Wariant Omikron wirusa Covid-19 mógł zacząć nowy rozdział pandemii. To czas na przyjrzenie się doświadczeniom ostatnich dwóch lat i zastanowienie się nad możliwymi scenariuszami na przyszłość, które zakreśla Paweł Grzesiowski lekarz pediatra, wakcynologo i ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. walki z Covid-19.
Więcej zachorowań łagodnych, zwłaszcza dla osób zaszczepionych. W ostatniej fali zachorowało tyle osób, co od początku pandemii, choć nie spowodowało to przeładowania szpitali. Wirus stał się bardziej zakaźny, lecz choroba przebiega łagodnie, co jest nadzieją na przyszłość.
Kolejne warianty na pewno się pojawią, tylko nie wiadomo, w jakim kierunku wirus będzie się zmieniał. Ilość możliwych mutacji jest praktycznie nieskończona. Nowe warianty wirusa powstawać mogą wszędzie, co jest związane z liczbą chorych. Ludzie zaszczepieni chorują krócej, co powoduje, że jest mniejsze ryzyko powstania nowych wariantów w ich organizmach. Dlatego spodziewać się należy nowych wariantów w regionach, gdzie szczepienia są na mniejsza skalę, czyli Afryka, Ameryka Południowa, Azja Południowo Wschodnia, ale także Europa Południowo-Wschodnia czy Polska.
Optymistyczny scenariusz mówi o dużej liczbie zarażonych przechodzących chorobę tak jak cięższe przeziębienie. Możliwy jest jednak też czarny scenariusz mówiący o nowych wariantach przełamujących odporność, co pod wieloma względami oznaczać będzie rozpoczęcie się pandemii od nowa z tą różnicą, że wiedza posunęła się znacznie do przodu, znana jest skuteczność środków zaradczych, takich jak maseczki, oraz dostępne są zarówno szczepienia jak i leki przeciwwirusowe.
- Mam nadzieję, że pandemia nauczyła tych, którzy starają się nią zarządzać tego, że jest to zjawisko biologiczne, nieprzewidywalne, do którego trzeba mieć ogromną pokorę i elastyczność w reagowaniu – mówi ekspert. - Bardzo ważne jest zaufanie do wiedzy i nauki, a nie myślenie życzeniowe czy uprawianie na pandemii polityki i propagandy. Liczba zgonów covidowych i nadmiarowych jest mniejsza w krajach o większym zaufaniu do władz, a tam, gdzie działania były nieprzemyślane i nie osiągnięto wysokiej współpracy ze społeczeństwem, koszty społeczne drastycznie wzrosły - dodaje.
Pandemia jest lekcją radzenia sobie z kataklizmami, które mogą się przydarzyć w przyszłości, czy będą to kolejne zachorowania, kryzys klimatyczny. Aby sobie z tym radzić konieczne są długofalowe strategie czy skuteczne zarządzanie danymi. Zdaniem Grzesiowskiego, ogromnym problemem jest podważenie zaufania do nauki i ekspertów.
- Jeszcze 50 lat temu nie do pomyślenia było podważanie na taką skalę skuteczności i bezpieczeństwa szczepionek – mówi lekarz. - Teraz mamy do czynienia z anarchią i podważania zaufania do nauki i medycyny. Kryzys zaufania do ekspertów może położyć się cieniem na rozmaite działania po pandemii.
Okres między falami powinien zostać wykorzystany do przygotowania się na kolejne. Grzesiowski nie opowiada się za totalnym zamykaniem gospodarki, ale uważa, że lokalne, przemyślane lockdowny są skuteczną metodą przerywania rozpowszechnianie się wirusa. Podkreśla, że potrzebny jest dostęp do danych i elastyczność.
- To jest jak wojna, w której nie można podjąć jednej decyzji na pół roku, tylko co chwila trzeba podejmować nowe decyzje – zaznacza Grzesiowski. - Zero propagandy, zero polityki, to wirus jest panem sytuacji. Kontrolę należy oddać ludziom, którzy się na tym znają.
Podcast został sfinansowany z grantu przyznanego przez Departament Stanu USA. Opinie, stwierdzenia i wnioski zawarte w tym podcaście należą do jego autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska Departamentu Stanu USA.
