Een bijzondere surprise guest... | 'De spiegel & het licht' - Hilary Mantel

Spoiler alert!

In deze aflevering wordt gepraat over het eind van het boek. Mocht je het niet willen horen: we kondigen het aan, zodat je tijdig kunt doorspoelen.

Marijke Schermer brak in 2016 door met Noodweer, over een vrouw die een geheim bewaart voor haar man. Ze haalde er een jaar later de shortlist van de ECI Literatuurprijs mee. Ook met haar laatste boek, Liefde, als dat het is, veroverde ze een plek op de shortlist van de Libris Literatuurprijs in 2020. Schermer staat bekend om haar slimme observaties over mensen en hoe die zich tot elkaar verhouden binnen relaties. In het oog is haar nieuwe roman, waarin microbioloog Nicola onverwachts wordt verlaten door haar geliefde. Tegelijkertijd blijkt dat haar financieringsaanvraag voor een belangrijk onderzoek naar een bacterie is afgewezen. Ze besluit het onderzoek zelf een duwtje in de rug te geven en maakt intussen kennis met Louis, waarvan ze volkomen in de ban raakt. Zowel met hem als met haar bacteriën in het laboratorium speelt Nicola met regels en normen.

Hoe heeft het Boeken FM-panel zich, als lezer, verhouden ten opzichte van Nicola? Vonden we haar acties geloofwaardig? En wat vinden we van de engagementsdienstplicht die in het boek terugkomt in de vorm van het coronavirus en Nicola's dochter als klimaatactiviste?

Creatieve non-fictie boekentips

Joost: oeuvre van Emmanuel Carrère, bijvoorbeeld De tegenstander

Charlotte: Jia Tolentino - Trick Mirror (vert. Spiegeldoolhof, Anne Marie Koper en Elsbeth Witt)

Marja Pruis: Vivian Gornick - The Odd Woman and the City en Fierce Attachments

Ellen: Lauren Binet - HhhH

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We bespreken Dit soort kleinigheden (Small things like these, vert. Harm Damsma en Niek Miedema), een novelle van de Ierse Claire Keegan (1968). Keegan schrijft vooral verhalen en novelles over kinderen die niet bij hun ouders zijn en op andere plekken worden achtergelaten. Inmiddels geldt ze als een soort National Treasure van Ierland, een figuur dat op handen wordt gedragen, met een klein oeuvre van korter proza waar de hele Ierse geschiedenis in zit. Thema's als liefde, armoede en religie spelen een grote rol in haar werk.

Haar personages zijn rechttoe rechtaan: helden en vijanden. Maakt Keegan zich er daarmee gemakkelijk van af? Het panel bespreekt haar stijl: die lijkt alledaags en matter-of-factly, maar tegelijkertijd ook krachtig en zeer nabij. In Engeland won het boek de Orwell-prijs, een prijs speciaal voor politieke fictie. Wat is het gewicht van de politieke insteek in het boek? En is Keegans werk een doek waar Ierse mensen hun geschiedenis op kunnen projecteren?

Ellen is stadsdichter (!) en leest haar gedicht ‘Knuffel’ voor dat ze schreef over de nieuwe vondelingenkamer in het UMC.

Programma in De nieuwe liefde: De Shortlis van de Libris Literatuurprijs

do 14 maart, 20:00 @ de nieuwe liefde

We hebben 2 kaartjes die we mogen weggeven! Winnen? Stuur je antwoord op onderstaande prijsvraag naar boekenfm@dasmag.nl of DM ons op Instagram naar @boekenfm. Stuur uiterlijk 9 maart je antwoord in.

Prijsvraag: Door welk boek (voor volwassenen) werd je een fanatiek lezer?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Toneelspeler, -schrijver en regisseur Bo Tarenskeen is bij ons te gast om te praten over Who's Afraid of Virginia Woolf? van de Amerikaanse toneelschrijver Edward Albee (de vertaling die we gebruiken is van Gerard Reve uit 1964). Door de hoeveelheid seks en scheldwoorden in het script werd het spraakmakende stuk na verschijning in 1962 als extreem schandalig ervaren. Who's Afraid of Virginia Woolf? gaat over het kinderloze echtpaar Martha en George, beiden van middelbare leeftijd, die na afloop van een feestje bezoek krijgen van het jongere, getrouwde stel Nick en Honey. Er wordt flink gedronken en sluiperderwijs ontstaan allerlei psychologische spelletjes waar je als lezer / publiek in mee wordt genomen.

In zijn vertaling wijkt Gerard Reve best af van wat Albee geschreven heeft. Met veel vrijheid heeft hij er zelfs dingen bij verzonnen. Wat was de reactie daarop? Het panel praat met Bo over alcohol drinken op scène als deel van de performance, over de definitie van een acteursstuk, en wat precies het verschil is tussen het schrijven van proza en toneel.

--

PRIJSVRAAG ‘Tussen longlist en shortlist’

We geven twee kaartjes weg voor het Libris Literatuurprijsprogramma ‘Tussen longlist en shortlist’

15 februari in De Nieuwe Liefde, Amsterdam

Klik hier voor meer info en tickets

Na vrijwel elke uitreiking van de Libris Literatuurprijs zijn er steevast de reacties van: ‘o, maar díé had hem moeten winnen!’

Dus: wie van alle eerdere genomineerden had de Libris Literatuurprijs wél moeten winnen?

Stuur je antwoord met een eventueel kort betoog (van een paar zinnen) naar boekenfm@dasmag.nl of via Instagram DM naar @boekenfm. Zend uiterlijk 11 februari in, de winnaars krijgen snel bericht.

Bo’s voorstelling - Wittgenstein 2: Aan de taal ligt het niet

Op 3 en 4 mei in Frascati 1, Amsterdam

Klik hier voor meer info en tickets

Kobra theaterproducties - Wie is er bang voor Virginia Woolf? 

Klik hier voor de speellijst en tickets

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We trappen het tiende (!!) seizoen af met een aflevering over De MANIAC van de Chileense schrijver Benjamín Labatut (vertaald door Dirk-Jan Arensman). De roman, die het leven beschrijft van de Hongaars-Amerikaanse wiskundige John von Neumann, is veelgeprezen en stond in de Volkskrant op nummer 1 van de 50 beste boeken van 2023.

Het is een uitdaging om op overtuigende wijze in kaart te brengen dat iemand een genie is. Hoe doe je dat? Is het personage John von Neumann een geslaagd gelaagd personage, of meer een Wikipedialemma geworden? En wat vindt het panel van het gegeven dat Labatut de geschiedenis gebruikt om vrij sec zijn roman aan op te hangen?

Een luisteraar vraagt: Ik kan me namelijk heel vaak de openingsscènes van boeken herinneren, maar zelden hun eindes. Raar, nietwaar? Of toch niet?

-

Koop hier Hogere machten, het nieuwe boek van Joost!

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze tweede kerstdag-special bespreken we een grote klassieker uit de Russische literatuur: Anna Karenina van Lev Tolstoj, door velen ook wel gedoopt als 'Dé Roman'. Joost, Ellen en Charlotte hebben het allemaal herlezen. Wat verraste tijdens de herlezing? Over het leven van Tolstoj, het dansen van de mazurka en de vertaling van Anna Karenina. Ook nemen we onze eindelaarslijstjes van 2023 door. Zie hieronder een overzicht.

Het beste van 2023

Boeken

Charlotte: Frank Nellen - De onzichtbaren / Ian McEwan - Enduring Love / Mensje van Keulen - Moeder en pen: dagboek 1979 - 1983

Ellen: Oeuvre Louis Couperus / Oeuvre Herman Gorter / Wytske Versteeg - Verdwijnpunt / Hannah Bervoets - Leer me alles wat je weet

Joost: JM Coetzee - De pool / Cees Nooteboom - De danser en de monnik. Dagboeken 1970-1995 / Zadie Smith - The Fraud / Ian McEwan - Lessons / John Cheever - verhalen / Sebastian Berry - A Long Long Way 

Films

Charlotte & Ellen: Tar

Merel: Perfect Days

Joost: The Banshees of Inisherin

Series

Ellen: The Last of Us

Joost: Succession / Blue Eye Samurai / Slow Horses

Charlotte: Daisy Jones & The Six

Merel: Fargo seizoen 5

Podcasts

Joost: Empire / Hier hing een schilderij

Ellen: De wilde eeuwen / De Spindoctors

en natuurlijk Poëzie Vandaag

Charlotte: NRC Vandaag

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Vrolijk kerstfeest! Joost, Charlotte en Marja trappen eerste kerstdag griezelig af met een aflevering over We have always lived in the castle van de Amerikaanse schrijfster Shirley Jackson (We hebben altijd in het kasteel gewoond, vert. Rob van Moppes). Het kasteel in de titel is het familiehuis van de Blackwoods, waar Merricat woont met haar zus Constance en oom Julian. Eerst woonden er zeven familieleden, totdat er op een nacht een dodelijke dosis arsenicum in de suikerpot belandde. Constance werd verdacht van de moord, en sindsdien laten de dorpelingen de Blackwoods niet meer met rust.

Houdt Boeken FM van griezelige boeken, of krijgen we er nachtmerries van? Over horrorverhalen, hekserij en de kenmerken van gothic literature.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We bespreken de onlangs verschenen historische roman van Frank Nellen, De onzichtbaren, die zich afspeelt op het Oekraïense platteland en in Kyiv, van de grauwe nadagen van het regime van Brezjnev tot aan de val van de Sovjet-Unie.

Hoofdpersoon Dani groeit op in een klein dorpje waar iedereen zich verveelt. Tot Pavel verschijnt: een mysterieuze jongen met een ooglapje die de hele dag boeken leest. De kinderen ontwikkelen een lichte obsessie voor Pavel als uniek figuur in het dorp en langzaam beginnen zich vriendschappen te vormen. Jaren later verdwijnt Pavel opeens na een debatavond, en Dani gaat op onderzoek uit.

Het boek werd zeer positief ontvangen, maar een kanttekening die Bo van Houwelingen gaf was dat Nellen niet iets ‘heeft’ met Oekraïne. Hij komt er niet vandaan en het verhaal berust zich dus op bronnen. Doet dat iets af aan de kwaliteit ervan? Een luisteraar vraagt: hoe moet ik me verhouden tot intertekstualiteit om ten volle van een literaire tekst te kunnen genieten?

Boeken over klassenmigratie

A.F.Th van der Heijden - De tandeloze tijd

Sinan Çankaya - Mijn ontelbare identiteiten

Mano Bouzamour - Bestsellerboy

Lale Gül - Ik ga leven

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Dit jaar is het Louis Couperus-jaar! Zijn sterfdag is inmiddels honderd jaar geleden. Niemand minder dan columnist, essayist en schrijver Bas Heijne schuift bij ons aan tafel om als Couperus-kenner over hem te vertellen en samen met Ellen en Joost zijn roman De stille kracht te bespreken. De werken van Couperus zijn in deze tijd nog steeds relevant en urgent, zegt Heijne. Waar komt dat door? En hoe verhoudt De stille kracht zich dan tot de huidige maatschappij?

Genoemde werken

Niet te stillen onrust - Docu van Bas Heijne over Couperus (Uur van de wolf)

Bas Heijne - Angst en schoonheid: Louis Couperus, de mystiek der zichtbare dingen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op het Crossing Border Festival kregen Claire-Louise Bennett en de twee vertalers van Kassa 19, Karina van Santen en Martine Vosmaer, de Europese Literatuurprijs uitgereikt voor Bennetts roman. In Kassa 19 krabbelt een schoolmeisje verhalen achter in haar schoolschrift, en verandert terwijl ze opgroeit het leven om haar heen in brandstof voor haar schrijftalent. Een verhaal over schrijverschap en de kleine trauma’s en triomfen die ons definiëren.

Boeken FM vraagt zich af: verzet Bennett zich met haar manier van schrijven, zoals plotloosheid, tegen het idee van van zou ‘moeten’, ofwel de verplichtingen van literatuur? Is het een geëngageerd boek? En is het analyseren van het schrijverschap door het op een petrischaal te leggen ook interessant voor een lezer?

Plus: de winnaars van de prijsvraag over Huiswerk van Marja Pruis worden bekendgemaakt!

Starbucks

Comfort reading - Kerstklassieker

Charlotte: Frank McCourt - Angela’s Ashes

Ellen: T.H. White - The Once and Future King (Arthur)

Joost: Donna Tartt - The Secret History

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zo'n beetje iedereen die ooit vijf minuten met hem in een lift heeft gestaan, heeft er een memoir over geschreven. Er bestaan nog steeds look-a-like wedstrijden van hem, en vrijwel alle jonge schrijvers van de naoorlogse generatie zijn door hem beïnvloed. We hebben het over Ernest Hemingway. Volgens Claire Dederer is hij iemand die onaantastbaar is omdat hij zo geniaal wordt bevonden. Is dat zo? Joost en Charlotte spreken over het verhaal van Hemingway, de tragiek van zijn leven en zijn onderkoelde manier van schrijven, die in die tijd als zeer vernieuwend werd gezien. Ook bespreken ze zijn debuut The Sun Also Rises, vertaald als En de zon gaat op (LJ Veen Klassiek, vert. Wilhelmina Fick-Lugten). Een luisteraar vraagt: wie bepaalt wat literatuur is? Mis je veel als je iets niet leest omdat het niet bestempeld wordt als literatuur?

Profiel van Hemingway in The New Yorker

Lillian Ross - How do you like it now, gentlemen? The moods of Ernest Hemingway

De Uren - Internationaal Theater Amsterdam

van 2 t/m 12 november te zien bij ITA

Koop nu je kaarten via www.ita.nl

Starbucks - Comfort reading

Tip Charlotte: Top Naeff - Schoolidyllen

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.