektup
• (13:36) Manhattan Projesi
• (14:27) 1.7 Milyar Yıllık Doğal Reaktör
• (16:53) Little Boy
• (19:21) Fat Man
• (20:46) Zincirleme Füzyon
• (23:22) Termonükleer Bombalar
• (24:14) Risk
• (25:56) Gelecek bölüm: Biyolojik Silahlar
• (26:46) Patreon Teşekkürleri.

.

Kaynaklar:

• Video: How would a nuclear war between Russia and the US affect you
• Yazı: Here’s How Bad a Nuclear War Would Actually Be
• Makale: Global food insecurity and famine 
• Yazı: The Fear of Setting the Planet on Fire
• Yazı: 1946: Can air or water be exploded?
• Video: Nuclear Bomb: How it Works in detail
• Video: Oppenheimer's Apocalypse Math

.

Bu podcast, Samsung hakkında reklam içerir.

Samsung Galaxy S24/S24+ ve Galaxy S24 Ultra hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Bu podcast, Salus hakkında reklam içerir.

Salus hakkında detaylı bilgi almak ve BASLANGIC10 koduyla %10 indirimden faydalanmak için tıklayınız.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Şu ana kadar yaşamış 110 milyarı aşkın insandan neredeyse hiçbiri dünyayı yok etme gücüne sahip değildi. Sultanlar sultanı, Tanrının kırbacı, gecelerin yargıcı, kim olursanız olun. Ama 20.yy'da bir avuç insan, tarihimize nokta koyacak güce kavuşmaya başladı. Hayatlarının belli bir anında, “bunu yaparsak acaba tüm insanlığı tehlikeye atar mıyız” diye ciddi ciddi oturup düşünmeleri gerekti.

Fularsız Entelliğin önümüzdeki bölümleri, geleceğimizle Rus ruleti oynayan görece sıradan insanlar hakkında. Bugünkü konumuz, yerin dibinden ve uzayın derinliklerinden çekip çıkarmaya çalıştığımız bilinmeyen canlılar.

.

Konular:

• (00:04) 3.5 milyon yıllık mikrobu yemek
• (05:18) Denizler altında 100 milyon yaşında bakteri
• (08:00) BM Dış Uzay Anlaşması: Uzayda hijyen
• (09:58) Apollo 11 karantina macerası
• (12:32) Uzaylı virüs ve Independence Day (1996)
• (15:18) The Andromeda Strain (1969)
• (16:28) Life (2017)
• (20:05) Mars'tan gelen asteroidler
• (20:57) Bedelsiz risk
• (22:25) Patreon Teşekkürleri.

.

Kaynaklar:

• Haber: Anatoli Brouchkov
• Yazı: Deep Frozen Arctic Microbes Are Waking Up
• Yazı: Scientists wake up 100-million-year-old microbes
• Yazı: The moments that could have accidentally ended humanity
• Yazı: The Apollo moon landing was real, but NASA's quarantine procedure was not
• Yazı: After The Long Voyage Home (1968, Popular Mechanics)
• Makale: The Tragedy of the Uncommons: On the Politics of Apocalypse
• ***
• Kitap: The Andromeda Strain (1969)
• Film: Independence Day (1996)
• Film: Life (2017)

.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, Samsung hakkında reklam içerir.

Samsung Galaxy S24/S24+ ve Galaxy S24 Ultra hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Bu podcast, Salus hakkında reklam içerir.

Salus hakkında detaylı bilgi almak ve BASLANGIC10 koduyla %10 indirimden faydalanmak için tıklayınız.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Neden bokböcekleri hakkında, insanlığın yokoluşu hakkında olduğundan çok daha fazla makale var?

Selam Fularsızlar, bugün Varoluşsal riskleri anlamakta zorlanıyoruz. Psikolojimiz, edebiyatımız, kısa vadeli ekonomik ve politik çıkarlarımız, bizi bu konularda gerçekçi olmaktan alıkoyuyor. Peki profesyoneller ne düşünüyorlar, Elf gözleriyle ufukta hangi tehditleri görüyorlar?

.

Konular:

• (00:04) Varoluşsal risklere bakışımız.
• (03:10) Riskin 3 boyutu: ölçek, zarar, olasılık.
• (06:06) Anthropic Principle.
• (09:10) Keşke yok olsak diyenler.
• (12:13) Doğal tehditler.
• (13:08) Asteroidler.
• (17:13) Gama ışını patlamaları.
• (18:35) Süpervolkanlar.
• (19:20) İklim değişikliği, dysgenics, uzaylılar.
• (21:45) 6'da 1 ihtimalle yok oluş mu?
• (23:00) Özet ve Patreon Teşekkürleri.

.

Kaynaklar:

• Kitap: The Forge of God (1987)
• Makale (pdf): Existential Risks (Bostrom, 2002)
• Podcast: Dr Umut Yıldız ile Felaketin Astrofiziği
• Kitap: The Precipice: Existential Risk and the Future of Humanity (2020)

.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, Samsung hakkında reklam içerir.

Samsung Galaxy S24/S24+ ve Galaxy S24 Ultra hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Bu podcast, Salus hakkında reklam içerir.

Salus hakkında detaylı bilgi almak ve BASLANGIC10 koduyla %10 indirimden faydalanmak için tıklayınız.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Selam Fularsızlar: Gelecekte yaşayacak insanların da hakları var ve bu insanlardan çok olacak, çünkü gelecek çok büyük. Öyleyse insanlara yardımla ilgilenen herkes, işin gücünü ve bugünün sorunlarını bırakıp, uzun vade potansiyelimizi korumaya ve maksimize etmeye odaklanmalı mı? Bugün uzun vadeciliği masaya yatırıyoruz. Gelecek hakkında epey üfüreceğiz, tüm konu başlıkları aşağıda.

.

Konular:

• (00:04) Nükleer savaş seçenekleri
• (01:15) 1280 kişi
• (04:13) İnsanlığın geleceği enstitüsü
• (06:20) Nüfus Etiği: Henüz doğmamışların hakları
• (09:50) Non-Identity Problem
• (11:43) 10 üzericilik: Gelecek ne kadar büyük
• (15:00) İğrenç sonuç
• (18:55) Transhumanizm
• (20:50) Risk hesapları
• (23:00) Foundation: Psychohistory
• (25:20) Hinge of History
• (30:50) Özet ve Patreon Teşekkürleri

.

Kaynaklar:

• Kitap: Reasons and Persons (Derek Parfit, 1984)
• Makale: Genomic inference of a severe human bottleneck
• Yazı: The Nonidentity Problem
• Yazı: Against longtermism
• Future of Humanity Institute

.

Bu podcast, Samsung hakkında reklam içerir.

Samsung Galaxy S24/S24+ ve Galaxy S24 Ultra hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Bu podcast, Salus hakkında reklam içerir.

Salus hakkında detaylı bilgi almak ve BASLANGIC10 koduyla %10 indirimden faydalanmak için tıklayınız.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Selam Fularsızlar. Effective altruism veya etkili altruizm denen akımın amacı, hayır işlerine bakışımızı kökünden değiştirmek. Sadece ona değil, topluma faydanıza bakışı değiştirmek. Aristolar, Marxlar, Rockefellerlar, robotlar havada uçuşacak. Fularsız Entelliğin yeni yılına biraz geç giriş yapıyoruz ama sağlam bir giriş yapıyoruz. (Sonraki bölüm gelecek hakkında, longtermism denen yardımseverlik çeşidi hakkında)

.

Konular:

• (00:04) Save the children
• (03:05) Bağışın tarihi
• (07:25) Sosyalistlerin hayırişine bakışı
• (09:37) Hırsız baron Carnegie ve Gospel of Wealth
• (12:18) Peter Singer'ın felsefesi
• (15:22) Eleştiriler
• (20:55) Faydacılık maksimalizmi
• (23:00) Earning to give
• (28:47) Pasif vs Aktif kararlar
• (31:00) Küresel Hastalık Yükü Çalışmas
• (33:18) Open Philantrophy
• (36:00) McNamara Hatası
• (38:15) Yüzde 3
• (40:00) Özet
• (41:15) Patreon Teşekkürleri

.

Kaynaklar:

• Makale: Social welfare in the Greco-Roman world as a background for Early Christian practice
• Yazı: How the poor became blessed
• Video: Slavoj Žižek on "They Live" (The Pervert's Guide to Ideology)
• Kitap: Gospel of Wealth, Andrew Carnegie
• Makale: Kıtlık, Zenginlik ve Ahlak
• Video: The Rise & Fall of Sam Bankman-Fried
• Görsel Rapor: Hastalık Yükü (Özet)
• Makale: Eğitim projeleri

.

------- Podbee Sunar -------

Bu podcast, Samsung hakkında reklam içerir.

Samsung Galaxy S24/S24+ ve Galaxy S24 Ultra hakkında daha detaylı bilgi için tıklayınız.

Bu podcast, Salus hakkında reklam içerir.

Salus hakkında detaylı bilgi almak ve BASLANGIC10 koduyla %10 indirimden faydalanmak için tıklayınız. .

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Selam fularsızlar, bugün altruizm serisine kısa bir ara veriyoruz ve sürdürülebilirlik kavramına, BM hedeflerine, bu hedeflere neden ulaşılamadığına, Venedik'e gelen 20 milyon turistle başa çıkmanın yollarına, cennet vatan Singapura ve Ayvalık'ta bir köye bakacağız.

.

Konular:

• (00:06) Singapur övme şenlikleri.
• (04:05) BM Milenyum Hedefleri
• (05:10) BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri
• (08:15) TR verimlilik Raporu
• (10:17) Sentrum Ayvalık Projesi
• (11:52) Turizm tarihi
• (15:57) Aşırı turizm
• (23:39) Sanal gerçeklik tuizmi

.

Kaynaklar:

• Rapor (pdf): Türkiye Verim Araştırması
• Rapor: did the world achieve the Millennium Development Goals?
• Yazı: An entry fee may not be enough to save Venice from 20 million tourists
• Rapor (pdf): Emissions of the Marella Discovery
• Yazı: Top 10 green cities
• Video: Janek Rubes, Prag hakkında konuşuyor
• Video: How to save tourism from itself 
• Video: KÜÇÜKKÖY I 1. BÖLÜM

.

Bu podcast, EnerjiSA hakkında reklam içerir.

EnerjiSA ve Daha İyi Bir Gelecek Platformu hakkında daha detaylı bilgi için dahaiyibirgelecek.org’u ziyaret edebilirsin.

See Privacy Policy at https://art19.com/privacy and California Privacy Notice at https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.