«Каваль мае хату» і «У кузнеца есть дом». Розьніцца і сынтакс, і мэнталітэт

Беларускі «капец» — слова шматзначнае, часам высокага стылю. Беларусы занесьлі яго і ў Расею, дзе яно стала жарганізмам. А ці ведаюць сучасныя гараджане слова «гамон»?

„Добры дзень!“, „Вітаю!“ — самыя пашыраныя і нэўтральныя формулы вітаньня. А ці слушна па-беларуску вітацца „Добрай раніцы“, „Дабранак“, „Прывітаньне“?

Бо „ў Крэве” – гэта „дзе“, а „ў Крэва” – „куды“. Гэтаксама — „Закон Рэспублікі Беларусі“. Свае ж словы, не чужаземныя. Па-беларуску зь Вінцуком Вячоркам.

Продкі прыстасоўвалі кірыліцу да нашае мовы: стварылі некалькі літараў і сучаснае аблічча гэтага альфабэту. Бо сапраўдны аўтар «Пятроўскай» рэформы азбукі — беларус Капіевіч.

Як правільна — «Каваль мае хату» ці «Ў каваля ёсьць хата»? У двух выразах крыецца рознае стаўленьне да прыватнай уласнасьці. Апошні варыянт — з расейскае мовы.

Пра бел-чырвона-белы сьцяг над Крымам ды беларускія тапонімы на каталёнскай мапе сьвету XIV стагодзьдзя.

У беларускіх шапавалаў і старцаў былі таемныя мовы. А ў крымінальным арго Расеі мноства беларусізмаў — хата, куток, канаць, мастак, халява і малява. Адкуль яны там?

Выраз «Будзь мужыком» па-беларуску азначае зусім ня тое, што ў расейскіх фільмах і крымінальным жаргоне. Лепш яго не ўжываць. Гістарычна беларусы — і сяляне, і шляхта, і мяшчане.

У нашых прозьвішчах пад уплывам польскай мовы мянялі націск — з Калавýра рабіўся Калáур, з Таўкачá — Толкач. Расейскі стандарт з Машэры зрабіў Машэрава, Лáпу і Кýксу перапісалі на нескланяльных Лапо і Куксо.

А каторы палец завецца пярсьцяк? А вышнік — якая фігура ў шахах? Пра свойскія назвы пальцаў і зубоў, шахматаў і картаў.