Logo

    Wetenschap Vandaag | BNR

    Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?
    nl1211 Episodes

    People also ask

    What is the main theme of the podcast?
    Who are some of the popular guests the podcast?
    Were there any controversial topics discussed in the podcast?
    Were any current trending topics addressed in the podcast?
    What popular books were mentioned in the podcast?

    Episodes (1211)

    In gesprek over de geschiedenis van de gebarentaal met Richard Cokart

    In gesprek over de geschiedenis van de gebarentaal met Richard Cokart

    De gebarentaal kent een moeizaam verleden, waarvan de nasleep nog altijd te merken is voor de dovengemeenschap. Toch weten maar weinig (horende) mensen wat er allemaal is gebeurd. 

    We bespreken het uitgebreid met Richard Cokart van het Nederlandse Gebarencentrum. Hij vertelt meer over het 100-jarige verbod dat er ooit was op gebarentaal in het onderwijs, het effect dat dit nog steeds heeft, onder andere op het huidige lexicon en de controversie rondom medische innovaties.

    Hier vind je meer informatie over filmfestival InScience 2024, waar dit jaar twee films te zien zijn over de gebarentaal. Of kijk hier voor meer informatie over het Nederlands Gebarencentrum.

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 12, 2024

    Hoe het 100-jarig verbod op gebarentaal nog altijd een nasleep heeft

    Hoe het 100-jarig verbod op gebarentaal nog altijd een nasleep heeft

    Het InScience Film Festival in Nijmegen heeft dit jaar als thema 'taal'. Er is onder andere aandacht voor de geschiedenis van gebarentaal. Want hoeveel weten we daar als land nou écht over?

    Richard Cokart van het Nederlandse Gebarencentrum vertelt meer over het 100-jarige verbod dat er ooit was op gebarentaal in het onderwijs, de nasleep daarvan, de uitdagingen van het moment en de controversie rondom medische innovaties.

    Hier vind je meer informatie over het filmfestival: InScience 2024. Kijk hier voor meer informatie over het werk van het Nederlands Gebarencentrum.

    Het volledige interview is ook als podcast terug te luisteren. Waarschijnlijk volgt er ook nog een video-verslag in gebarentaal, zodat het voor iedereen toegankelijk is. 

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 12, 2024

    Buitenaards signaal was waarschijnlijk gewoon een vrachtwagen

    Buitenaards signaal was waarschijnlijk gewoon een vrachtwagen

    In 2014 werden in Papua New Guinea geluidsgolven opgevangen die mogelijk afkomstig waren van een vurige meteoriet die op dat moment de atmosfeer in knalde. 

    Met een hoop bombarie werd vorig jaar bekend gemaakt dat er stukjes van de meteoriet uit het water waren gevist. Niet zomaar stukjes ruimterots, nee, het zou gaan om buitenaardse tech

    Maar Amerikaanse onderzoekers denken nu een hele andere verklaring te hebben voor het opgevangen signaal, waardoor de fragmenten uit zee ineens een stuk willekeuriger worden. Het was waarschijnlijk gewoon een vrachtwagen.  

    Het signaal veranderde namelijk steeds van richting en deed dat keurig in overeenkomst met de weg die langs de seismograaf loopt waarmee het signaal in 2014 werd opgevangen.  

    Ook konden de onderzoekers laten zien dat er vaker vergelijkbare signalen zijn gedetecteerd en dat deze toch echt duidelijk de eigenschappen hebben van een vrachtwagen en niet van een meteoriet.  

    Ze denken ook dat de meteoriet ergens anders moet zijn neergekomen, zo'n 160 kilometer van waar vorig jaar die fragmenten werden gevonden in zee.  

    Wat ze toen ook gevonden dachten te hebben, het had - volgens dit nieuwe onderzoek - niets te maken met de vuurbal uit 2014. Waarschijnlijk vonden ze op de bodem stukjes van andere meteorieten. En bijzondere samenstelling of niet, de wetenschappers achter dit laatste onderzoek hebben het sterke vermoeden dat aliens hier niets mee te maken hebben gehad.

    Lees hier meer: Interstellar signal linked to aliens was actually just a truck

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 12, 2024

    Kun je opvoeden eigenlijk ooit goed doen?

    Kun je opvoeden eigenlijk ooit goed doen?

    Bestaat 'goed opvoeden' eigenlijk wel? En als het al bestaat, hoe zou dat er dan uitzien? Volgens hoogleraar pedagogiek Micha de Winter van de Universiteit Utrecht kan het zeker en zit het hem niet zozeer in alle technieken en trucjes die we aan elkaar doorsturen, maar zouden we meer bezig moeten zijn met wat we willen bereiken met die opvoeding. 

    Volgens De Winter moeten we toe naar meer medemenselijkheid. Zowel in wat we onze kinderen meegeven, als in hoe we opvoeden. Minder 'mijn kind, mijn opvoeding' en meer met een groep ouders een gezond pedagogisch klimaat creëren. In de straat bijvoorbeeld, of een schoolklas.

    En ja, dat betekent ook dat je moet overleggen met ouders die misschien hele andere ideeën hebben over wat hoort en wat niet. Precies dat, wat we niet meer zo goed lijken te kunnen. 

    Vanavond vertelt Micha De Winter meer tijdens Studium Generale in Utrecht: Opvoeden: kan je het ooit goed doen? (gratis te bezoeken, wel even aanmelden). Of lees verder in zijn nieuwe boek: Medemenselijk opvoeden.

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 11, 2024

    Gigantische stervormige duin in Marokko blijkt zich te verplaatsen door de woestijn

    Gigantische stervormige duin in Marokko blijkt zich te verplaatsen door de woestijn

    Het zou niet misstaan om ze een wereldwonder te noemen: de gigantische stervormige zandduinen die je tegen kunt komen in woestijnen op aarde, maar ook op Mars en Titan, de grootste maan van Saturnus. 

    Bekijk je ze vanaf de grond dan hebben ze wat weg van een piramide, maar zou je van boven kijken dan zie je een piek en vanuit daar, drie of vier richels, of armen die verschillende richtingen opgaan. Vandaar de ster-associatie.  

    Wat de duinen ook zijn is moeilijk om te onderzoeken. Toch is dat precies wat wetenschappers uit Wales en Londen nu hebben gedaan. Daarvoor reisden ze af naar Marokko. Naar een sterduin van 100 meter hoog en 700 meter wijd met de naam Lala Lallia, wat hoogste heilige punt betekent.  

    Wat ze zagen, toen ze de zandkorrels in het lab bestudeerden, was dat delen van de sterduin jonger waren dan verwacht. De bodem vormde 13.000 jaar geleden al, maar het bovenste gedeelte maar zo'n 1000 jaar terug.  

    De bodem groeide tot 9000 jaar geleden door en stabiliseerde toen. Waarschijnlijk dankzij vegetatie, gezien de sporen van oude plantenwortels. Zo moet hij een tijd gebleven zijn, tot het klimaat weer veranderde en de stervormige bovenkant erop groeide.  

    Dit gebeurde doordat op deze plek de wind in twee tegengestelde richtingen blaast. Vanuit een derde richting komt de wind die ervoor zorgt dat de berg langzaam verplaatst. Richting het westen, met 50 centimeter per jaar. 

    Niet onhandig om te weten als je van plan bent om in de buurt een weg of huis te bouwen. 

    Lees hier meer over het onderzoek: Scientists unearth mysteries of giant, moving Moroccan star dune

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 10, 2024

    Mini-orgaantjes gemaakt van cellen uit vruchtwater

    Mini-orgaantjes gemaakt van cellen uit vruchtwater

    Het in het lab kweken van mini-orgaantjes gemaakt van onze eigen cellen is niet nieuw, maar onderzoekers hebben er nu een paar laten groeien van cellen uit de baarmoeder die afkomstig zijn van de foetus.  

    Daarmee kunnen ze straks hopelijk meer zeggen over problemen bij de ontwikkeling van baby's tijdens de zwangerschap. De longcellen, niercellen en darmcellen waarmee de mini-orgaantjes zijn gemaakt komen uit het vruchtwater van de moeder. Tijdens een routinecheck ontdekten onderzoekers dat daarin niet alleen dode afgestoten cellen van de foetus zaten, maar ook nog een paar levende. Tot hun verrassing lukte het ze om deze cellen op te kweken in het lab.  

    Ongeveer 3 tot 6 procent van de baby's wereldwijd wordt geboren met misvormingen van of in het lichaam. En omdat de mini-orgaantjes al ver voor de geboorte in het lab gegroeid kunnen worden, hopen de onderzoekers dat dit een betere diagnose en behandeling mogelijk maakt.  

    Om dit te testen maakten de onderzoekers van de cellen ook mini-longen met een aangeboren afwijking, namelijk een opening in het middenrif. Vervolgens konden ze met succes op de mini-orgaantjes testen wat een behandeling voor effect zou hebben. De hoop is dat dit voor veel meer afwijkingen mogelijk moet zijn.

    Lees hier meer over het onderzoek: Scientists grow ‘mini-organs’ from cells shed by foetuses in womb

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 09, 2024

    Met algoritmes bepalen waar schildpadden het liefst hun eieren leggen

    Met algoritmes bepalen waar schildpadden het liefst hun eieren leggen

    We weten dat het wereldwijd niet goed gaat met alle zeven soorten zeeschildpadden. Plastic in zee, minder geschikte broedstranden, visnetten en temperatuurtoename: het is nogal wat waar ze mee te maken krijgen.

    Eén van de oplossingen waar naar wordt gekeken is het beter beschermen van bestaand broedgebied, of het vinden van geschikte alternatieven. Dan moet je wel eerst weten van welke omstandigheden schildpadden blij worden. Jakob Christiaanse van de TU Delft heeft dat aan de hand van een enorme stapel data bestudeerd.

    Hij is met zijn onderzoek één van de finalisten van de Best Climate Action and Energy Paper, een wedstrijd die wordt georganiseerd door de TU Delft. Op 19 maart horen we wie er wint.

    De bijbehorende paper vind je hier: Distribution of global sea turtle nesting explained from regional-scale coastal characteristics en meer over hoe het gaat met schildpadden wereldwijd: State of the World’s Sea Turtles

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 08, 2024

    Ons brein heeft een voorkeursritme, maar is dat aangeboren of cultureel?

    Ons brein heeft een voorkeursritme, maar is dat aangeboren of cultureel?

    Wanneer we naar muziek luisteren lijkt ons brein een voorkeur te hebben voor ritmes waarin gelijke pauzes zitten tussen de beats. Maar muziek klinkt natuurlijk niet overal ter wereld hetzelfde. Zou dat ook betekenen dat de voorkeur voor die gelijke pauzes afhangt van de cultuur waarin je opgroeit? 

    MIT-onderzoekers hebben het samen met het Max Planck Instituut uitgezocht in 15 verschillende landen. Er deden 39 groepen deelnemers mee, waarvan veel mensen uit gemeenschappen waarin traditionele muziek hele andere ritmepatronen heeft dan het gemiddelde nummer in de top 40. 

    Het idee achter die voorkeur voor regelmaat in ritme is dat muziek ooit vooral werd gebruikt om informatie door te geven. Dan is het handig als iedereen hetzelfde muzikale verhaal vertelt, maar daarin werd natuurlijk weleens een foutje gemaakt. Waarschijnlijk is dat waarom ons brein afwijkingen probeert te corrigeren en we die voorkeur hebben voor voorspelbaarheid en regelmaat in muziek. 

    Uit dit nieuwe onderzoek, waarin ze heel bewust niet alleen studenten of mensen met internet hebben gevraagd om mee te doen, maar ook naar afgelegen gebieden toe zijn gegaan, blijkt dat de voorkeur voor simpele voorspelbare patronen geldt voor deelnemers uit vrijwel alle gemeenschappen.  

    Maar wat ze ook zagen is dat er in sommige groepen, bijvoorbeeld die uit Turkije, Bulgarije, Botswana en Mali, toch een verschil werd gezien in voorkeur van het soort interval. Ons brein-voorkeursritme lijkt dan dus niet iets waarmee we geboren worden, maar iets cultureels. En die voorkeur bepaalt weer hoe we ritme interpreteren.  

    Hoe konden ze dat nou zien? In het experiment lieten ze deelnemers ritmes van vier tellen achter elkaar horen. Dat moest vervolgens nagetikt worden. Wat de deelnemers zelf natikten werd weer aan ze teruggespeeld. Dat moesten ze weer herhalen. Dat ging een tijdje zo door en uiteindelijk zorgt dat ervoor dat iemand vanzelf - is het idee - naar het eigen voorkeursritme beweegt.  

    De onderzoekers willen nu het liefst nog veel meer aspecten van muziekperceptie op deze wereldschaal gaan onderzoeken.

    Lees hier meer over het onderzoek: Exposure to different kinds of music influences how the brain interprets rhythm

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 08, 2024

    Hoe smeltmeertjes het afbreken van ijsplaten versnellen

    Hoe smeltmeertjes het afbreken van ijsplaten versnellen

    Smeltmeren op ijsplaten: dat klinkt misschien ver weg en vrij onschuldig, maar dat is zeker niet altijd het geval, weet onderzoeker Sophie de Roda Husman.

    Ze is met haar onderzoek op basis van jaren aan satellietdata één van de finalisten van de Best Climate Action and Energy Paper, een wedstrijd die wordt georganiseerd door de TU Delft. 

    Daarin heeft ze gekeken naar Antarctica: een gebied dat voor veel onzekerheid zorgt in klimaatmodellen. Aan de randen vormen door de warmere temperaturen steeds vaker smeltmeren op de ijsplaten. Als die weer bevriezen is er niet zoveel aan de hand, maar sijpelen ze de scheuren in, dan zet dat processen ingang met grote gevolgen. 

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 07, 2024

    Fossiel gevonden van 240 miljoen jaar oude 'draak'

    Fossiel gevonden van 240 miljoen jaar oude 'draak'

    Zo'n vijf meter was het bizarre waterdier en het leefde ongeveer 240 miljoen jaar geleden. Wetenschappers hebben in kalksteen afzettingen in China een prachtig compleet fossiel gevonden van een Dinocephalosaurus orientalis. Van dit dier weten we sinds 2003 dat het heeft bestaan.  

    Vanwege de extreem lange nek, met welgeteld 32 wervels, langer dan zijn lichaam en staart bij elkaar, heeft het dier nogal wat weg van hoe draken vaak worden afgebeeld.  

    De nek moet ook erg flexibel zijn geweest, wat het dier onderwater wellicht voordelen opleverde. Met zo'n nek kun je natuurlijk zo om een hoekje of in een spleet of gaatje op zoek naar een snack.  

    Volgens de onderzoekers laat de vondst uit het Trias maar weer eens zien hoe bizar de wereld er toen moet hebben uitgezien. Ze verwachten dat we nog lang vreemde ontdekkingen zullen doen in afzettingen uit die tijd.

    Lees hier meer over het onderzoek: Fossil reveals 240 million year-old 'dragon'

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 07, 2024

    Indrukwekkend onderzoek geeft ongekend kijkje in de kraamkamers waar planeten worden geboren

    Indrukwekkend onderzoek geeft ongekend kijkje in de kraamkamers waar planeten worden geboren

    Er is nog veel onduidelijk over de manier waarop planeten in verschillende delen van ons sterrenstelsel ontstaan. Een deel van die ontbrekende kennis is nu gevonden, dankzij een groot en indrukwekkend onderzoek naar de kraamkamers van planeten.

    In deze audio hoor je Per-Gunnar Valegård, promovendus aan de Universiteit van Amsterdam en één van de wetenschappers achter dit onderzoek. Hij vertelt meer over de verschillende vondsten die ze dankzij het onderzoek deden en de implicaties die dit heeft voor toekomstig onderzoek en de computermodellen die hier voorspellingen over doen. 

    Lees hier meer over wat ze hebben gevonden: Baanbrekend onderzoek onthult geheimen van planeetgeboorte rond tientallen sterren

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 05, 2024

    De wereldvoorraad vaccins tegen cholera is op

    De wereldvoorraad vaccins tegen cholera is op

    Er zijn problemen met de levering van choleravaccins. En dat op het moment dat de ziekte weer behoorlijk in het nieuws is: een verdachte uitbraak op een cruiseschip, een grote uitbraak in zuidelijk Afrika.

    In 15 landen zijn op dit moment uitbraken van de besmettelijke ziekte, ruim 40.000 gevallen en bijna 800 doden zijn alleen al in de afgelopen maand januari geregistreerd. 

    Cholera, veroorzaakt door de Vibrio Cholerae bacterie, leidt tot zeer ernstige diarree. Een liter vocht per uur verliezen is dan normaal. Onbehandeld leidt cholera binnen een dag tot de dood. Maar nu is dus het vaccin op, zeker tot midden maart, zegt de wereldgezondheidsorganisatie.

    Dat tekort komt niet door de nieuwe uitbraken maar omdat we als wereldgemeenschap afhankelijk zijn van slechts één leverancier: EUbiologics in Zuid Korea. En daar is de productiecapaciteit nu op. 

    Er is geen eenvoudige oplossing voor dit probleem, erkent ook UNICEF en Artsen Zonder Grenzen, al gaan twee nieuwe producenten het anti cholera vaccin ook maken: een zuid Afrikaans bedrijf en en medicijnfabrikant uit India.

    Het internationaal vaccinatie instituut, het IVI, denkt wel dat het tekort gedurende 2024 zal afnemen en in 2025 vrijwel verdwenen zal zijn. 

    De recente uitbraken in combinatie met het vaccintekort, leiden tot zorgen, bij de WHO en Artsen zonder grenzen, maar klimaatdeskundigen waarschuwen voor nieuwe problemen. Extreem weer in Pakistan, Malawi en Mozambique, heeft de riolering in die landen grotendeels verwoest. En kapotte riolering leidt op termijn tot cholera-uitbraken, zo leert ons de geschiedenis. 

    Ook zijn er grote zorgen over landen waar de hygiënische infrastructuur aan diggelen ligt door langdurige conflicten zijn zoals Yemen, Congo en ook Gaza.

    En zoals bekend: het krachtigste wapen tegen cholera is schoon water en een goed werkende riolering. Vaccins alleen zijn niet genoeg.

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 05, 2024

    Wat is het geheim van families waarin meerdere mensen bovengemiddeld oud worden?

    Wat is het geheim van families waarin meerdere mensen bovengemiddeld oud worden?

    In sommige families worden mensen veel ouder dan gemiddeld. Zeker wanneer dit voor meerdere generaties geldt, wordt het interessant. Want waar komt dat door? Dat is de vraag waar Nederlandse onderzoekers al tientallen jaren naar kijken. Ze begonnen ooit in Leiden, maar nu is het tijd voor de rest van het land.

    We horen er meer over van onderzoeker Eline Slagboom van het LUMC. Ze vertelt dat ze zowel naar genen als sociale factoren kijken, en dat ze zo al interessante ontdekkingen hebben gedaan in de groep langlevende Leidenaren. 

    Ken je nou een familie met veel langlevende mensen, of zit je er zelf in, dan kun je meewerken aan het onderzoek. Hier vind je alle informatie: 

    LOFNL@lumc.nl of telefonisch op 071-526 8640 op werkdagen van 10.00 - 16.00. Kijk ook voor meer informatie op leidenlangleven.nl

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 04, 2024

    Waarom giftige kikkers tapdansen

    Waarom giftige kikkers tapdansen

    Het was wetenschappers opgevallen dat giftige kikkers fanatieke tapdansers zijn. Alleen tikken ze dan alleen met hun middelste teen. Dat doen ze sneller dan de dubbele baspedalen in een metal nummer. Veel meer dan een veegje in de lucht zie je niet met het blote oog. 

    Onderzoekers vonden dit zo opmerkelijk dat het nu in drie labs, elk in een ander land, wordt bestudeerd. Want waarom doen de kikkers dit? Er zijn nog meer soorten die een vorm van snel voetenwerk laten zien, dus als ze hier achter kunnen komen, dan kunnen ze dat mogelijk ook verklaren. 

    In het laatste onderzoek, dat nog niet officieel is gepubliceerd, zeg ik er even bij, zagen onderzoekers giftige schilderskikkers wel 500 keer met hun teen tikken per minuut. Ter vergelijking: dat is drie keer zo snel als het nummer Shake it off, van Taylor Swift.  

    Ze deden dit vooral als ze op bladeren zaten. Waarschijnlijk omdat die de vibraties goed doorsturen. Het vermoeden is dat de beweging gebruikt wordt om prooi te laten bewegen, of zelfs te lokken. Want kikkers doen het bijvoorbeeld niet in reactie op soortgenoten.   

    Als de beestjes een snack zagen, maar er niet bij konden, dan tikten ze minder vaak. Merkwaardig genoeg vonden de onderzoekers geen link tussen het tapdansen en hoe succesvol de kikkers waren in het vangen van hun prooi.  

    In een ander onderzoek werden de gemaakte vibraties nog eens goed onder de loep genomen. Daarin werd gezien dat sommige kikkers hun teen sneller bewegen vlak voordat ze hun tong uitsteken om iets te vangen.  

    En dat werpt nóg een hypothese op: zou het kunnen dat ze door zelf vibratie te creëren informatie halen uit hoe dat signaal weer terugkomt? Toekomstig onderzoek zal moeten uitwijzen of het zo is.

    Lees hier meer over het onderzoek: Poison Frogs Have a Strange Behavior That Scientists Seek to Explain

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 03, 2024

    Japanse maanlander overleeft onverwachts de nacht

    Japanse maanlander overleeft onverwachts de nacht

    Maanlandingen zijn erg in het nieuws deze dagen. De gekantelde Amerikaanse commerciële maanlander ligt nog vers in het geheugen, en er is weer nieuws, over een andere lander, namelijk die van Japan. 

    Een maand geleden landde het op de evenaar van de maan en tegen alle verwachtingen in heeft het de lange donkere maannacht overleefd.

    De SLIM, de Smart Lander for Investigating Moon, is ontworpen om alleen tijdens de eerste maan-dag te opereren. Op de maan duurt een dag ongeveer 2 weken, net als de nacht. 

    Als het nacht wordt op de maan leveren de zonnepanelen geen stroom, en de temperatuur daalt tot min 130 Celsius. De SLIM zou na een lange dag aan het werk voor altijd gaan slapen.

    Maar, zondagavond kwam er ineens een bericht binnen van de lander. JAXA, het Japanse ruimtevaart agentschap, spreekt van 'a nice surprise'. 'We hoopten natuurlijk dat dit zou gebeuren, we wisten dat we een kans hadden'. 

    De verwachting is dat de sonde nieuwe foto's gaat versturen naar de aarde. SLIM kijkt met een breed spectrum camera naar de samensrtelling van maanrotsen. 

    Dat SLIM nu weer werkt is het voorlopige sluitstuk van een ware achtbaanrit: na landing was er eerst geen contact, het voertuig lag op z'n kop, toen was er weer wel contact, toen weer twee weken niet en nu dus weer wel.

    SLIM heeft nog een paar dagen om foto's te maken en te verzenden: dan gaat de zon weer onder en wordt het steenkoud en pikdonker op de landingsplek. Tot die tijd zal de lander geen last hebben van de kou, maar wel van hitte: 120 graden celcius wordt het, de vraag is of de elektronische apparatuur dat overleeft. Over ongeveer een week weten we het.

    Lees hier meer: Japanese Moon-lander unexpectedly survives the lunar night

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 02, 2024

    Camembert en roquefort met uitsterven bedreigd?

    Camembert en roquefort met uitsterven bedreigd?

    Oké, dit is natuurlijk een enorm luxeprobleem, maar in Frankrijk zorgde het voor een behoorlijke schok toen onderzoekers lieten weten dat twee van de bekendste Franse kazen misschien niet lang meer te leven hebben. 

    Ophef rond Franse kaas is niet nieuw. Die was er eerder onder andere al rondom douanetoeslagen in de VS en Europese verpakkingsregels, maar nu ligt het probleem heel ergens anders: bij de micro-organismen die nodig zijn om de kazen te maken.  

    Lang geleden zagen camembert en roquefort er heel anders uit dan hoe wij ze nu in de winkel zien liggen. Een stuk minder aantrekkelijk en ook niet altijd hetzelfde. Toen de kazen massaler geproduceerd werden om aan de vraag te voldoen selecteerden fabrikanten schimmelstammen die zorgden voor het uiterlijk dat we nu kennen. 

    Je zou kunnen zeggen dat de micro-organismen door de kaasproducenten gedomesticeerd zijn. Ooit leverde dat voordelen op, maar nu zorgt het juist voor problemen. De selectiedruk die daardoor is ontstaan heeft geleid tot een afname van genetische diversiteit. De micro-organismen planten zich nauwelijks nog voort.  

    Vooral voor camembert is dat slecht nieuws, deze kaas is al sinds 1902 afhankelijk van één enkele schimmel. Er wordt nu gekeken of er met een combinatie van schimmels gewerkt kan worden, maar dan gaat de kaas er mogelijk wel heel anders uitzien. En of ze dat een goed idee vinden in Frankrijk....  

    Lees hier meer over het onderzoek: French cheese under threat

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlMarch 01, 2024

    Schokkende ontdekking: het decimaalteken is 150 jaar ouder dan we dachten

    Schokkende ontdekking: het decimaalteken is 150 jaar ouder dan we dachten

    Waarschijnlijk sta je er zelden bij stil, maar ooit heeft iemand het decimaalteken uitgevonden. Dat is die komma (in het Engels een punt) die je gebruikt voor 2,75 euro, 6,5 kilo, of 3,65 meter. Voor die tijd werd er alleen met hele getallen gerekend. En misschien een breuk hier en daar.

    Nou was het idee dat een Duitse wiskundige, Christopher Clavius, de bedenker was. Want het teken werd voor het eerst gezien in een astronomische tabel van zijn hand uit 1593.

    Maar recent kwam een andere wiskundige tot een schokkende ontdekking terwijl hij een Latijnse tekst uit 1440 zat te vertalen op een schoolkamp. Daar stond hij gewoon: het decimaalteken!

    Zou het kunnen dat de schrijver van deze tekst, Giovanni Bianchini, koopman van origine, 150 jaar eerder al rekende met getallen achter de komma? Heeft al die tijd de verkeerde persoon credits gekregen voor iets wat de wiskunde, wetenschap en techniek volledig heeft veranderd?

    In deze audio hoor je ook Mike Daas, promovendus aan de Universiteit Leiden. Hij doet onderzoek binnen de getaltheorie. Lees hier meer over het onderzoek: The decimal point is 150 years older than historians thought

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlFebruary 29, 2024

    Hoe lang kun je boos zijn achter elkaar?

    Hoe lang kun je boos zijn achter elkaar?

    Bij de één blijven negatieve gevoelens wat langer hanger dan bij de ander. Maar als je boosheid niet voedt, zou het binnen 90 seconden weg moeten trekken. Alleen is dat soms makkelijker gezegd dan gedaan. We horen meer over het onderzoek van Michael Vlerick, hij bestudeert geluksgevoel en hoe je weg kunt bewegen van negatieve gevoelens.

    Elke woensdag komt de Universiteit van Nederland langs, met dit keer Tuur Verdonck. 

    See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Wetenschap Vandaag | BNR
    nlFebruary 29, 2024