In deze laatste aflevering van het tweede seizoen, filosoferen Geert en Marjolein over het leven. Want, wat is dat nu, leven? En wanneer leeft iets? Leeft een virus? Een kristal? De aarde? Leeft één konijn? Aristoteles komt natuurlijk weer eens kijken, en ook Star Trek komt af en toe ter sprake. May the Life be with You!
Meer weten? www.biomens.eu
In deze aflevering hebben Geert en Marjolein het over twee belangrijke concepten; nul en oneindig. Wist je dat de Grieken en Romeinen bijvoorbeeld het getal nul niet gebruikten? Kijk maar eens naar hun getallennotering. En dat er meerdere soorten oneindig bestaan? We vrezen dat je deze aflevering misschien wel meer dan een keer zal moeten beluisteren om helemaal mee te zijn. Dat was bij Marjolein toch het geval...
Meer weten? www.biomens.eu
Hoe groot is de kans dat ik de lotto win? Of dat 2 kinderen in een klas op dezelfde dag jarig zijn? Die eerste is waarschijnlijk nog veel kleiner dan je denkt, terwijl die tweede veel groter blijkt te zijn. In deze aflevering hebben we het over hoe je intuïtie het vaak mis heeft als het op het inschatten van kansen aankomt en over paradoxen in de kansberekening. Met excuses voor de vele breuken die we vermelden...
Meer weten? www.biomens.eu
In deze aflevering hebben we het over de drager van ons erfelijk materiaal en hoe we daar van afhangen voor de processen die ons in leven houden (proteïnen!). We bekijken ook hoe we dat DNA zelf kunnen vermenigvuldigen, voor onderzoek, om misdaad te bestrijden en ja, om uit te vissen wie je vader is. En op het einde trakteren we je op zo mogelijk de beste wetenschappelijke advertentie ooit gemaakt. Het filmpje kan je alvast hier vinden: https://www.youtube.com/watch?v=x5yPkxCLads
Meer info? www.biomens.eu
In onze tweede aflevering over exobiologie gaan we op zoek naar aliens. Gesteld dat er leven te vinden is buiten de aarde, waar zouden onze anderwereldse vrienden dan te vinden zijn? Het antwoord is verrassend dichtbij: zelfs in ons eigen zonnestelsel zijn er plaatsen waar leven zich zou hebben kunnen ontwikkelen. Hoe intelligent dat leven is, valt natuurlijk nog te bezien (maar dat zeggen sommigen van het leven op de blauwe planeet ook, natuurlijk).
Dit is de eerste van twee afleveringen over exobiologie, of onze zoektocht naar buitenaards (intelligent) leven. In dit eerste deel bespreken Geert en Marjolein hoe groot de kans is dat buitenaardse intelligentie bestaat en hoe we die kans berekenen.
De intro en outro muziek is eens iets anders, namelijk een stukje uit Chuck Berry's 'Johnny B. Goode', dat (naast ook de stemmen die je later hoort) op de gouden plaat staat die mee de ruimte ingestuurd werd bij de Voyager missie in 1977. Alle stukjes kan je hier terugvinden: https://soundcloud.com/the-film-effect/voyager-golden-record-music-from-earth
Huizen hebben muren, landen hebben grenzen en douaneposten. Cellen hebben membranen - selectieve barrières die erover waken dat enkel de juiste voedingsstoffen en zouten, binnengeraken, en die ervoor zorgen dat bacteriën, gifstoffen en virussen buiten blijven. Of toch zoveel mogelijk. In het algemeen zijn die membranen zo efficiënt dat ingenieurs zoals onze Marjolein ze gebruiken om water mee te behandelen. Binnen zijn of niet binnen zijn, dat is de vraag.
Zwaartekracht... een onderwerp dat we al lang wilden bespreken, maar telkens uitstelden. Want eigenlijk weten we nog steeds niet hoe zwaartekracht net werkt. Van de andere fundamentele krachten weten we dat wel. Maar zwaartekracht... in deze aflevering proberen we je uit te leggen wat we dan wel weten.
Meer weten? www.biomens.eu
Groen van jaloezie, maar ook van de stad van smaragd. Blauw van de kou maar ook een stijl in de muziek. Turquoise of toch maar appelblauwzeegroen. Wil je niet dood, stop dan voor rood (alleen bij groen mag je vanalles doen). Behalve voor wie leidt aan Daltonisme (kleurenblindheid) zijn kleuren een essentieel onderdeel van ons bestaan. We klimmen over de regenboog naar Walhalla, maken kennis met deeltjes en golfjes en vragen ons af wie er ooit voor het eerst een kleur benoemd heeft.
Oestrogeen is het hormoon dat zorgt voor vrouwelijke vormen en springende eitjes. Van functionele borsten tot menstruatieproblemen, veel hangt af van wat dat hormoon met een mensenlichaam doet. Andere moleculen bootsen die acties bovendien nog na, en zorgen zo voor de verstoring van de hormonale evenwichten, bij vrouwen én bij mannen. In deze aflevering zoomen we daarom eens dieper in op deze speciale stof.
Stress, acuut of chronisch, kan bij mensen al eens voor gekke en onaangename lichamelijke klachten leiden. Van acture maag-darmklachten tot vermoeidheid en vatbaarheid voor hart- en vaatziekten en maagzweren, aangenaam is het niet. En toch is stress inherent aan het opgroeien en opbloeien van levende wezens. Niet alleen voor dieren, maar ook voor planten. Want ook planten ervaren stress. Daarover hoor je alles in deze aflevering!
Meer wetenschapsnieuwtjes? Bezoek www.biomens.eu!
Het verhaal van de bloemetjes en de bijtjes is zo oud als de straatmadelief (en eigenlijk nog heel wat ouder, want madeliefjes zijn als plantengroep jonger dan, bijvoorbeeld, de Magnolia's). Bloemen zijn de geslachtsorganen van bloeiende planten, en het is dus niet zo vreemd dat de menselijke soort ze aanbiedt aan potentiële partners. Bijtjes voeden zich met het lekkers dat uit die bloemen komt, en zorgen zo voor hun eigen nageslacht, en tegelijk voor dat van de bloemen zelf. En die bloemen... die hebben zo hun trucjes om die bijen zo ver te krijgen. Tijd voor een rondje rooie bijenoortjes.
We komen (als levende cellen) uit de oeroceaan, en dragen nog een druppeltje mee in ons evenwichtsorgaan. We strooien het op onze aardappelen en in onze soep. Onze zenuwcellen kunnen niet zonder, maar onze nieren gaan eraan kapot. Over zeezout, keukenzout, vlugzout en een hele hoop andere zoutjes.
Nature, red in tooth and claw. Zo beschreef de Britse dichter Alfred Tennyson de wereld om hem heen. Eten en gegeten worden, vooral met veel bloed erbij. En toch is de Natuur veel geniepiger dan we denken: al loert de dood vaak om de hoek, toch gaat het dan meestal over eem biochemische aanval, met een gifstof. Slangen, spinnen, kwallen, paddestoelen, maar zelfs bloemen, eencellige wieren en bacteriën... alle beschikken ze over een chemisch arsenaal waar zelfs dat van de mens bij verbleekt.
Schimmels en bacteriën staan er vaak om bekend dat ze ons ziek maken. Nochtans hebben deze organismen ons allerlei te bieden: gisten maken wijn en bier van druivensap en gerstenat, schimmels duiken op in brie en roquefort, en bacteriën leveren ons salami, emmenthal en een pak nog veel vreemdere maaltijden. Fermenteren kunnen we leren!
In deze eerste aflevering van seizoen 2 overtuigen Geert en Marjolein je van het nut van de sinus en al zijn afgeleiden. We nemen je mee doorheen de geschiedenis van een van de meest ongeliefde onderwerpen in de wiskundelessen. Van optica tot astronomie en GPS, de toepassingen zijn eindeloos.
Meer weten? www.biomens.eu
In deze laatste aflevering van het eerste seizoen van Elementair, gaan we op zoek naar wat goede wetenschap nu is en vooral hoe je slechte wetenschap kan herkennen. We bekijken enkele voorbeelden, zoals homeopathie en frenologie, en bespreken wat placebo's, metastudies en goed experimenteel ontwerp hier mee te maken hebben.
Meer weten? www.biomens.eu
In deze aflevering legt Geert het vuur aan de schenen van Marjolein en stelt hij een heleboel interessante vragen over water. Want hoeveel water is er op onze aarde? En waarom is flessenwater zo populair in België? Ontdek het in deze aflevering!
Meer weten? www.biomens.eu
Helder, de podcast over water met Marjolein: www.helderpodcast.be
Doorheen de eeuwen hebben wetenschappers en natuurfilosofen zich afgevraagd hoe alles opgebouwd is, waaruit alles rondom ons bestaat. Na heel wat theorieën definieerde Lavoisier op het einde van de 18de eeuw ten slotte het begrip "element" en rangschikte Mendelejev in 1869 alle bekende elementen in zijn beroemde tabel. Ondertussen kennen we 118 elementen. Tijd voor een diepere kennismaking.
Koolstof is een van de meest veelzijdige atomen op onze aarde, van CO2 in onze atmosfeer tot koolstof in diamanten en potloden. In deze aflevering nemen we je mee, van anorganische tot organische koolstof, de koolstofcyclus en hoe onze atmosfeer vroeger vooral uit CO2 bestond (en hoe zuurstofgas die rol overnam) en waarom net koolstof (en niet silicium bijvoorbeeld) de bouwsteen in levende wezens is.
Meer weten over deze en andere afleveringen? Ga naar www.biomens.eu
Stay up to date
For any inquiries, please email us at hello@podcastworld.io