αθήνα

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, η βασιλεία εξαφανίζεται μόλις πάψει η αποδοχή της. Γι’ αυτό, αντίθετα από τους Ρωμαίους, οι Αθηναίοι δεν φοβούνταν ούτε τη λέξη «βασιλεύς» ούτε την επιστροφή της βασιλείας – μόνο της τυραννίας. Η εξαφάνιση της κληρονομικής βασιλείας δεν είναι μόνο παράξενη σε σύγκριση με άλλες ιστορικές εμπειρίες. Είναι κλειδί και για την πληρέστερη κατανόηση της εξέλιξης της Αθήνας. Άνοιξε το δρόμο πρώτα στην τυραννία, πριν επιτευχθεί η δημοκρατία.

Ο συγγραφέας Θανάσης Χειμωνάς, με αφορμή το βιβλίο του Τροτζάν που μόλις κυκλοφόρησε, μιλά τόσο για την λογοτεχνία όσο και για τα νέα του καθήκοντα ως αντιδήμαρχος Κοινωνικής Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων. Από τα χρόνια των σπουδών στο Στρασβούργο ως σήμερα, με πολλά βιβλία σταθμούς, μιλά πάντα ευθαρσώς για όσα πιστεύει όχι πάντα χωρίς κόστος. Και ναι, όπως μας λέει μπορεί τελικά να ανταμοίβεσαι αν λες την αλήθεια.  

Ο δρόμος για τη δημοκρατία άνοιξε όταν εξαφανίστηκε αθόρυβα η πατροπαράδοτη «ομηρική» βασιλεία από την Αθήνα (και τις άλλες πόλεις-κράτη, πλην Σπάρτης). Αντίθετα από τους Ρωμαίους, οι Αθηναίοι δεν είχαν καθιερωμένη και σαφή εξήγηση για την κατάργηση της κληρονομικής βασιλείας. Αντίθετα μάλιστα, είχε μόλις προηγηθεί ο θρυλικός βασιλέας Κόδρος, που θυσιάστηκε για τη σωτηρία τους και θα έπρεπε κανονικά να είχε ισχυροποιήσει τον θεσμό αλλά και τη δική του δυναστεία.

Με τη συμπλήρωση 100 ετών από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα παρουσιάζει την έκθεση «Στο όνομα της ανθρωπιάς» που αναδεικνύει ένα μνημειώδες ανθρωπιστικό εγχείρημα χαραγμένο στη μνήμη της ιστορίας: την αρωγή που προσέφεραν οι Η.Π.Α. στην Ελλάδα από το 1918 έως το 1929. H έκθεση, σε επιμέλεια των Ελευθερίας Δαλέζιου, Μαρίας Γεωργοπούλου και Ναταλίας Βογκέικωφ- Brogan-που μας μιλούν σ’ αυτό το podcast-φέρνει στο φως τις άοκνες προσπάθειες πολιτικών, ηγετών φιλανθρωπικών οργανώσεων, εκπαιδευτικών αλλά και αφοσιωμένων εθελοντών.  

O Δημήτρης Καμπουράκης ξαναγυρνάει εκεί που σας άφησε στο προηγούμενο επεισόδιο, με τις μισομεθυσμένες θεές Ήρα, Αθηνά και Αφροδίτη να τσακώνονται πάνω από το μήλο της Έριδος. Που το ‘χε πετάξει η θεά του καυγά και της διχόνοιας επίτηδες μέσα στο γαμήλιο γλέντι επειδή αυτή ήταν ακάλεστη. Και όρμησαν οι τρεις θεές, το άρπαξαν όλες μαζί κι έπειτα, στράφηκαν όλες μαζί προς τον Δία και του είπαν με απειλητική φωνή «αρχηγέ, διάλεξε εσύ σε ποιαν ανήκει». Και μετά τι έκανε ο Big Boss?

Μέχρι το 480, οι Αθηναίοι πολεμούσαν στη στεριά ως οπλίτες και είχαν ελάχιστο ναυτικό. Όμως για τον πόλεμο εναντίον των Αιγινητών απέκτησαν στόλο 200 τριήρεων. Χάρη σ’ αυτόν κατόρθωσαν την κοσμοϊστορική νίκη στη Σαλαμίνα το 480, που μεταμόρφωσε μονομιάς την Αθηναϊκή Δημοκρατία σε μεγάλη ναυτική δύναμη και μετατόπισε το πολιτικό κέντρο βάρους από τους οπλίτες στους κωπηλάτες, δηλαδή κατεξοχήν στους θήτες, που μέχρι τότε δεν έπαιζαν κανένα ρόλο στον πόλεμο.  

Ο Νίκος Φιλιππίδης υποδέχεται τον Σταύρο Καφούνη, πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών και μιλούν για την ακρίβεια, για τις αλλαγές στη φορολόγηση των αυτοαπασχολούμενων, αλλά και για τις συζητήσεις που αφορούν την αναβάθμιση της Αθήνας, τις αντιπαραθέσεις που δημιουργούνται για το μετρό και το πράσινο, τους δρόμους και τους πεζόδρομους.

Το podcast Βαβέλ από τον Οικονομικό Ταχυδρόμο είναι μια παραγωγή της Alter Ego Media.

Η Αθηναϊκή Δημοκρατία δεν περιλάμβανε μόνο τη συνέλευση των πολιτών – τη λεγόμενη Εκκλησία του Δήμου – αλλά και άλλους θεσμούς, με πιο νευραλγικούς τη Βουλή και τους στρατηγούς. Ήσαν δύο θεσμοί αντιπροσωπευτικής και όχι άμεσης δημοκρατίας – με εκλογή οι στρατηγοί, με κλήρωση η Βουλή. Αυτή προέκυψε από τη διαίρεση της Αττικής σε 10 τεχνητές «φυλές» και 139 δήμους. Οι 50 βουλευτές κάθε φυλής αποτελούσαν ουσιαστικά την κυβέρνηση για ένα δέκατο του έτους

Η 32χρονη που γράφει στην Μαρία μιλάει για μια σχέση ζωής. Τον Ε τον γνώρισε σε πολύ μικρή ηλικία, σχεδόν από όταν θυμάται τον εαυτό της. Ήταν στο πολύ στενό οικογενειακό της περιβάλλον αλλά στην αρχή δεν έκαναν και πολλή παρέα. Στην εφηβεία τα σχόλια από τον περίγυρο γινόντουσαν πιο έντονα αλλά και πάλι τίποτα. Κάποια στιγμή αρρώστησε και ο Ε εξαφανίστηκε τελείως. Πότε επέστρεψε; Πώς; Γιατί είχε φύγει; 

Ο Γιώργος Τράπαλης αναλυτής δεδομένων στην Good Affairs, διαβάζει πίσω από τους αριθμούς και αναλύει τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου.
Οι νικητές και οι χαμένοι του πρώτου γύρου και τι περιμένουμε στο δεύτερο.

Η Αθηναϊκή Δημοκρατία παραμένει η σπουδαιότερη ιστορική εμπειρία άμεσης δημοκρατίας αν συνδυάσουμε δύο στοιχεία: τη διάρκεια και την ισχύ της ως κράτους.  Επηρεασμένοι από την πληθώρα των πηγών και τη ζωντάνια των περιγραφών, πολλοί νομίζουν ότι γνωρίζουμε τα πάντα για την καθημερινή λειτουργία της. Ωστόσο, οι πληροφορίες που διαθέτουμε είναι αποσπασματικές. Ορισμένες όψεις φαίνονται αινιγματικές. Εξάλλου, απαιτούν κριτική επανεξέταση πολλές κοινότοπες παραδοχές και ερμηνείες, διαστρεβλώσεις, αλλά και εξιδανικεύσεις.

Πόσα γνωρίζουμε για το πιο αναγνωρίσιμο κτίριο της σύγχρονης Αθήνας; Χτίστηκε για να στεγάσει τους πρώτους βασιλείς της Ελλάδας και κατέληξε να γίνει η έδρα του Κοινοβουλίου. Σε αυτό το επεισόδιο θα δούμε πώς αποφασίστηκε να χτιστούν εκεί τα ανάκτορα, ποιες ήταν οι άλλες υποψήφιες τοποθεσίες, με ποιο σπουδαίο γεγονός συνέδεσαν το όνομά τους πριν καλά καλά...σαραντίσουν καθώς και την ιστορία του υπέροχου Κήπου που τα συμπληρώνει.

 Νέο πόρισμα της τροχαίας δίνει μία πρώτη απάντηση αλλά δημιουργεί και νέα ερωτηματικά για την πυρκαγιά που εστιάστηκε στο κυλικείο και σκότωσε το 50% των θυμάτων. 

Ο Γιώργος Παπαχρήστος ο οποίος, ως δημοσιογράφος, γνώριζε προσωπικά τον Ανδρέα Παπανδρέου, περιγράφει τον πόλεμο μεταξύ του πρώην πρωθυπουργού και των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ με αφορμή το βιβλίο του Μιχάλη Ιγνατίου και του Μάριου Ευρυβιάδη και δίνει παρασκήνιο για το πώς εξελίχθηκε αυτή η δύσκολη σχέση μέσα στα χρόνια.

Μια 20χρονη κοπέλα γράφει στη Μαρία Σολωμού ότι φοβάται πως οι άντρες την θέλουν μόνο για τα οπίσθιά της. Λόγω αυτής της σκέψης, ποτέ δεν έχει προχωρήσει με κανέναν από το πρώτο ραντεβού και τους ξεκαθαρίζει πως κάνει σεξ μόνο αν βλέπει τον άλλον σοβαρά. Μια πρόσφατη γνωριμία όμως την έκανε να αναιρέσει όλο αυτό το σκεπτικό. Τι της απαντάει η Μαρία για το ταμπού του σεξ στο πρώτο ραντεβού; 

Οι συγγραφείς Ρέα Γαλανάκη και Θωμάς Κοροβίνης μιλούν στην Κωνσταντίνα Βούλγαρη για τα λογοτεχνικά στέκια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, την Αντίσταση των διαννοουμένων, τη σχέση των πολιτικών κρατουμένων με τα βιβλία και το διάβασμα και την συντροφικότητα των ανθρώπων την περίοδο της Χούντας

Μαζί με αποσπάσματα συνεντεύξεων λογοτεχνών που αντιστάθηκαν στη Χούντα και δυστυχώς δεν ζουν πια αλλά και ντοκουμέντα, το ηχητικό ντοκιμαντέρ της Κωνσταντίνας Βούλγαρη μας μεταφέρει στους σκοτεινούς καιρούς της Ελλάδας, πριν, και κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας.

Η Χρυσέλλα Λαγαρία και ο Θοδωρής Τσάτσος συζητούν με την Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου, ιδρύτρια της «Λάρα», της πρώτης σχολής για σκύλους-οδηγούς τυφλών στην Ελλάδα, για το πώς μπορούν να βοηθηθούν άτομα με οπτική αναπηρία να ζήσουν μια κοινωνική ζωή όπως την επιθυμούν.

Τι είναι ένας σκύλος-οδηγός; Σε τι μπορεί να ωφελήσει ένα τυφλό άτομο και ποιο είναι το ισχύον νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα; Η Χρυσέλλα και ο Θοδωρής μιλούν για όλα αυτά με την Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου, ιδρύτρια της πρώτης ελληνικής σχολής σκύλων-οδηγών, «Λάρα».

Ξεκινώντας από το Κολωνάκι, θα κατηφορίσουμε την οδό Πειραιώς, έπειτα θα γυρίσουμε προς τα Πετράλωνα, τον Κεραμικό, την Ακρόπολη, για να πάμε στου Ζωγράφου, στο Παλαιό Φάληρο και να καταλήξουμε στην Κηφισιά. Γιατί; Για να μιλήσουμε για τα ξεχωριστά, ιδιαίτερα κτίρια του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα.

Τι γνωρίζουμε για το κτίριο της οδού Κουμπάρη, το Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, αυτό το υπέροχο νεοκλασικό που βρίσκεται απέναντι από τον Εθνικό Κήπο;

Τι είχε στον νου ο Αντώνης Μπενάκης συγκροτώντας τη συλλογή αυτού του μουσείου, ποιες ήταν οι εμπνεύσεις του και πόσο άλλαξε το κτίριο με το όραμα του Άγγελου Δεληβορριά;

Τι ήταν το κτίριο στο οποίο στεγάστηκε το Πολιτιστικό Κέντρο του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς 138;

Τι συμβαίνει στη Νηματουργία Μέντης-Αντωνόπουλος (ΝΗ.Μ.Α.), όπου το Μουσείο Μπενάκη λειτουργεί έναν πυρήνα εκπαίδευσης και αναβίωσης παραδοσιακών τεχνικών ενώ υποστηρίζει σύγχρονους δημιουργούς;

Ποια είναι η ιστορία του Μουσείου Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης και πώς σχετίζεται με αυτό ο πολιτικός, συλλέκτης έργων τέχνης και ευεργέτης Λάμπρος Ευταξίας;

Κάποια από τα λιγότερα γνωστά κτίρια του Μουσείου Μπενάκη είναι αυτό της Συλλογής Βαλαδώρου που βρίσκεται στην οδό Οτρυνέων 13 στην Ακρόπολη, το εργαστήριο του Γιάννη Παππά στην οδό Ανακρέοντος 38 στου Ζωγράφου, αλλά και το Μουσείο Παιχνιδιών στη λεωφόρο Ποσειδώνος 14 στο Παλαιό Φάληρο.

Τι μαθαίνουμε για την Πινακοθήκη Χατζηκυριάκου-Γκίκα; Πρόκειται για την οικία του ζωγράφου στο Κολωνάκι;

Και τέλος, τι γνωρίζουμε για την οικία της Πηνελόπης Δέλτα στην Κηφισιά, εκεί όπου η Δέλτα συνέγραψε τον «Καιρό του Βουλγαροκτόνου», τα «Μυστικά του Βάλτου», τον «Μάγκα», τον «Τρελαντώνη»;

Σε όλα αυτά τα ερωτήματα απαντά ο επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Γιώργης Μαγγίνης. Σπούδασε αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο SOAS του Πανεπιστημίου του Λονδίνου όπου ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή. Από το 2001 διδάσκει ιστορία της βυζαντινής, της ισλαμικής και της κινεζικής τέχνης στη Βρετανία. Έχει συμμετάσχει σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην Ελλάδα, την Κύπρο και το Όρος Σινά. Έχει εργαστεί στο Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, στον καθεδρικό ναό Αγίας Σοφίας Λονδίνου ως υπεύθυνος αρχείου και επιμελητής μουσείου, στην επανέκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων, καθώς και σε μουσεία στο Ηνωμένο Βασίλειο ως σύμβουλος ανάπτυξης. Έχει δημοσιεύσει επιστημονικά άρθρα και τέσσερα βιβλία πάνω στην κυπριακή προϊστορία, την ισλαμική αρχιτεκτονική και τέχνη, τις σιναϊτικές σπουδές, την κινεζική και κορεατική κεραμική, τις ευρωπαϊκές διακοσμητικές τέχνες καθώς και τις κοινότητες της διασποράς των Ελλήνων και των Αρμενίων.

Ο θάνατός της προκάλεσε ένα σοκ σε όσους τη γνώριζαν. Μα πώς; Πώς τόσο πρόωρα; Ο Σταύρος Θεοδωράκης, η Μαργαρίτα Πουρνάρα της εφημερίδας «Καθημερινή» και ο Πάνος Κωνσταντόπουλος δημιουργός του "gr design" μιλούν για τη Δέσποινα Γερουλάνου. Την Κυρία του Μουσείου Μπενάκη και προέδρου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ελευσίνας. Μια γυναίκα ευτυχισμένη, χρήσιμη και γενναιόδωρη.