aanbesteden

Op 12 februari kondigde Mona Keijzer een pakket aan maatregelen aan. Dit pakket moet de (rechts)positie van ondernemers versterken. Voor een deel van de maatregelen wordt de wet gewijzigd. Voor een ander deel van de maatregelen wordt de Gids Proportionaliteit gewijzigd. Over dit onderdeel spreken wij met Henk Timmer, eigenaar van Aanbestedingszaken.

De gewijzigde Gids Proportionaliteit kan al snel in werking treden, namelijk op zijn vroegst 1 juli 2021. Wat betekent dit voor de praktijk?

Henk noemt de volgende punten:

1. Extra verplichtingen voor de aanbesteder bij de vragenronde
2. Een verplichte bezwaarperiode bij meervoudige onderhandse aanbestedingen
3. Minder snel rechtsverwerking bij klachten
4. SAS-diensten onder de 750.000 euro kunnen niet meer direct worden gegund
5. De aanbesteder moet een onafhankelijk klachtenmeldpunt instellen

De belangrijkste wetswijzigingen zijn: 

• betere motivering selectie- en gunningsbeslissingen 
• een aanvullende vernietigingsgrond in hoger beroep 

We leggen bij Henk stellingen voor, zoals: 

• Een extra vernietigingsgrond in Hoger beroep kan misbruikt worden door zittende partijen om hun contract langer aan te houden
• De veranderingen in de Gids Proportionaliteit gaan de houding van aanbesteders tegenover inschrijvers niet verbeteren

Ook gaan we dieper in op de rol van de Commissie van Aanbestedingsexperts. 


In de podcast refereren we onder meer naar: 

• Interview met Frederik van Nouhuys
• Artikel Leyla Bozkurt
• Verdacht patroon onderzoek intermediairs
• Onderzoek inkoopbeleid Nederlandse gemeenten

In diverse sectoren schakelen aanbestedende diensten regelmatig intermediairs of brokers / resellers in bij de totstandkoming en/of uitvoering van contracten. Intermediairs leveren niet zelf de diensten of goederen, maar nemen een tussenpositie tussen de aanbestedende dienst en de leverancier aan.

Er bestaan twijfels over de toegevoegde waarde van deze tussenpositie. De twijfels gaan soms zelfs zo ver dat men vermoedt dat intermediairs misbruik maken van de tussenpositie. Om die reden heeft HIS, een uitvoerende inkooporganisatie voor 6 rijksdepartementen, PPRC gevraagd om vooronderzoek te doen.

Wij spreken de drijvende kracht achter dit onderzoek: Richard Lennartz, directeur van het UBR | HIS. Hij stelt dat voor hem de druppel was dat hij hetzelfde product/dienst van dezelfde leverancier via brokers voor €100K meer aangeboden kreeg. Op een bedrag van €50K.

We vragen hem onder meer naar de aanleiding en de uitkomsten van het onderzoek. En de gevolgen. Hoe gaat het HIS nu voortaan om met intermediairs? Worden ze überhaupt nog wel ingeschakeld? En welke tools hebben aanbestedende diensten in handen?

Naast dit hoofdonderwerp gaan we ook in op de laatste nieuwtjes van AanbestedingsCafe.nl en leggen we Richard een aantal prikkelende stellingen voor.
 

 Linkjes:

• Onderzoek naar intermediairs
  
  
• Inkoopbeleid Nederlandse gemeenten verouderd 
   
• Bezuinigingen sociaal domein  
   
• Aanbestedingen eerst op TED en na 48 uur pas op TenderNed
   
• Bedrag overheidsinkoop flink hoger dan ingeschat 

In deze podcast spreken we Suzanne Brackmann over het onderwerp rechtsbescherming. Suzanne zou je kunnen kennen als aanbestedingsadvocaat en eigenaar van Brackmann aanbestedingsspecialist. Ze helpt inschrijvende partijen met juridisch advies, procesvoering en begeleiding bij aanbesteden. Als je meer wilt weten over haar carrière en hoe ze in het aanbestedingsvak terecht is gekomen, lees dan zeker het interview met Suzanne van december.

Link naar het interview: https://www.aanbestedingscafe.nl/topadvocaat-brackmann-aanbestedingsrecht-niet-uitgekristalliseerd/

We refereren in het interview ook naar het interview met Anke Stellingwerff Beintema: https://www.aanbestedingscafe.nl/topadvocaat-stellingwerff-beintema-beperkte-rechtsbescherming-voor-inschrijvers/

Rechtsbescherming is natuurlijk een breed onderwerp. Dat maakt het ook zo interessant. We hebben het onder meer over rechtsbescherming als de aanbesteding in volle gang is: onderzoeksplicht en rechtsverwerkingsclausules. Ook praten we over het kort geding dat mogelijk volgt: moet een klager of rechter niet inzicht krijgen in de inschrijvingen van de tegenpartij? Tot slot komt ook rechtsbescherming na een gesloten contract aan bod: wat als dan blijkt dat de winnaar zich niet aan de eisen houdt, kan je daar als marktpartij nog iets mee?

Stellingen die we bij Suzanne Brackmann voorleggen zijn: 

• Bij een rechtszaak moet een inschrijver altijd inzicht krijgen in de inschrijving van de winnende partij.
• Aanbestedende diensten hollen de rechtsbescherming van inschrijvers uit met rechtsverwerkingsclausules.
• Als afgevallen inschrijvers een aanbestedende dienst na een gesloten contract wijzen op een wezenlijke wijziging in de opdracht, dan wordt daar niets mee gedaan. 
• Als een inschrijver de aanbestedende dienst tijdens een aanbesteding wijst op een fout, dan hebben de aanbestedende diensten onderzoeksplicht. In de praktijk wordt deze onderzoeksplicht onvoldoende uitgevoerd. 

Afgelopen maand waren er veel nieuwtjes over infra aanbestedingen en op het vlak van sociaal domein. Hier praten we je in 20 minuten doorheen. 

• Gemeenten zetten minder opdrachten in de markt door corona. Afgelopen maand kwam in het aanbestedingsnieuws dat gemeenten voorzichtiger zijn met uitgaven in de bouw, onder meer door stijgende kosten in het sociaal domein. Daardoor zien infrabouwers hun orderportefeuille nog verder slinken. Doordat er minder opdrachten zijn, dingen er ook meer bouwers per opdracht mee. Dit heeft als gevolg dat de prijzen tot onder de kostprijs dalen. Volgens bouwers is het inmiddels ‘onverantwoord laag’.  
  
  
• Ook publieke opdrachtgevers gebruiken steeds vaker te lage plafondprijzen in aanbestedingen. Door deze plafondprijzen laag te houden, kunnen aanbestedende diensten de prijs laag houden.  Als de aannemer er na inschrijving achter komt dat het project wel degelijk veel duurder uitpakt dan het plafondbedrag moet deze zijn verlies nemen of de aanbesteding aan zich voorbij laten gaan. De gemaakte tenderkosten zijn dan voor rekening van de aannemer. Dit gaat soms om duizenden euro’s. 
  
  
• Ook wordt er soms te weinig informatie verschaft om een goede prijs te kunnen berekenen. Dit was het geval bij de aanbesteding van de versterking van de Afsluitdijk. Rijkswaterstaat voorzag partijen van informatie over stromingen en de kracht en hoogte van de golven. Hierop werden de ontwerpen voor het project gebaseerd.  
   
  Na gunning aan BAM en Van Oord, kwam Rijkswaterstaat met extra data. Hieruit bleek dat het ontwerp voor de bouw van de nieuwe sluizen bij Den Oever en de versterking van de bestaande sluizen bij Kornwerderzand toch niet zou voldoen bij uitzonderlijke omstandigheden: een lage waterstand in het IJsselmeer en extra krachtige golven. 
  
  
• Ook in het sociaal domein gaat het niet altijd van het leien dakje. Minister Hugo de Jonge heeft aan de Kamer laten weten dat de aanbestedingsrichtlijnen binnen het sociaal domein niet efficiënt of effectief zijn. Dit baseert hij op een onderzoek door Deloitte. De huidige richtlijnen moeten volgens deze onderzoekers geëvalueerd en aangepast worden.  
  
  
• Gemeenten maken al regelmatig gebruik van methodes die de aanbestedingsregels omzeilen, denk aan de ‘open house’ methode. Deze contractvorm maakt het mogelijk om nieuwe zorgaanbieders tussentijds toe te laten treden en ook is het wijzigen van contractvoorwaarden mogelijk. Onder bepaalde voorwaarden valt dit systeem namelijk niet onder de aanbestedingsregels. 
  
  
• Ook het Sociaal Cultureel Planbureau is met een rapport gekomen dat de decentralisatie van de zorg niet zo uitpakt als gedacht. Gemeenten behalen vooralsnog geen betere resultaten dan het Rijk. Er zijn onder andere nog steeds knelpunten in de jeugdzorg en de kansen op werk voor mensen met een arbeidsbeperking zijn nauwelijks verbeterd. 

Links:

• E-learning sociaal domein
• Onderzoek aanbestedingsrichtlijnen sociaal domein
• Onderzoek sociaal cultureel planbureau sociaal domein