kültür

Geri Dönüyoruz'un 56. bölümünde Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu, Yedi Uyurlar hikâyesini masaya yatırıyor. Roma İmparatoru Decius döneminde, gördükleri baskılardan yılarak girdikleri mağarada daldıkları derin uykuyla bilinen Yedi Uyurlar'ın farklı coğrafyalarda benzer şekilde karşılık bulan mitosunu tartışırken, hikâyenin orijinine ve versiyonlarına göz atıyor, çeşitli bölgelerde Yedi Uyurlar'a atfedilen mağaraları hatırlıyoruz. Yedi Uyurlar'dan açılan uyku sohbetinden rüyalara geçiyor, antik çağda rüyaya atfedilen anlama ve klasik metinlerde rüya tabirlerinin önemine kadar uzanıyoruz. Son olarak bu kadar uykudan ve rüyadan bahsetmişken Freddy Krueger'dan da bahsetmeyi ihmal etmiyoruz.

Bu bölümde konuğum, profesyonel turist rehberi, turizmci, yazar ve Kulak Uleması’nın yaratıcısı podcaster Hilmi Çalış.

Peki konumuz ne; çocuklarla birlikte yapabileceğiniz keyifli kültür gezileri. Odağımız ise tarihi, coğrafi ve arkeolojik açıdan bir ziyafet sofrası olan Türkiye. 

Başlangıçta amacımız "Çocuklarla Görülmesi Gereken En Güzel Yerler" gibi bir rehber hazırlamaktı. Ancak ikimiz de o kadar çok konuştuk ve konuyu dağıttık ki, asıl hedefimize tam olarak sadık kalamadık. Ancak merak etmeyin, bu, boş bir sohbet olmadı! İçerisinde onlarca gezi noktasını barındıran, dinleyenlere ilham verecek bir bölüm haline geldi.

Hilmi Çalış’a Instagram hesabı @RehberHilmiBey üzerinden veya Kulak Uleması podcast'inden ulaşabilirsiniz.

Kitabını da okuyalım derseniz, ismi, “Gizli Miras İstanbul - Eski Yarımadanın Bilinmeyen Hikayeleri.”

Bizans'tan sonra Venediklilerin eline geçen Selanik, Sultan 2. Murad döneminde nasıl fethedildi? Selanik’in fetih süreci ve Osmanlı için önemini, İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feridun Mustafa Emecen ile konuştuk.

Geri Dönüyoruz'un 55. bölümünde Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu, yarım bıraktıkları Mısır bahsine devam etmek üzere mikrofonlarının başına geçiyor. Bu sefer konuya Mısır'ın Helenleşmesinden başlayarak, Mısır'ın İskender için önemine, İskender'in firavunluk hayaline değiniyor, Mısır'ın tıp dünyasındaki yerine göz atıyor ve Kleopatra'ya kadar uzanıyoruz. Roma ve Bizans dönemi sonrası Mısır'ın Araplaşması ve sadece Arapça konuşulan bir ülkeye dönüşme sürecini incelerken aklımıza takılan soruların da cevabını arıyoruz. İskender firavun oldu mu? İskenderiye'nin tıp felsefelerine katkıları nelerdi? Kleopatra kimlerdendi, kaç dil biliyordu? Ptolemaios nasıl okunur? Hepsi ve çok daha fazlası bu bölümde.

Geri Dönüyoruz'un 54. bölümünde Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu, kendi kültürü, dünyası, mutfakları, birbirinden farklı etnik kökenlerden gelen topluluklarıyla bir kıta sayılabilecek Hindistan'a uzanıyor. İkili, Hindistan'ın tarih ve kültür mirası, coğrafi sınırlarının geçmişten günümüze değişimi, adının anlamı, bilime katkıları derken, Hint kültürünün en önemli unsurlarından olan Sanskrit diline de değiniyor, "Sanskritçe" teriminin neden yanlış olduğunu açıklıyor ve tarihi boyunca birçok din barındırmış coğrafyanın din haritasını çıkarıyor.

İsrail'e karşı "soykırım davası" açan ülke Güney Afrika Cumhuriyeti’nin tarihini, ülkeyi özgürlüğe taşıyan sembol isimleri ve Filistin davasındaki rolünü, Milli Savunma Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Murat Yiğit ile konuştuk. 

Geri Dönüyoruz'un 53. bölümünde Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu, tarihin en büyük imparatorluklarından olan Moğollar'ı inceliyor. Kim bu Moğollar ve nereden geliyorlar? Tarih sahnesine ne zaman çıktılar? Moğol dilinin özellikleri neler? Nereye kadar ilerlediler? Gittikleri yerlerde neden şehirleşmediler? Tasvir edildiği kadar vahşi miydiler? Medeniyete katkıları nelerdi? Moğollar tarihine dair birçok sorunun cevabı ve Cengiz Han'ın ölümsüzlük takıntısı bu bölümde.

Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu, Geri Dönüyoruz'un 52. bölümünde Mısır bahsini açıyor. Tarih kaydı tutma konusunda hassas medeniyetlerden olan Mısır'ın hâlâ keşfedilmeye devam eden görkemli tarihine göz atarken; Mısır adının anlamına, Nil Nehri'nin dünya bilim tarihine katkılarına, Eski Mısır'ın bize yazı konusunda kattıklarına, demotik ve hiyeratik yazıların farklarına, Mısırlılara verilen isimlerden biri olan Kıpti'nin Türkiye'de çingeneler için de kullanılmasının nedenlerine ve eski dünyada parmakla sayılacak kadar az kadın hükümdar varken kadınların Mısır'da nasıl daha fazla imkân bulduğuna bu bölümde göz atıyoruz.

Osmanlı Devleti’nin kurucu unsurları hangi saiklerle ve hangi medeniyet tasavvuruyla haraket etti? Devlet kurmak bir bayrak teslimi midir? Tarih Araştırmacısı ve Sosyolog Dr. Ahmet Demirhan ile konuştuk.

Geri Dönüyoruz, yeni yılın ilk gününde kaldığı yerden devam etmek üzere geri döndü! Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu, yeni sezonun açılışını yeni yıl bahsiyle yapıyor. Yeni yıl geleneği, yeni yılın takvimdeki yeri ve takvimde dinin etkisi ekseninde seyreden sohbette, yeni yılın neden ocak ayında başladığına ve Gregoryan takvimdeki kaymaların sebebine dair sorulara da cevap arıyoruz.

Bosna Hersek'te 1992-1995 yıllarında yaşanan savaşı sonlandıran Dayton Anlaşması’nın üzerinden 28 yıl geçti. Anlaşmanın tarihsel arka planını, günümüze yansımalarını ve anlaşmanın yenilenmesiyle ilgili yaklaşımları, Dayton Barış Anlaşması’nın imzalanmasının akabinde Bosna-Hersek NATO Uygulama Gücünde (IFOR) görev alan Yazar Yusuf Alabarda ile konuştuk.

1917’de İngiliz güçlerinin Osmanlı hakimiyetindeki Filistin bölgesini işgalinin ardından, bölgedeki demografik yapı nasıl ve kim tarafından değiştirildi? İsrail'in 14 Mayıs 1948'de Filistin topraklarında bağımsızlığını ilan etmesinin arka planını ve ‘Nekbe’ hadisesini, Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serhan Afacan ile konuştuk.

İsrail'in Filistin topraklarını işgal etme sürecini, bu sürecin ardındaki tarihi arka planı ve Kudüs’ün tarih boyunca yaşadığı değişimi, Gazeteci-Yazar Taha Kılınç ile konuştuk.

Osmanlı Devleti’nde en uzun süre hüküm süren padişah Kanuni Sultan Süleyman, 7 Eylül 1566’da Zigetvar Seferi sırasında vefat etmişti. Peki, Osmanlı Devleti Kanuni döneminde siyasal ve kültürel olarak nasıl gelişti? İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeynep Tarım anlattı.

Geri Dönüyoruz'un final bölümünde önceki 49 bölümün aksine bu kez bir konu başlığı belirlemeden kayda giriyoruz. Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu, geçmiş bölümlerin muhasebesi ile başladıkları sohbette, önce sosyal medyadan gelen eleştirilere, daha sonra da değinme fırsatı bulamadıkları konulara göz atıyor. Son bölümde ise klasik Türk müziğinin son büyük temsilcilerini masaya yatırdıktan sonra klasik batı müziğine yelken açan ikili, finalde farkında olmadan mini bir klasik müzik bölümü kaydediyor. 

Türkiye ve Yunanistan arasında, 1923'te gerçekleşen zorunlu nüfus değişimi olarak bilinen Türk-Yunan nüfus mübadelesini, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Esra Özsüer ile konuştuk.

Geri Dönüyoruz'un 49. bölümünde reel sosyalizm deneyiminin Sovyetler ayağını ele alıyoruz. Sovyetler Birliği tarihi nerede başlıyor? Sosyalist hareketin kökleri nereye dayanıyor? Sovyetler dünyaya ne kazandırdı, ne kaybettirdi? Avrupa'da başarıya ulaşamayan sosyalizm Rusya'da nasıl başarılı oldu? Sovyetler neden yıkıldı? Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu bu bölümde, Sovyet kültürünün dünyaya ve kendi coğrafyasına bıraktığı izleri konuşurken, konuya dair birçok soruya açıklık getiriyor.

Türk istihbaratının yakın dönem tarihini anlatan “Milli İstihbarat Teşkilatı 1826-2023” isimli kitabı kaleme alan Yazar Polat Safi ile Osmanlı’daki istihbarat servislerinden Milli İstihbarat Teşkilatı’na kadar geçen süreci konuştuk.

Geri Dönüyoruz'un 48. bölümünde Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu, Türkler'in yazı macerası üzerine sohbet ediyor. Göktürk ve Uygur döneminden harf inkılabına kadar yazı yazma maceramız, yazının tüm kültürler ve uluslar için önemi, yazının ilk kullanım amacı, bilinen en eski yazıtlar, Göktürk yazısının runik yazıyla benzerlikleri, Türkçe'nin kayda geçtiği ilk alfabeler ve Türkçe'de Latin alfabesine geçiş serüveni bu bölümün konuları arasında.

İkinci Dünya Savaşı neden çıktı? İlkinden farkı neydi? İkincisi neden daha kanlı oldu? Antisemitizm bu savaşta nasıl bir rol oynadı? Hitler'i kim durdurdu? Japonya neden Almanya'yı destekledi? Türkiye'nin tavrı doğru muydu? Geri Dönüyoruz'un 47. bölümünde Mahir Ünsal Eriş ve Töre Sivrioğlu, tüm yönleriyle İkinci Dünya Savaşı'nı tartışıyor.