Elementair

In deze episode maken we het allemaal wat abstracter. We duiken in de thermodynamica – ooit de studie van stoommachines, vandaag een theorie over zo ongeveer alles wat bestaat en energie vereist en verbruikt. We hebben het over de Grote Hoofdwetten van de Thermodynamica: thermometers werken, energie gaat nooit verloren, en alles leidt naar wanorde. En we hebben het over een Belgische Nobelprijs!

Meer weten over deze en andere afleveringen? Ga naar www.biomens.eu

We kozen de hond als beste vriend, de tarwe en de aardappel als maaltijd en de geit, het rund en het schaap voor kaas en yoghurt. In deze aflevering hebben we het over hoe dat zo gekomen is; domesticatie. We hebben het niet alleen over het eerste dier dat gedomesticeerd werd, duizenden jaren voor het onstaan van de landbouw, maar ook over hoe mensen eigenlijk zichzelf gedomesticeerd hebben. En zijn katten eigenlijk wel écht gedomesticeerd? Niet alleen dieren, maar ook planten komen aan bod! Van rijst en graan tot kool en aardappel.

Meer weten over deze en andere afleveringen? Ga naar www.biomens.eu.

Tegen hoofdpijn hebben we aspirine, tegen bacteriën antibiotica en tegen een gebroken been een spalk. Maar tegen een virus ? Dankzij het werk van Jenner en Pasteur hebben we ook daar een wapen om verschillende virussen doeltreffend te bestrijden: vaccins. Ook al liggen die vandaag de dag af en toe onder vuur, zijn vaccins onze beste hoop tegen deze kleinste biologische ziekteverwekkers.

We schrijven begin maart 2020. Nieuwsberichten over het coronavirus overheersen onze media. Maar wat zijn virussen nu eigenlijk? Deze kleinste vorm van leven (of niet?) op onze planeet vormen zowel een bedreiging als een zegen, zonder dewelke wij er als mens waarschijnlijk helemaal niet geweest zouden zijn.

Meer informatie over deze aflevering en andere onderwerpen op www.biomens.eu.

Wist je dat alcohol waarschijnlijk een belangrijke rol speelde bij het ontstaan van de landbouw? En dat alchemisten dachten dat alcohol de essentie van het leven was? In deze aflevering hebben we het over gerst en hoe je via fermentatie en destillatie dit simpele product kan omzetten in 1000en soorten bier en andere alcoholische dranken.

Meer informatie over deze en andere afleveringen kan je terugvinden op www.biomens.eu!

02/02/2020 is een palindroomdag, je kan die datum van voor naar achter en andersom lezen, eender welke datumnotering je gebruikt. Dat komt niet vaak voor en inspireerde ons een aflevering te maken over getallen en cijfers. We hebben het over de rij van Fibonacci en de Gulden Snede, over Riemann en priemgetallen en hoe belangrijk dat werk is in elektronische beveiliging, maar ook over perfect, bijna perfecte, gebrekkige en andere getallen.

Elektriciteit, we kennen het allemaal en zouden niet meer zonder kunnen leven. Maar dat kunnen we ook letterlijk nemen. Dezelfde potentiaalverschillen die er voor zorgen dat batterijen onze toestellen van stroom voorzien, zorgen er in ons lichaam voor dat je je hand wegtrekt als je iets warm aanraakt of je een gelukzalig gevoel ervaart als je een stukje chocolade eet. Maar ze is ook een belangrijke oorzaak voor het falen van ons hart en verlamming. In deze aflevering leer je alles over bio-elektriciteit, het communicatiesysteem van ons zenuwstelsel.

Meer informatie bij deze en al onze andere afleveringen vind je op www.biomens.eu

We weten allemaal nog wel wie de slimste was in de klas en wie voelt zich niets graag eens slimmer dan iemand anders? Maar slim zijn, is dat hetzelfde als intelligent zijn? En meten die IQ tests dat wel echt? Of slimme ouders, grotere hersenen en veel sudoku's oplossen écht voor een hogere intelligentie zorgen, bespreken we in deze aflevering.

Meer informatie over deze en andere afleveringen kan je terugvinden op www.biomens.eu!

Een harde dobber voor heel wat jongeren op de middelbare school, een handig instrument in exacte en toegepaste wetenschappen. Newton en Leibniz ontwikkelden de afgeleide in de zeventiende eeuw (en hielden er een levenslange vete aan over) en sindsdien komen we ze overal tegen - tot in het politiek discours toe. Tijd voor informatieversnelling.

In de bonusaflevering bij deze aflevering, doen Geert en Marjolein een online quiz om te bepalen of ze zelf Newton of Leibniz zouden zijn...

Hoe technologisch geavanceerd we ook lijken, toch steunt onze menselijke samenleving nog zeer sterk op al wat we uit de natuur halen. De natuur en zijn ecosystemen helpen ons vooruit - en veel meer dan we beseffen. In deze podcast en blogs (op www.biomens.eu) leggen we uit hoeveel, en hoe wetenschappers dat uitrekenen.

Meer informatie? Zie biomens.eu!

Geen vrucht zo bekend en geliefd als de banaan. De vrucht dient als basisvoedsel voor ongeveer 400 miljoen mensen (meer dan enkel een banana split van tijd tot tijd), en we produceren er op aarde jaarlijks meer dan 100 miljoen ton van. Er valt natuurlijk nog veel meer over te vertellen.

Welkom bij Elementair!