burgerschap

Hoe stimuleer je kritisch denken onder burgers zonder dat het de samenleving ondermijnt? Is ook echt alle kritiek welkom in een democratische rechtstaat? Mag je bijvoorbeeld altijd alles zeggen? Wanneer vindt de overgang plaats van kritisch denken naar complotdenken? Is het goed dat bepaalde demonstraties worden verboden? En wat is de relatie tussen complotdenken en burgerschap?

In onze tweede aflevering van Trage Vragen gaan we hierover in gesprek met politicoloog, journalist en universitair hoofddocent aan de Universiteit voor Humanistiek, Menno Hurenkamp.

---
Trage Vragen is een podcast gemaakt door de commissie Pluralistiek van de Studievereniging voor Humanistiek. Pluralistiek is een beweging van studenten en alumni die aandacht vraagt voor dekoloniale en intersectionele perspectieven ten aanzien van de Universiteit voor Humanistiek en diens praktijken en theorieën.

Ook in kleinere gemeenschappen is het Vreedzaam gedachtengoed gemeengoed aan het worden. In het Overijsselse De Krim (Hardenberg) werkt schoolhoofd Dicksy Houweling dagelijks met de kinderen aan hoe zij zich kunnen verhouden tot anderen. Op haar basisschool De Bron leren kinderen hoe zij vreedzaam conflicten kunnen oplossen en dragen zij verantwoordelijkheid voor hun omgeving. En dat heeft een uitstraling op het hele dorp.

De school ziet hij niet alleen als een omgeving die je klaarstoomt voor de maatschappij. Je mag er ook in het nú leven. Het moet een veilige oefenruimte zijn. Volgens Anko van Hoepen, vice voorzitter van de PO-raad, is de basisschool een van de weinige plekken waar je nog iedereen tegenkomt; met andere achtergronden, interesses en talenten. Daar gaat soms wat mis op de speelplaats. Maar vervolgens kun je het erover hebben, zonder dat het grote consequenties heeft. Maar zo’n oefenruimte zou ook de sportclub kunnen zijn.

Toen hij op school zat was hij zelf een 'boze leerling'. Dat kwam doordat de maatschappelijke en politieke thema’s die hij aan de orde wilde stellen, daar onbespreekbaar waren. Het had niet veel gescheeld of hij was toen ten strijde getrokken tegen de democratische rechtstaat. Nu is Stijn Sieckelinck (VU Amsterdam) mede-ontwikkelaar van het trainingsprogramma ‘Omgaan met extreme idealen’, dat breed wordt verspreid onder sociaal-educatieve professionals.

Dwight van van de Vijver is TV presentator en adviseur (social) media bij directie communicatie van de korpsleiding van de politie. Dwight was jarenlang wijkagent in de Utrechtse wijk Kanaleneiland. Daar heeft hij de noodzaak ervaren van dat je het verhaal achter de ander moet leren kennen om prettig met elkaar te kunnen leven. Een van zijn uitgangspunten daarbij is: “Degenen van wie je het moeilijkst kunt houden, hebben waarschijnlijk de meeste liefde nodig.”

In deze podcast een gesprek met  Bjorn Wansink. Hij is Vakdidacticus geschiedenis en Coördinator van de master Education for inclusive societies aan de Universiteit Utrecht. Een gesprek over hoe je als leerkracht of begeleider om kunt gaan met jongeren die extreme opvattingen naar voren brengen. Die kunnen gaan over de islam, de holocaust of kolonialisme/slavernij. En wat te doen met een jongere die een complottheorie aanhangt?

Hoe ga je als school om met leerlingen die opgroeien tussen botsende codes van thuis, school en straat? En welke rol speelt digitalisering en burgerschap hierin?

Iliass El Hadioui - socioloog, onderzoeker en lid van de Onderwijsraad - ontwikkelde de filosofie van de Transformatieve School, die leraren helpt omgaan met straatgedrag op school. In deze podcast spreken wij met hem over zijn filosofie, digitalisering en burgerschap.

Hoe organiseren we tegenmacht en tegenkracht om de grote vraagstukken van onze tijd op te lossen? In zijn boek 'Groter denken, kleiner doen' stelt Minister van Staat Herman Tjeenk Willink dat de wijze waarop de Nederlandse staat functioneert onvoldoende oplossing biedt voor de fundamentele problemen waarvoor we nu staan zoals die rond het klimaat de migratie, de polarisatie, etc. Hij stelt dat de politiek steeds minder politiek is geworden en dat de maatschappelijke democratie, die noodzakelijk is voor en politieke democratie is verwaarloosd. Wat is er volgens hem nodig om dit te veranderen?
In Pakhuis de Zwijger was op 15 mei 2019 een hele avond rond dit thema, georganiseerd door Netwerk Democratie.