De Pijngrens

In deze laatste aflevering kijken we naar de toekomst. In deze serie is het wel duidelijk geworden dat wij in Nederland ook te maken hebben met problemen rondom opioïden. Maar mensen hebben nu eenmaal pijn en willen daar graag iets aan doen. We willen alleen niet dat het zo uit de hand loopt als in Amerika. Dus hoe kunnen we dat voorkomen? Politici, artsen en wetenschappers kunnen hierin een belangrijke rol spelen. Ik bezoek daarom D66 kamerlid Wieke Paulusma en anesthesioloog en onderzoeker Albert Dahan. Wieke probeert de opioïdenproblematiek op de politieke agenda te krijgen en Albert doet onderzoek naar een alternatieve pijnstiller zonder al die nare bijwerkingen. Ook praten we met anesthesioloog-pijnspecialist Xander Zuidema over mogelijke oplossingen en de belangrijke bijdrage van voorschrijvers van medicatie. 

In aflevering 5 duiken we in de wereld van opioïdenverslavingen. Zeker in Amerika is verslaving een enorm groot probleem. Het illegale circuit is daar erg groot en veel mensen gaan van Oxycodon over op Heroïne. Maar hoe zit dat in Nederland? Kampen mensen hier ook met opioïdenverslaving? Hoe ontstaat verslaving en is er eigenlijk al specialistische hulp voor deze mensen? Om daarachter te komen bezoek ik hoogleraar verslaving en psychiatrie Arnt Schellekens in het Radboud UMC. Ook spreek ik met Nick Willems. Nick moest door een heftige hernia lange periodes achter elkaar opioïden slikken en raakte zo langzaam afhankelijk. Hij vertelt hoe heftig het is om van zo’n zware pijnstiller te moeten afkicken. 

In aflevering 4 zoomen we in op het opioïden gebruik in Nederland. Het is misschien niet zo problematisch als in Amerika, maar ook hier is het gebruik van opioïden de afgelopen 20 jaar explosief gestegen. In Nederland begint bijna al het gebruik met een voorschrift van de dokter. Mensen komen dan met lage rugpijn bij de huisarts of krijgen oxycodon mee na een operatie. Ik ben wel benieuwd welke rol al die verschillende voorschrijvers spelen in ontstaan van problematisch opioïdengebruik en vooral ook hoe zij kunnen bijdragen aan een oplossing. Ik ga daarom langs bij apotheker Annemieke Horikx en huisarts Jos van Bemmel om te praten over de problemen met herhaalrecepten en ik spreek met anesthesioloog-pijnspecialist Xander Zuidema over de beleid rondom pijnbehandelingen in het ziekenhuis.

In aflevering 3 maken we een kort uitstapje naar Amerika. Daar is de situatie echt volledig uit de hand gelopen en spreken we sinds 2015 van een opioïdenepidemie. Er zijn ontzettend veel mensen verslaafd en er zijn meer dan een half miljoen mensen overleden aan een overdosis. Hoe heeft het daar zo fout kunnen gaan? Om daarachter te komen spreek ik deze aflevering met Amerika correspondent Casper Thomas en orthopedisch chirurg Gijs Helmerhorst. Beiden hebben in Amerika gewoond en van dichtbij meegemaakt hoe opioïden daar misbruikt worden.

In Aflevering 2 duiken we in de geschiedenis van opioïden. Eerst bezoek ik Arend Wakker in de Hortus Botanicus. Hij kan me alles vertellen over de papaverplant: de plant waaruit opium kon worden gewonnen. Mensen kwamen er namelijk eeuwen geleden al achter dat het spul uit die papaverbol allerlei bijzondere werkingen had. Vervolgens spreek ik met Toine Pieters. Hij weet alles over de geschiedenis van de farmacie vanaf de zestiende eeuw en kan mij dus uitleggen hoe opioïden zich tot zo’n massaproduct hebben ontwikkeld.

In deze eerste aflevering van De Pijngrens spreken we met twee ex-gebruikers van opioïden. De één is chronisch ziek en heeft daardoor jaren opioïden moeten gebruiken. De ander heeft slechts een paar dagen Oxycodon moeten slikken door een knie operatie. Ze vertellen over het gebruik en de gevolgen. Om hun ervaringen beter te kunnen begrijpen, spreek ik ook met anesthesioloog-pijnspecialist Xander Zuidema. Xander kan mij vertellen hoe die opioïden nou precies werken, welke verschillende soorten er zijn en wanneer we spreken van gepast gebruik.