bilim

Tarihin dönüm noktalarından biri şüphesiz kadınların bilime dahil olmalarıdır. Bu sayede günümüze kadar etkisini sürdüren pek çok buluş ve keşif ortaya çıkmıştır. Biz de sizin için derledik, keyifli dinlemeler!

Whatsapp bilgilerimizi paylaşıyor mu? Telegram mı, Signal mi, BİP mi?

Bu haftaki podcastte dil öğrenme sorunu üzerine konuştum. Evrimsel süreç içerisinde insan atalarımızın dil yetisini nasıl kazandığına ve bebeklerin konuşmayı nasıl öğrendikleri üzerine dilbilim temelinde eğildim. Dil öğrenmenin insan için sahip olunan bir hazır yetenek mi yoksa çalışılarak kazanılan bir unsur mu olduğu soruna cevap bulmaya çalıştım. İnsansıdan düşünen insana kadar geniş bir konuyu işlediğim bu podcaste bir kulak verelim.

COVID-19 aşısı bulundu, ülkemize de geliyor. Şimdi akıllarda bir başka soru var: İnsanlar aşı olacak mı? Aşı karşıtlığının psikolojisini konuşuyoruz.

Kaynakça:

Betsch, C., Böhm, R., & Chapman, G. B. (2015). Using behavioral insights to increase vaccination policy effectiveness. Policy Insights from the Behavioral and Brain Sciences, 2(1), 61-73. https://doi.org/10.1177%2F2372732215600716

Brewer, N. T., Chapman, G. B., Rothman, A. J., Leask, J., & Kempe, A. (2017). Increasing vaccination: putting psychological science into action. Psychological Science in the Public Interest, 18(3), 149-207. https://doi.org/10.1177%2F1529100618760521

Hornsey, M. J., Harris, E. A., & Fielding, K. S. (2018). The psychological roots of anti-vaccination attitudes: A 24-nation investigation. Health Psychology, 37(4), 307. http://dx.doi.org/10.1037/hea0000586

Raude, J., Fressard, L., Gautier, A., Pulcini, C., Peretti-Watel, P., & Verger, P. (2016). Opening the ‘Vaccine Hesitancy’black box: how trust in institutions affects French GPs’ vaccination practices. Expert Review of Vaccines, 15(7), 937-948. https://doi.org/10.1080/14760584.2016.1184092

Pennycook, G., Fugelsang, J. A., & Koehler, D. J. (2015). Everyday consequences of analytic thinking. Current Directions in Psychological Science, 24(6), 425-432. https://doi.org/10.1177/0963721415604610

Rutjens, B. T., Heine, S. J., Sutton, R. M., & van Harreveld, F. (2018). Attitudes towards science. In Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 57, pp. 125-165). Academic Press. https://doi.org/10.1016/bs.aesp.2017.08.001

Oyun değiştirenler kimlerdir? Nasıl birer oyun değiştirici olabiliriz? 27 Aralık 2020'de gerçekleşecek Game Changers Ideathon konferansımızın etkisiyle bu kavramı tartıştık, tarihte oyunu değiştiren kadınlardan söz ettik.

Dünyadaki en prestijli ödül olarak tanınmış Nobel, ödüllerin verilişinde cinsiyet eşitliğini sağlayabiliyor mu? Cevabını nedenleriyle araştırdık.

Her ne kadar BioNTech ile Pfizer ortaklığında geliştirilen COVID-19 aşısında Özlem Türeci ve Uğur Şahin beraber çalışmış olsa da medya organlarında Türeci'den bir bilim insanı yerine "eş" olarak bahsedildi. Bugünkü bölümümüzde Matilda Etkisi'yle beraber bu durumu inceliyoruz.

Ve geldik sezonun son bölümüne. Bu bölümde nereden baksanız bir başka tutarsızlıkla karşılaştığımız ülkemizden ve dünyamızdan manzaralara yer verdik. Her konu yeni bir tutarsızlığın kapısını araladı ve işin içinden çıkamadık. Haftaya yeni sezonda görüşmek üzere...

COVID-19 salgınıyla mücadelede en önemli şey davranış değişikliğiydi. İnsanları maske takmaya, fiziksel mesafeye dikkat etmeye ikna etmeniz gerekiyordu. Ancak davranış değişikliği konusunda esas söyleyecek sözü olanlara bilim kurullarında yer verilmedi. Doğrudan sosyal psikolojinin alanına giren bir konuda hiçbir sosyal psikoloğun sürece dahil edilmemesi bence büyük bir hataydı. Bu bölümde, hocalarımıza "Siz kurulda olsaydınız ne derdiniz, ne yorumlar yapardınız?" diye sordum.

Konuklar:

Nebi Sümer
Adil Sarıbay
Doğan Kökdemir
Serap Akfırat
Beyza Tepe
Onurcan Yılmaz

İTÜ'nün dünyaca ünlü yer bilimcisi Prof. Dr. Celal Şengör konuğumuz.
Serinin üçüncü bölümünde, edebiyat, sanat ve tarih gibi konular üzerine konuştuk. Ayrıca sohbet bölümlerini de bonus olarak ekledik.

İTÜ'nün dünyaca ünlü yer bilimcisi Prof. Dr. Celal Şengör konuğumuz.
Serinin ikinci bölümünde, bilimsel yöntem ve yapay zeka üzerine konuştuk.

İTÜ'nün dünyaca ünlü yer bilimcisi Prof. Dr. Celal Şengör konuğumuz.
Serinin ilk bölümünde "Celal Şengör nasıl yapılır?'ı sorduk.

Dünya'nın Donduğu Gün, popüler bilim penceresinden sizlerle.

İlk bölümümüzle sizlerleyiz. Bu bölümümüzde takımımız ARC #6014'ten, projemiz Kızların da Yeri Var'dan ve podcastimizde neler işleyeceğimizden bahsettik.

Nobel Kimya 2020 crispr cas9 hakkında podcast

Son günlerde gündeme bomba gibi düşen "Bir Başkadır" isimli diziye sosyal psikolojik bir bakış açısı:

* Bizden farklı gruplardaki insanlar hep birbirine mi benzer?
* Bizden olmayanlara yönelik nasıl kalıpyargılarımız var? Dizide bunlara dair ne gibi örnekler görüyoruz?
* Gruplararası ilişkiler yönünden diziden nasıl bir ders çıkarabiliriz?

Bahsedilen kaynaklar:

Cuddy, A. J., Fiske, S. T., & Glick, P. (2008). Warmth and competence as universal dimensions of social perception: The stereotype content model and the BIAS map. Advances in Experimental Social Psychology, 40, 61-149. https://doi.org/10.1016/S0065-2601(07)00002-0

Hugenberg, K., Young, S. G., Bernstein, M. J., & Sacco, D. F. (2010). The categorization-individuation model: An integrative account of the other-race recognition deficit. Psychological Review, 117(4), 1168. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/a0020463

Rubin, M., & Badea, C. (2012). They’re all the same!... but for several different reasons: A review of the multicausal nature of perceived group variability. Current Directions in Psychological Science, 21(6), 367-372. https://doi.org/10.1177%2F0963721412457363

* Sosyal medya linçlerinin akademiye etkisi
* "Cancel culture" ve psikoloji araştırmaları
* Psikolojide araştırması tehlikeli konular: "Beyazlar siyahlardan daha mı zeki?" ve "İnsanın kişiliği tipinden anlaşılır mı?"
* Tehlikeli konulara nasıl yaklaşmalı?


Referanslar (bahsedilme sırasına göre):

İnşaat işçisiyle röportaj: https://tr.sputniknews.com/turkiye/202011051043162075-izmir-depreminde-coken-binanin-yapiminda-calisan-isci-ilk-depremde-yikilacagini-biliyorduk/

Milgram, S. (1974). Obedience to authority: An experimental view. HarperCollins.

Howard Gardner ile ilgili tweet dizisi: https://twitter.com/Russwarne/status/1039148680832536582

Rindermann, H., Becker, D., & Coyle, T. R. (2020). Survey of expert opinion on intelligence: Intelligence research, experts' background, controversial issues, and the media. Intelligence, 78, 101406. https://doi.org/10.1016/j.intell.2019.101406

Herrnstein, R. J., & Murray, C. A. (1994). The Bell Curve: Reshaping of American Life by Differences in Intelligence. Free Press.

Baker, D. P., Eslinger, P. J., Benavides, M., Peters, E., Dieckmann, N. F., & Leon, J. (2015). The cognitive impact of the education revolution: A possible cause of the Flynn Effect on population IQ. Intelligence, 49, 144-158. https://doi.org/10.1016/j.intell.2015.01.003

Irk ve zeka meselesine dair: https://www.vox.com/the-big-idea/2017/6/15/15797120/race-black-white-iq-response-critics

Clark, C. J., Winegard, B. M., Beardslee, J., Baumeister, R. F., & Shariff, A. F. (2020). Declines in Religiosity Predict Increases in Violent Crime—but Not Among Countries With Relatively High Average IQ. Psychological Science, 31(2), 170-183. https://doi.org/10.1177%2F0956797619897915

Alper, S., Bayrak, F., & Yilmaz, O. (2020). All the Dark Triad and Some of the Big Five Traits are Visible in the Face. Personality and Individual Differences. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110350

Safra, L., Chevallier, C., Grèzes, J., & Baumard, N. (2020). Tracking historical changes in trustworthiness using machine learning analyses of facial cues in paintings. Nature Communications, 11(1), 1-7. https://doi.org/10.1038/s41467-020-18566-7

Ve geldik zurnanın zırt dediği konulara...
Bu hafta farklı alanda bir çok konuyu can alıcı noktalarına dikkat çekerek, Üçte İki tarzıyla yorumladık ve tabiki hazırlarken de çok keyif aldık. Haftaya farklı konular ve farklı yorumlarla tekrardan görüşmek dileğiyle.

Bu bölümde “kişilik” meselesiyle ilgili ilginç sorulara ilginç cevaplar veriyoruz:
-Kaç çeşit kişilik özelliği var?
-İnsanların neden farklı kişilikleri var?
-Hayvanların da kişilikleri var mı?
-Kişilik zamanla değişebilen bir şey mi?

Bahsedilen bilimsel kaynaklar:

Bleidorn, W., Klimstra, T. A., Denissen, J. J., Rentfrow, P. J., Potter, J., & Gosling, S. D. (2013). Personality maturation around the world: A cross-cultural examination of social-investment theory. Psychological Science, 24(12), 2530-2540. https://doi.org/10.1177%2F0956797613498396

Damian, R. I., Spengler, M., Sutu, A., & Roberts, B. W. (2019). Sixteen going on sixty-six: A longitudinal study of personality stability and change across 50 years. Journal of Personality and Social Psychology, 117(3), 674-695. https://doi.org/10.1037/pspp0000210

Gosling, S. D., & John, O. P. (1999). Personality dimensions in nonhuman animals: A cross-species review. Current Directions in Psychological Science, 8(3), 69-75. https://doi.org/10.1111%2F1467-8721.00017

Nettle, D. (2006). The evolution of personality variation in humans and other animals. American Psychologist, 61(6), 622-631. http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.61.6.622

Trollerin derdi ne? Hangi kişilik özelliklerindeki insanlar daha çok trollük yapıyor? Bu soruların cevaplarını bilimsel kaynaklara atıflarla vermeye çalışıyoruz.

Bahsi geçen kaynaklar:

Buckels, E. E., Trapnell, P. D., & Paulhus, D. L. (2014). Trolls just want to have fun. Personality and individual Differences, 67, 97-102. https://doi.org/10.1016/j.paid.2014.01.016

Halpern, D., & Gibbs, J. (2013). Social media as a catalyst for online deliberation? Exploring the affordances of Facebook and YouTube for political expression. Computers in Human Behavior, 29(3), 1159-1168. https://doi.org/10.1016/j.chb.2012.10.008

Lopes, B., & Yu, H. (2017). Who do you troll and Why: An investigation into the relationship between the Dark Triad Personalities and online trolling behaviours towards popular and less popular Facebook profiles. Computers in Human Behavior, 77, 69-76. https://doi.org/10.1016/j.chb.2017.08.036

March, E. (2019). Psychopathy, sadism, empathy, and the motivation to cause harm: New evidence confirms malevolent nature of the Internet Troll. Personality and Individual Differences, 141, 133-137. https://doi.org/10.1016/j.paid.2019.01.001