biyoloji

Bu bölümde Tıbbi Laboratuvar Teknikerinin bir günü nasıl geçiyor, o güne dair unsurlar neler ve hasta ile kurulan iletişim konularında konuştuk. Mesleğin zor ama insana dokunan birçok yönünü anlatan, kimi komik kimi trajik birçok yönüne değinen Nurullah’a teşekkür ederiz.

Keyifli dinlemeler

Art Alan

Not: Bu bölüm laboratuvar ortamında anlatılan bir olay barındırdığı ve bazı dinleyicileri etkileyebileceği ihtimaline karşın explicit olarak yayınlanmıştır.

doipodmedia.com/#art-alan

Evrende tek başımıza mıyız? Bizim Dünya'mız gibi yaşam barındıran başka gezegenler var mı? ve benzeri sorular insanlık tarihi boyunca büyük önem taşımaktadır. Öyle ki bu sorular bünyesinde çalışmalar gerçekleştirilmiş ve astrobiyoloji disiplininin ilkin adımları atılmıştır. Peki astrobiyoloji disiplinini ve James Webb Teleskobu'nun bu disipline neler katabileceği ile ilgili bilgiler almak ister misiniz? Cevabınız evet ise Dr. M. Taşkın Çay ile "Astrobiyoloji ve James Webb Teleskobu" adlı söyleşimiz sizlerle... Seslendiren: Dr. Taşkın Çay

Katil arılar

Çevremizde birbirinden farklı onlarca canlı yer almasına karşın çok azını ismi ile birlikte tanımlayabiliyoruz. Peki ya bu canlıların nasıl tanımlanacağı hakkında size küçük ipuçları vereceğimiz bir yayına ne dersiniz? Cevabınız evetse Pedram Türkoğlu ile "Türleri Nasıl Tanımlarız?" adlı söyleşimiz sizlerle... Seslendiren: Pedram Türkoğlu

Biyolojik çeşitliliği ölçmenin bir yöntemi olan fonksiyonel çeşitlilik canlı çeşitliliğini tür kimlikleri üzerinden değil ekolojik özelliklerin üzerinden değerlendiriyor. Peki fonksiyonel çeşitlilik nedir, ölçütleri nelerdir, nasıl hesaplanır ve fonksiyonel çeşitlilik ekologlara neler vaat ediyor? ve çok daha fazlasını merak ediyorsan... İbrahim Kaan Özgencil (@kaanozgencil ) ile "Fonksiyonel Çeşitlilik Nedir?" adlı söyleşimiz sizlerle... Seslendiren: İbrahim Kaan Özgencil

Milyonlarca yıllık evrimin vücudumuzdaki izlerini görmek ister misin? Prof. Dr. Tamer Kaya ile "Evrimin Vücudumuzdaki İzleri" adlı söyleşimiz sizlerle... Seslendiren: Prof. Dr. Tamer Kaya

KIZIL KRALİÇE ETKİSİ - RED QUEEN EFFECT

101 serisinden bir başka inci daha: Anatomi 101!
Bu podcast ile tüm sadeliğiyle ve günlük hayattan örneklerleriyle anatomi dalını inceledik. Üçüncü ve son bölümümüzde de anatomi kelimesinin anatomisini işledik. Iyi dinlemeler.

Metin yazarlığını Hatice Akkuş'un, seslendirmesini Kaan Efe Demir’in yaptığı Anatomi 101 serisinden çok daha fazlasına www.akademianinbahcesi.com sitesinden ulaşabilir ve her şey ile ilgili daha fazla kaynak bulabilirsiniz!

101 serisinden bir başka inci daha: Anatomi 101!
Bu podcast ile tüm sadeliğiyle ve günlük hayattan örneklerleriyle anatomi dalını inceledik. İkinci bölümümüzde tıp fakültesinde anatomi konusunu işledik. Iyi dinlemeler.

Metin yazarlığını Hatice Akkuş'un, seslendirmesini Kaan Efe Demir’in yaptığı Anatomi 101 serisinden çok daha fazlasına www.akademianinbahcesi.com sitesinden ulaşabilir ve her şey ile ilgili daha fazla kaynak bulabilirsiniz!

101 serisinden bir başka inci daha: Anatomi 101!
Bu podcast ile tüm sadeliğiyle ve günlük hayattan örneklerleriyle anatomi dalını inceledik. İlk bölümümüzde anatomi nedir sorusunu cevapladık. Iyi dinlemeler.

Metin yazarlığını Hatice Akkuş'un, seslendirmesini Kaan Efe Demir’in yaptığı Anatomi 101 serisinden çok daha fazlasına www.akademianinbahcesi.com sitesinden ulaşabilir ve her şey ile ilgili daha fazla kaynak bulabilirsiniz!

Fizik 101, 3. bölümüyle “Fizikçiler ne yapar?” konusuna tarihten örneklerle açıklılık getiriyor.

Metin yazarlığını Özgür Şit’in, seslendirmesini Zahide Çam’ın yaptığı Fizik 101 serisinden çok daha fazlasına www.akademianinbahcesi.com sitesinden ulaşabilir ve fizik ile ilgili daha fazla kaynak bulabilirsiniz!

Her bir canlı yaşadığı ortama uygun yapılar,
özellikler ve davranış biçimiyle yaratılmıştır.
Su dengesi ve azotlu metabolik atıkların vücuttan
atılması birbiriyle ilişkilidir. Hayvanlarda
özellikle protein ve dolayısıyla da aminoasitlerin
yıkımı dikkat çekicidir. Cenab-ı Hakk’ın takdir
ettiği minimum israf prensibiyle faaliyette
bulunan canlılar, fazla aminoasitleri atmayıp
kullanabileceği kısımları alır ve zararlı kısımları
vücutlarından uzaklaştırırlar. Yapısında
karbon, hidrojen, oksijen ve azot bulunan aminoasitler,
“deaminasyon” dediğimiz bir işlemle
parçalanır ve bu sırada hücreler için zehirli
olan azotlu atık bileşikler tezahür eder. Az ya
da çok yoğun ortamlarda yaşayan hayvanlar,
azotlu atıklarını az veya çok su gerektirecek
şekillerde atarak bulunduğu ortama göre su
kaybını azaltan veya çok su atımını sağlayan
boşaltım mekanizmalarına sahiptirler.
Canlıların su ve çözünen madde kesafetini
dengeleme işlemine ozmoregülasyon denir.
Parçacıkların yoğun bir ortamdan daha az yoğun
bir ortama hareket etmelerine difüzyon diyoruz.
Suyun difüzyonu olan ozmoz ise, serbest
su moleküllerinin çok olduğu bir ortamdan az
olduğu diğer bir ortama seçici geçirgen bir zardan
geçişidir. Bu basınca “ozmolarite” denir. Bu
durumda yoğun tuzlu suya konan bir alyuvar,
kendi sitoplazması daha az yoğun olduğu için
daha fazla serbest su molekülüne sahip olacağından
ozmozla su kaybedip büzüşecektir.
Saf suya konduğunda ise, ozmozla su alıp şişip
patlayacaktır. Eğer her iki ortamda aynı ozmolariteye
sahipse buna “izoozmotik” denir. Hayvan
hücrelerinin bitki hücreleri gibi çeperleri
olmadığı için kesafet farkından çok daha çabuk
etkilenmektedirler. İzoozmotik şartlar haricindeki
her iki durumda da hücre zarar görecektir.
Bu yüzden ozmoregülasyon, hücrelerin ve
neticesinde de organizmanın hayatını devam
ettirebilmesi için hayatî önem taşımaktadır.
Su dengesini korumada iki temel çözüm
vardır. Birincisi, sadece deniz hayvanlarında
görülür ki çevreyle izoozmotik olmaktır. Bu
şekilde, hücre içine ve dışına su ve madde alışverişi
dengede olan bu hayvanlar, aktif olarak
iç ozmolaritelerini dengelemek zorunda olmadıklarından
bu hayvanlara “ozmo-uyumlular”
diyoruz. İç ozmolaritelerini sürekli kontrol
altında tutmak zorunda olan hayvanlara ise
“ozmo-düzenleyiciler” denir. Vücut sıvılarıyla
yaşadıkları ortamın kesafeti farklı olduğu için
sürekli olarak su ve madde dengesini sağlamak
zorundadırlar. Kerim Rabbimizin sonsuz rahmetinin
bir eseri olarak, bu hayvanlar eğer az
yoğun bir ortamda yaşıyorsa, vücuda ozmozla
alınan fazla suyun atılmasını sağlayan bir mekanizmayla;
çok yoğun bir ortamda yaşıyorsa,
vücuda su alacak veya su kaybını azaltacak mekanizmalarla
donatılmışlardır.
Hayvanların çoğu, ortamın ozmolaritesinin
aşırı nispette değişmesine dayanamaz ve ölür.
Bazı hayvanlar ise, ortamdaki ciddi kesafet
farkına dayanabilecek şekilde yaratılmışlardır.
Buna en güzel örnek somon balıklarıdır. Somon
balıkları doğdukları nehir yataklarından
okyanusa yüzüp daha sonra doğdukları yere
geri gelirler. Yani hayatlarının bir bölümünü
tatlı sularda, bir bölümünü ise tuzlu sularda
geçirirler. Somon balığının vücudunun bu iki
zıt ortama uyumu hayret vericidir. Başka bir
örnek, tilapia balıklarıdır. Balık çiftliklerinin
favori seçimi olan bu balıklar, tatlı ve “acı sular”
da (tatlı sulardan daha fazla tuzlu, deniz suyundan
ise daha az tuzlu sular) yaşayabilirler.

Dünyada yaklaşık 8,7 milyon can-lı türünün olduğu tahmin edilmektedir.

Tabanca karidesi, sualtında
atesledigi sonik silahıyla avını
yakalar. Rezzâk-ı Hakîm, bu
minik canlıyı rızıklandırmak için
onu akıllara durgunluk veren
bir silahla teçhizatlandırmıs ve
harikulâde mekanizmalar ile
donatmıstır.

Sindirim borusunun vücudumuzun ortasından geçen iki ucu açık bir kanal olduğunu hatırlarsak, yürürken, koşarken, uyurken, ağır işlerde çalışırken nasıl oluyor da bu kanalın içindeki katı, sıvı ve gazlar dışarıya çıkmıyor?

Hayvan zehirlerinin yapısında; proteinler, peptitler, poliamin nörotoksinler, enzimler, nükleik asitler, serbest amino asitler, monoa-minler, serbest asitler ve inorganik tuzlar, zeh-rin cinsine göre hususî terkiplerde bulunabilir. Bunlardan asıl biyolojik aktiviteye sahip olanlar ise, protein ve peptitlerdir. Zehrin büyük kısmı-nı da bu iki madde teşkil etmektedir. Zehirler ölümcül karışımlar olmakla beraber, geleneksel tedavi metotlarına cevap vermeyen hastalıkları tedavi edebilecek biyoaktif maddeler açısından çok zengindir. Çevreye ve avlanan türün meta-bolizmasına göre, av için en tesirli olacak şekil-de özel hazırlanmış, toksik kokteyller halinde-dirler. Hatta, sayıları 1000’e ulaşan organik ve inorganik molekülleri ihtiva eden, çok komp-leks karışımlar olarak tarif edilirler. Hayret veri-cidir ki zehirlerin bileşimi; farklı sınıf, cins hatta türler arasında bile değişiklik göstermekte ve cinsiyet, gebelik durumu, yaş ve yaşama ortam-ları gibi faktörlerden de etkilenmektedir.