Jacek Gąsiorowski i Grzegorz Dembiński. Ojcowie i fotografowie

Dlaczego decydują się na robienie zdjęć swoim dzieciom? Kiedy sięgają po aparat i czy poza dokumentowanie życia znajdują też w tym artystyczną przyjemność? Do rozmowy prowadzonej przez Monikę Szewczyk-Wittek zaprosiliśmy Grzegorza Dembińskiego i Jacka Gąsiorowskiego. 

W czułej rozmowie o dorastaniu i pasji do fotografii zastanawiamy się nad strategiami zatrzymywania dzieciństwa w kadrach. Podejście reporterskie, a może bardziej artystyczne? Które chętniej przyjmują dzieci Jacka i Grzegorza? Zatrzymujemy się na młodych bohaterach i ich wpływie na to jak wyglądają zdjęcia. Rozmawiamy też o znaczeniu jakiego nabierają zdjęcia pod wpływem czasu.

Grzegorz Dembiński

Fotograf i dziennikarz z Poznania. Współtwórca i redaktor wydawanego w latach 2006-2010 elektronicznego magazynu fotografii dokumentalnej "5klatek". Od 2007-2021 roku fotoreporter, fotoedytor i szef działu foto Głosu Wielkopolskiego. Od 2021 roku fotograf w Wydawnictwie Miejskim Posnania. Zdobył główną nagrodę Grand Press Photobook Of The Year za wydaną w 2020 r. za książkę "List do chłopca z latarką". Inicjator i kurator Poznańskiej Nagrody Fotograficznej.

Jacek Gąsiorowski

Urodzony w 1972 roku. Fotografuje autorsko, artystycznie, głównie analogowo od 18 lat. Prowadzi autorskie warsztaty z dziedziny portretu. Komercyjnie zajmuję się portretem biznesowym, fotografią reklamową, reportażem, martwą naturą, fotografią eventową i ślubną. Autor wielu wystaw autorskich, współuczestnik wielu wystaw zbiorowych. W ubiegłym roku wyróżniony w kategorii Professionals/Portfolio w międzynarodowym konkursie Sony World Photography Awards 2023. Autor wielu publikacji, zarówno w druku, jak też w internecie.

Kto kształtuje narrację dotyczącą wojny w Ukrainie? Jaki wpływ mają działania Ukraińskich fotografek i fotografów? W najnowszym odcinku Podcastu Fotopolis Mychajło Palinczak, fotograf-dokumentalista, były fotograf PRezydenta Ukrainy i Rafał Milach, polski dokumentalista i członek agencji Magnum opowiadają o wystawie “Ukraine. Stories of Resistance”. 

Wystawa zbiera obrazy różnych form oporu, od bezpośrednich działań wojennych po oddolne ruchy społeczne w Ukrainie i poza jej granicami. Relacje uchodźcze, protesty, samoorganizacja, frontowe zmęczenie i zdewastowany ukraiński krajobraz przypominają o brutalnym konflikcie, który od 2 laty toczy się za wschodnią granicą Polski.

Oprowadzanie kuratorskie w tę sobotę

Wystawę można oglądać jeszcze do 17 marca w Galerii Instytutu Fotografii Fort (ul. Racławicka 99, budynek 4, Warszawa). 24 lutego o godz. 13 odbędzie się oprowadzanie autorskie i dyskusja z udziałem Rafała Milacha oraz prezentacja fotografii grupy młodzieży uchodźczej z Ukrainy. Więcej o wystawie przeczytacie na stronie Galerii.

Rafał Milach (1978) – fotograf, artysta wizualny, aktywista i wykładowca. Podejmuje tematy dotyczące systemowej opresji oraz napięć polityczno-społecznych w regionie byłego bloku wschodniego. Autor publikacji fotograficznych krytycznie przyglądających się systemom kontroli i strategiom protestu. Profesor Szkoły Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego w Katowicach. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Magnum Foundation i Europejskiej Fundacji Kultury. Laureat konkursu World Press Photo, Le Rencontres Photographiques d’Arles Book Award, finalista Deutsche Börse Photography Prize oraz Paszportów Polityki. Współzałożyciel kolektywów: Archiwum Protestów Publicznych i Sputnik Photos. Miał liczne wystawy w Polsce i na świecie. Jego prace znajdują się w kolekcjach m. in. Muzeum Sztuki Nowoczesnej, CSW Zamek Ujazdowski, Fundacji Sztuki Polskiej ING. Członek agencji Magnum Photos.

Mychajło Palinczak (1985) -  jest ukraińskim fotografem ulicznym i dokumentalnym. Mieszka i pracuje w Kijowie. Urodził się w styczniu 1985 r. w Użhorodzie. Fotografią zajmuje się od 2008 roku. Od 2012 r. jest członkiem Ukraińskiej Alternatywy Fotograficznej (UPHA), a od 2014 r. – Ukraińskiego Stowarzyszenia Profesjonalnych Fotografów (UAPF). W latach 2014-2019 pracował jako oficjalny fotograf prezydenta Ukrainy. Założyciel magazynu „Untitled“ i współzałożyciel grupy Ukraińskiej Fotografii Ulicznej. Od 2022 r. członek PEN Ukraina. Autor fotoksiążki „Anamnesis” (2020) i artbooka „Twarze Majdanu” (2020). Jego prace są wystawiane na całym świecie i znajdują się w prywatnych kolekcjach oraz stałych zbiorach muzeów fotograficznych.

Co czuje fotograf, którego pracą inspirują się inni twórcy? Kiedy zaciera się granica między czerpaniem z dorobku a kopiowaniem? O wyzwaniach, które stoją przed fotografami i fotografkami Monika Szewczyk-Wittek rozmawia z Kacprem Kowalskim i Katarzyną Sagatowską.

Pretekstem do rozmowy stała się nagłośniona przez autora sprawa książki "Efekty uboczne" oraz niezwykle podobnej publikacji "Habitat" Toma Hegena. Nawiązujemy też do doświadczeń Katarzyny Sagatowskiej i artystów przez nią reprezentowanych. Zastanawiamy się też wspólnie, czy nie nadszedł już czas, by rozpocząć w Polsce szerszą dyskusję o etycznych aspektach inspiracji.

Kacper Kowalski

Rocznik 77. Od ponad 25 lat obserwuje i fotografuje krajobrazy z perspektywy lotu ptaka. Po studiach architektonicznych na Politechnice Gdańskiej i czteroletniej pracy w zawodzie, poświęcił się lataniu i fotografii - swoim największym pasjom.  Spędził w powietrzu ponad 5000 godzin. Jako paralotniarz i pilot wiatrakowcowy, Kacper wzbijał się w powietrze z silnikiem przypiętym do pleców, by podczas samotnych lotów odkrywać świat form, kształtów i wzorów. Otrzymał liczne nagrody, w tym World Press Photo (trzykrotnie). Ma na koncie cztery ksąiżki: "Efekty uboczne", (2014), OVER (2017), Arche (2021) i Horyzont Zdarzeń (2022). Jego prace były wystawiane na całym świecie. Jest reprezentowany przez Panos Pictures, oraz galerie: Bildhalle w Amsterdamie i Zurychu oraz Atlas Gallery w Londynie.

Katarzyna Sagatowska

Kuratorka, menadżerka kultury, autorka i organizatorka wielu prestiżowych wydarzeń artystycznych, autorka tekstów. W swojej praktyce zawodowej czerpie z doświadczeń i wykształcenia z dwóch obszarów – kultury i sztuki oraz zarządzania i marketingu. Założycielka galerii i wydawnictwa JEDNOSTKA. Współautorka i współkoordynatorka cyklu WSZYSCY JESTEŚMY FOTOGRAFAMI. Wykładowczyni w Szkole Filmowej w Łodzi. Współkuratorka archiwum Pawła Pierścińskiego (www.pawelpierscinski.pl). W latach 2010–2017 kuratorka i koordynatorka projektu FOTOGRAFIA KOLEKCJONERSKA. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Stołecznego Warszawy. Jurorka w konkursach, m.in. BZ WBK Press Foto, Grand Press Photo. Recenzentka w przeglądach portfolio.

 Odrzucał łatkę fotografa wojennego, znacznie bardziej interesowało go dokumentowanie codziennego życia.W pewnym sensie był więc dużo bliższy ideałom dzisiejszych fotoreporterów wrażliwych na potrzeby bohaterów swoich fotografii.

O polskiej podróży Brunona Barbey, fascynacji malarstwem i o tym, czego można się z nauczyć odwiedzając wystawę „Zawsze w ruchu” opowiada kuratorka, Dr Weronika Kobylińska.

Jak duże znaczenie miała w jego twórczości technologia? Czym skutkował wybór filmu Kodachrome II? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w najnowszym odcinku Podcastu fotopolis. 
---
Wystawę „Bruno Barbey. Zawsze w ruchu” będzie można oglądać do 3 marca 2024 roku w Muzeum Narodowym przy Al. Jerozolimskich 3 w Warszawie.

Więcej informacji na stronie mnw.art.pl.

Zdjęcie okładkowe: Bruno Barbey, CHINY, Szanghaj. Ogród Yuyuan – zabytkowy kompleks na terenie Starego Miasta. 1980 © Bruno Barbey / Magnum Photos

Czego możemy się dowiedzieć dzięki chłopskiej fotografii prywatnej i użytkowej? Jak patrzeć na zdjęcia, by widzieć więcej? O książce „Nieprzezroczyste” rozmawiamy z autorską Agnieszką Pajączkowską i Iwoną Kurz. 

W najnowszym podcaście rozmawiamy z Agnieszką Pajączkowską, autorką nominowanej do Paszportów Polityki książki „Nieprzezroczyste” oraz dr hab. Iwoną Kurz. O związkach z fotografią, pracy nad książką, poszukiwaniem chłopskich zdjęć i nieopowiedzianych historiach dyskutujemy w gronie doświadczonych badaczek, kuratorek i edukatorek. 

Czy Agnieszce Pajączkowskiej udało się odnaleźć polską Vivian Maier chłopskiej fotografii? Czy Bayard jest patronem naszych gościń? Tego dowiecie się z najnowszego podcastu Fotopolis.

Agnieszka Pajączkowska 

Rocznik 86. Kulturoznawczyni, badaczka historii codziennych praktyk fotograficznych, kuratorka, edukatorka wizualna, animatorka kultury, autorka projektu i książki Wędrowny Zakład Fotograficzny oraz książki eseistycznej Nieprzezroczyste. Historie chłopskiej fotografii, za którą otrzymała nominację do Paszportów Polityki. Dwukrotna stypendystka ministra kultury i dziedzictwa narodowego w obszarze sztuk wizualnych (2015 i 2020). Absolwentka studiów doktoranckich w Instytucie Kultury Polskiej UW. W 2016 roku otrzymała tytuł „Kulturystki Roku” przyznawany przez Radiowy Dom Kultury, w 2020 została laureatką Nagrody im. Beaty Pawlak i Nagrody im. Wiesława Kazaneckiego, była także nominowana do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego i Nagrody im. Stanisława Barańczaka. Mieszka na Pogórzu Izerskim. 

Iwona Kurz 

Krytyczka i historyczka kultury, profesorka w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Zajmuje się historią nowoczesnej kultury polskiej w perspektywie wizualnej, pamięcią wizualną oraz problematyką ciała i gender. Interesuje ją także kwestia polityk kulturalnych i działania w kulturze. Stale współpracuje z „Dwutygodnikiem”. Więcej na: https://ikp.uw.edu.pl/dr-hab-iwona-kurz/.

Za fotografie zwierząt ratowanych z Ukrainy został wyróżniony w konkursie WIldlife Photographer Of the Year. Ale choć zwierzęta odgrywają coraz ważniejsze role w jego projektach, ciężko mówić o nim jako o fotografie przyrody - historie, na których się skupia, zdecydowanie wykraczają poza przyjęte schematy opowiadania o naturze. 

Rozmawiamy o przemianie, jaka w nim zaszła (w wyniku której "zmiękł") i wyzwaniach, jakie przed fotografem stawiają warunki surowej, arktycznej zimy. Opowiada o swoich spotkaniach z dziką przyrodą, pogoni za sprzętową doskonałością i o tym, jak walczy o niezależność i czas na tematy, które chce realizować.  Zapraszam, Michał Matus.

Michał Siarek jest z fotografem, który specjalizuje się w opowiadaniu historii z badawczym zacięciem. Charakterystycznym elementem jego praktyki są długoterminowe projekty czerpiące z mikro-historii, jako metody [zadawania] dużych pytań w małych miejscach, łączące monumentalne fotografie z materiałem badawczym w szczegółową opowieść. Debiutanckim cyklem Siarka był projekt Alexander, który przybrał formę wielowymiarowego badania. Projekt ten wykorzystuje mit o Aleksandrze Wielkim i jego wpływ na politykę współczesnej Macedonii, żeby przyjrzeć się konstruowaniu mitów narodowych. Narracja, łącząc wielkoformatowe ujęcia dokumentalne z wycinkami z gazet, map, fragmentów wywiadów i podsłuchanych rozmów lokalnych polityków, składa się na palimpsest, w którym wszystko ostatecznie okazuje się farsą. Aktualnie Siarek pracuje w Północnej Norwegii, na półwyspie Nordkinn, na wybrzeżu Morza Barentsa gdzie został zaproszony jako fotograf-rezydent do realizacji projektu którego beneficjentem miała być społeczność rybackiej wsi. Rezydencja zmieniła się w wieloletni pobyt, w trakcie którego Siarek został zatrudniony jako lokalny fotograf, a potem opiekun latarni morskiej Slettnes.

W nowym podcaście doświadczone wykładowczynie, kuratorki historyczki sztuki opowiadają o tym jaką drogę warto przejść, żeby zrozumieć, poczuć i umiejętnie korzystać z fotografii. 

Jak i kiedy zacząć proces edukacji? Czy trzeba znać historię fotografii, żeby być dobrym praktykiem? Jaka jest rola wykładowców w procesie twórczym? Na te i inne pytania odpowiadają dr Weronika Kobylińska i Joanna Kinowska.  Zaprasza Monika Szewczyk-Wittek.

Joanna Kinowska

Historyk sztuki specjalizująca się w fotografii. Niezależna kuratorka, fotoedytorka, autorka i fotografka. Pracuje w Służewskim Domu Kultury jako kierownik ds. edukacji kulturalnej. Bywa jurorką konkursów, recenzentką przeglądów portfolio. Prowadzi warsztaty dla profesjonalistów „Myślenie fotografią”. Założycielka bloga „Miejsce fotografii”. Współpracuje z Przekrój.pl, Fotopolis, Digital Camera Polska oraz Kwartalnikiem Fotografia. Współorganizatorka konkursu Fotograficzna Publikacja Roku. Członkini RAV.A Stories.

dr Weronika Kobylińska

Historyczka sztuki, kuratorka, adiunktka w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (PWSFTviT). Wykładała w Instytucie Historii Sztuki UW (2019-2021) i była kierowniczką studiów niestacjonarnych. Guest professor w Aleksander-Brückner-Zentrums für Polenstudien (Martin-Luther-Universität, 2020). Prowadziła także wykłady na Politechnice Warszawskiej i w stołecznej ASP. W 2022 r. zrealizowała staż podoktorski w Kulturwissenschaftliches Institut Essen (KWI). Stypendystka m.in. Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz MKiDN. Koordynatorka polskiego oddziału międzynarodowej sieci badawczej Ars Graphica. Jej druga książka poświęcona polskiej fotografii („Awangardowa klisza”) została nominowana do Nagrody im. J. Długosza (2022).

O tym dlaczego zdecydowały się opowiedzieć swoje historie szerszej publiczności, jak widzą role kobiet, matek i fotografek oraz jak inni reagują na ich szczere wypowiedzi rozmawiamy ze znanymi i docenianymi polskimi fotografkami. 

O rodzicielstwie, które może być przygodą, ale też może przytłaczać, o fotografii, dzięki której można zrozumieć swoje emocje, a także o wątpliwościach, które pojawiają się wtedy, gdy opowiadamy historie osobiste. W najnowszym odcinku podcastu Fotopolis słuchamy opowieści trzech kobiet, matek, fotografek - Irminy Walczak, Karo Ćwik i Marty Kieli-Czarnik.

Karolina Ćwik

Absolwentka Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego, studentka Instytutu Twórczej Fotografii w Opawie (Czechy) Jej projekty to intymne dzienniki, dokumentujące doświadczenie bycia matką, córką i artystką. Laureatka wielu prestiżowych nagród fotograficznych, jej projekty pokazywane były zarówno w Polsce jak i za granicą m.in. w ramach festiwalu Circulation w Paryżu, na Belfast Photo Festiwal, w BWA Design we Wrocławiu. W 2021r nominowana do Futures Photography. Jej prace publikowane były m.in. w The Guardian, Calvert Journal, Culture.pl, FK Magazine, Ph Museum.

Marta Kiela-Czarnik 

Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Radca prawny. Studiowała fotografię w Warszawskiej Szkole Fotografii i Grafiki Komputerowej w Warszawie. Uczestniczka rocznego kursu w ramach Programu Mentorskiego prowadzonego przez Sputnik Photos. Laureatka 3 edycji konkursu Debuts organizowanego przez doc! photo magazine. W 2016 r. wydała swoją debiutancką książkę „Jestem”. Laureatka konkursu „Wystaw się w CSW”. W 2021 r. ukazała się jej druga książka „Siewki”. Książka „Siewki” została wyróżniona na shortliście Fotograficznej Publikacji Roku 2022 oraz wyróżniona i wystawiona na Athen Photo Festival 2022.

Irmina Walczak

Jest fotografką, antropolożką, edukatorką. Absolwentka Iberystyki na Uniwersytecie Warszawskim i doktor nauk społecznych Uniwersytetu w Brasilii. Przez lata zajmowała się oceną polityki kulturalnej w Brazylii, stosując etnografię i antropologię wizualną jako metody badawcze. W 2011 roku zwróciła się ku fotografii i zaczęła zgłębiać tematy relacji rodzinnych, intymności i życia codziennego. Często pracuje ze swoim partnerem życiowym Sávio Freire. Badają wspólnie i sukcesywnie pogłębiają temat kondycji dziecka we współczesnym społeczeństwie oraz aspekty jego cielesności. Ich seria o dzieciństwie wolnym od technologii oraz bliskim przyrodzie została opublikowana w Brazylii w 2016 roku pod tytułem „Retratos pra Yayá” (Portrety dla Yayá). Jednocześnie Irmina tworzy portrety własnego macierzyństwa i zastanawia się nad tym, jak wpisuje się ono w kobiece ciało oraz jak kształtuje jej tożsamość. Od 2017 roku artystka wiedzie nomadzki styl życia przemierzając Europę i okoliczne terytoria kamperem z historią. Nagrodzona na Łódzkim FotoFestiwalu (2021), Revela’t Festival (Hiszpania, 2021), finalistka Meitar Award for Excellence in Photography (Israel 2020), LensCulture Portrait Award (USA 2016) oraz zdobywczyni Head On Portrait Prize (Australia 2018) jest również współtwórczynią magazynu fotograficznego “Clan”.

Agnieszka Osiecka zostawiła po sobie fotografie, o których mało kto pamięta.  Choć słowo było dla niej najważniejsze, to w obrazie można dostrzec coś, czego sam tekst nie daje. Poetka nie robiła zdjęć po to, by je pokazać, traktowała fotografię jako narzędzie do przyglądania się innym. W swoim Dzienniku wspomina o robieniu zdjęć. Jakie są jej fotografie, co nam mówią o Osieckiej? Posłuchajcie rozmowy z Marią Anną Potocką, kuratorką wystawy Talent fotograficzny Agnieszki Osieckiej w MOCAKU - dyrektorką tej instytucji.  Pytam w niej o prywatność poetki, o jej fotograficzny talent, o to jak spojrzenie na zdjęcia może zmienić wizerunek Osieckiej w naszych oczach. 

W krakowskim Muzeum Etnograficznym fotografie pozwalają stanąć twarzą w twarz z ludźmi sprzed stu lat. W czasie pandemii pracownicy muzeum skrupulatnie przejrzeli i opisali tysiące zdjęć, a 170 z nich trafiło na wystawę "Czas naświetlania / Czas wywoływania". Te zdjęcia nigdy nie były pokazywane.

Prezentowane zdjęcia zrobiono na wsiach i w miastach Małopolski pod koniec XIX wieku i trzech pierwszych dziesięcioleciach XX. Przedstawiają ówczesne życie w tym regionie: zwyczaje mieszkańców, ich wygląd, pracę, domy i otoczenie.

Posłuchacie o tym jak wśród eksponatów znaleźć człowieka. Szukały, znalazły - i teraz pokazują nam - kuratorki wystawy Anna Bujnowska, Anna Sulich. Opowiadają o swoich fascynujących poszukiwaniach i oprowadzają nas po wystawie.

Materiał źródłowy stanowią negatywy na szklanych płytkach oraz niewielkie papierowe odbitki wykonane w szlachetnych technikach. Na podstawie ich cyfrowych reprodukcji przygotowano wielkoformatowe wydruki, które pozwalają dostrzec całe bogactwo przedstawień i informacji zawartych w tych fotografiach.

Więcej o wystawie piszemy w tym artykule.