Boontjes als inspiratie voor een super gevoelige robotgrijper

Kunnen monsters ons inspireren om het goede te doen? Spoiler: ja, dat kan!

Iedere woensdag komt de Universiteit van Nederland langs, met het antwoord op een vraag waarvan je niet wist dat je hem had. Vandaag in de studio: Tuur Verdonck.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De gebarentaal kent een moeizaam verleden, waarvan de nasleep nog altijd te merken is voor de dovengemeenschap. Toch weten maar weinig (horende) mensen wat er allemaal is gebeurd. 

We bespreken het uitgebreid met Richard Cokart van het Nederlandse Gebarencentrum. Hij vertelt meer over het 100-jarige verbod dat er ooit was op gebarentaal in het onderwijs, het effect dat dit nog steeds heeft, onder andere op het huidige lexicon en de controversie rondom medische innovaties.

Hier vind je meer informatie over filmfestival InScience 2024, waar dit jaar twee films te zien zijn over de gebarentaal. Of kijk hier voor meer informatie over het Nederlands Gebarencentrum.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het InScience Film Festival in Nijmegen heeft dit jaar als thema 'taal'. Er is onder andere aandacht voor de geschiedenis van gebarentaal. Want hoeveel weten we daar als land nou écht over?

Richard Cokart van het Nederlandse Gebarencentrum vertelt meer over het 100-jarige verbod dat er ooit was op gebarentaal in het onderwijs, de nasleep daarvan, de uitdagingen van het moment en de controversie rondom medische innovaties.

Hier vind je meer informatie over het filmfestival: InScience 2024. Kijk hier voor meer informatie over het werk van het Nederlands Gebarencentrum.

Het volledige interview is ook als podcast terug te luisteren. Waarschijnlijk volgt er ook nog een video-verslag in gebarentaal, zodat het voor iedereen toegankelijk is. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.

In 2014 werden in Papua New Guinea geluidsgolven opgevangen die mogelijk afkomstig waren van een vurige meteoriet die op dat moment de atmosfeer in knalde. 

Met een hoop bombarie werd vorig jaar bekend gemaakt dat er stukjes van de meteoriet uit het water waren gevist. Niet zomaar stukjes ruimterots, nee, het zou gaan om buitenaardse tech. 

Maar Amerikaanse onderzoekers denken nu een hele andere verklaring te hebben voor het opgevangen signaal, waardoor de fragmenten uit zee ineens een stuk willekeuriger worden. Het was waarschijnlijk gewoon een vrachtwagen.  

Het signaal veranderde namelijk steeds van richting en deed dat keurig in overeenkomst met de weg die langs de seismograaf loopt waarmee het signaal in 2014 werd opgevangen.  

Ook konden de onderzoekers laten zien dat er vaker vergelijkbare signalen zijn gedetecteerd en dat deze toch echt duidelijk de eigenschappen hebben van een vrachtwagen en niet van een meteoriet.  

Ze denken ook dat de meteoriet ergens anders moet zijn neergekomen, zo'n 160 kilometer van waar vorig jaar die fragmenten werden gevonden in zee.  

Wat ze toen ook gevonden dachten te hebben, het had - volgens dit nieuwe onderzoek - niets te maken met de vuurbal uit 2014. Waarschijnlijk vonden ze op de bodem stukjes van andere meteorieten. En bijzondere samenstelling of niet, de wetenschappers achter dit laatste onderzoek hebben het sterke vermoeden dat aliens hier niets mee te maken hebben gehad.

Lees hier meer: Interstellar signal linked to aliens was actually just a truck

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bestaat 'goed opvoeden' eigenlijk wel? En als het al bestaat, hoe zou dat er dan uitzien? Volgens hoogleraar pedagogiek Micha de Winter van de Universiteit Utrecht kan het zeker en zit het hem niet zozeer in alle technieken en trucjes die we aan elkaar doorsturen, maar zouden we meer bezig moeten zijn met wat we willen bereiken met die opvoeding. 

Volgens De Winter moeten we toe naar meer medemenselijkheid. Zowel in wat we onze kinderen meegeven, als in hoe we opvoeden. Minder 'mijn kind, mijn opvoeding' en meer met een groep ouders een gezond pedagogisch klimaat creëren. In de straat bijvoorbeeld, of een schoolklas.

En ja, dat betekent ook dat je moet overleggen met ouders die misschien hele andere ideeën hebben over wat hoort en wat niet. Precies dat, wat we niet meer zo goed lijken te kunnen. 

Vanavond vertelt Micha De Winter meer tijdens Studium Generale in Utrecht: Opvoeden: kan je het ooit goed doen? (gratis te bezoeken, wel even aanmelden). Of lees verder in zijn nieuwe boek: Medemenselijk opvoeden.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het zou niet misstaan om ze een wereldwonder te noemen: de gigantische stervormige zandduinen die je tegen kunt komen in woestijnen op aarde, maar ook op Mars en Titan, de grootste maan van Saturnus. 

Bekijk je ze vanaf de grond dan hebben ze wat weg van een piramide, maar zou je van boven kijken dan zie je een piek en vanuit daar, drie of vier richels, of armen die verschillende richtingen opgaan. Vandaar de ster-associatie.  

Wat de duinen ook zijn is moeilijk om te onderzoeken. Toch is dat precies wat wetenschappers uit Wales en Londen nu hebben gedaan. Daarvoor reisden ze af naar Marokko. Naar een sterduin van 100 meter hoog en 700 meter wijd met de naam Lala Lallia, wat hoogste heilige punt betekent.  

Wat ze zagen, toen ze de zandkorrels in het lab bestudeerden, was dat delen van de sterduin jonger waren dan verwacht. De bodem vormde 13.000 jaar geleden al, maar het bovenste gedeelte maar zo'n 1000 jaar terug.  

De bodem groeide tot 9000 jaar geleden door en stabiliseerde toen. Waarschijnlijk dankzij vegetatie, gezien de sporen van oude plantenwortels. Zo moet hij een tijd gebleven zijn, tot het klimaat weer veranderde en de stervormige bovenkant erop groeide.  

Dit gebeurde doordat op deze plek de wind in twee tegengestelde richtingen blaast. Vanuit een derde richting komt de wind die ervoor zorgt dat de berg langzaam verplaatst. Richting het westen, met 50 centimeter per jaar. 

Niet onhandig om te weten als je van plan bent om in de buurt een weg of huis te bouwen. 

Lees hier meer over het onderzoek: Scientists unearth mysteries of giant, moving Moroccan star dune

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het in het lab kweken van mini-orgaantjes gemaakt van onze eigen cellen is niet nieuw, maar onderzoekers hebben er nu een paar laten groeien van cellen uit de baarmoeder die afkomstig zijn van de foetus.  

Daarmee kunnen ze straks hopelijk meer zeggen over problemen bij de ontwikkeling van baby's tijdens de zwangerschap. De longcellen, niercellen en darmcellen waarmee de mini-orgaantjes zijn gemaakt komen uit het vruchtwater van de moeder. Tijdens een routinecheck ontdekten onderzoekers dat daarin niet alleen dode afgestoten cellen van de foetus zaten, maar ook nog een paar levende. Tot hun verrassing lukte het ze om deze cellen op te kweken in het lab.  

Ongeveer 3 tot 6 procent van de baby's wereldwijd wordt geboren met misvormingen van of in het lichaam. En omdat de mini-orgaantjes al ver voor de geboorte in het lab gegroeid kunnen worden, hopen de onderzoekers dat dit een betere diagnose en behandeling mogelijk maakt.  

Om dit te testen maakten de onderzoekers van de cellen ook mini-longen met een aangeboren afwijking, namelijk een opening in het middenrif. Vervolgens konden ze met succes op de mini-orgaantjes testen wat een behandeling voor effect zou hebben. De hoop is dat dit voor veel meer afwijkingen mogelijk moet zijn.

Lees hier meer over het onderzoek: Scientists grow ‘mini-organs’ from cells shed by foetuses in womb

See omnystudio.com/listener for privacy information.

We weten dat het wereldwijd niet goed gaat met alle zeven soorten zeeschildpadden. Plastic in zee, minder geschikte broedstranden, visnetten en temperatuurtoename: het is nogal wat waar ze mee te maken krijgen.

Eén van de oplossingen waar naar wordt gekeken is het beter beschermen van bestaand broedgebied, of het vinden van geschikte alternatieven. Dan moet je wel eerst weten van welke omstandigheden schildpadden blij worden. Jakob Christiaanse van de TU Delft heeft dat aan de hand van een enorme stapel data bestudeerd.

Hij is met zijn onderzoek één van de finalisten van de Best Climate Action and Energy Paper, een wedstrijd die wordt georganiseerd door de TU Delft. Op 19 maart horen we wie er wint.

De bijbehorende paper vind je hier: Distribution of global sea turtle nesting explained from regional-scale coastal characteristics en meer over hoe het gaat met schildpadden wereldwijd: State of the World’s Sea Turtles

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wanneer we naar muziek luisteren lijkt ons brein een voorkeur te hebben voor ritmes waarin gelijke pauzes zitten tussen de beats. Maar muziek klinkt natuurlijk niet overal ter wereld hetzelfde. Zou dat ook betekenen dat de voorkeur voor die gelijke pauzes afhangt van de cultuur waarin je opgroeit? 

MIT-onderzoekers hebben het samen met het Max Planck Instituut uitgezocht in 15 verschillende landen. Er deden 39 groepen deelnemers mee, waarvan veel mensen uit gemeenschappen waarin traditionele muziek hele andere ritmepatronen heeft dan het gemiddelde nummer in de top 40. 

Het idee achter die voorkeur voor regelmaat in ritme is dat muziek ooit vooral werd gebruikt om informatie door te geven. Dan is het handig als iedereen hetzelfde muzikale verhaal vertelt, maar daarin werd natuurlijk weleens een foutje gemaakt. Waarschijnlijk is dat waarom ons brein afwijkingen probeert te corrigeren en we die voorkeur hebben voor voorspelbaarheid en regelmaat in muziek. 

Uit dit nieuwe onderzoek, waarin ze heel bewust niet alleen studenten of mensen met internet hebben gevraagd om mee te doen, maar ook naar afgelegen gebieden toe zijn gegaan, blijkt dat de voorkeur voor simpele voorspelbare patronen geldt voor deelnemers uit vrijwel alle gemeenschappen.  

Maar wat ze ook zagen is dat er in sommige groepen, bijvoorbeeld die uit Turkije, Bulgarije, Botswana en Mali, toch een verschil werd gezien in voorkeur van het soort interval. Ons brein-voorkeursritme lijkt dan dus niet iets waarmee we geboren worden, maar iets cultureels. En die voorkeur bepaalt weer hoe we ritme interpreteren.  

Hoe konden ze dat nou zien? In het experiment lieten ze deelnemers ritmes van vier tellen achter elkaar horen. Dat moest vervolgens nagetikt worden. Wat de deelnemers zelf natikten werd weer aan ze teruggespeeld. Dat moesten ze weer herhalen. Dat ging een tijdje zo door en uiteindelijk zorgt dat ervoor dat iemand vanzelf - is het idee - naar het eigen voorkeursritme beweegt.  

De onderzoekers willen nu het liefst nog veel meer aspecten van muziekperceptie op deze wereldschaal gaan onderzoeken.

Lees hier meer over het onderzoek: Exposure to different kinds of music influences how the brain interprets rhythm

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Smeltmeren op ijsplaten: dat klinkt misschien ver weg en vrij onschuldig, maar dat is zeker niet altijd het geval, weet onderzoeker Sophie de Roda Husman.

Ze is met haar onderzoek op basis van jaren aan satellietdata één van de finalisten van de Best Climate Action and Energy Paper, een wedstrijd die wordt georganiseerd door de TU Delft. 

Daarin heeft ze gekeken naar Antarctica: een gebied dat voor veel onzekerheid zorgt in klimaatmodellen. Aan de randen vormen door de warmere temperaturen steeds vaker smeltmeren op de ijsplaten. Als die weer bevriezen is er niet zoveel aan de hand, maar sijpelen ze de scheuren in, dan zet dat processen ingang met grote gevolgen. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.