taal

In deze tweede aflevering luister je naar een inspirerend interview met Siewert Lindenbergh. Vanaf 2005 is Siewert Lindenbergh hoogleraar Privaatrecht aan de Erasmus School of Law en per 1 november 2021 is hij benoemd tot advocaat-generaal bij de Hoge Raad. In het interview vertelt hij over zijn studietijd en carrière, en geeft hij tips over het schrijven van een annotatie. Na het luisteren van deze aflevering snap je wat het belang is van een annotatie en weet je hoe dit in de praktijk wordt toegepast.

In deze eerste aflevering luister je naar een inspirerend interview met advocate Rieneke Reijnen. Zij vertelt over haar juridische studietijd en carrière, en geeft tips over het schrijven van een juridisch betoog. Na het luisteren van deze aflevering snap je wat het belang is van het schrijven van een betoog en weet je hoe dit in de praktijk wordt toegepast.

Mag je met dat woke taalgebruik nou niets meer zeggen? Wanneer is taalgebruik nou eigenlijk inclusief? Waarom graven voor- en tegenstanders zich zo in? En waarom ligt er zo veel nadruk op taal in deze discussie? Ik praat daarover met woordenboekenmaker, taalkundige en schrijfster Vivien Waszink.

Hoe maak je eigenlijk een goede vertaling? Waar moet je concessies doen? En hoe kan je het beste te werk gaan? In deze zeventiende editie van Meneer Van Dale praat ik daarover met literair vertaler, schrijver en fotograaf Martin de Haan.

In deze laatste aflevering van het tweede seizoen van De Wettenfabriek gaat het over de wendbaarheid en inclusiviteit van de taal die in wetten wordt gebruikt. Aan het woord komen André Verburg (rechter in de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State), Lisa van Ginneken (Tweede Kamerlid) en Pieter van der Wees (wetgevingsjurist bij het ministerie van Financiën). 

Een uitgeschreven versie van deze aflevering staat op www.wettenfabriek.nl

Sprekers:

Kees Dorrestijn (host)

André Verburg (rechter -officieel: staatsraad- in de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State)

Lisa van Ginneken (Tweede Kamerlid) 

Pieter van der Wees (wetgevingsjurist bij het ministerie van Financiën)

Overzicht fragmenten:

01:03 , Het Portret - Alimentatie, 15 september 2020

02:24, Eerste Kamer der Staten-Generaal, 20 december 2022

03:19,  Tweede Kamer der Staten-Generaal, 26 januari 2023

09:07, Afkondiging wijziging artikel 192 van de Grondwet (7 december divisie Indiëveteranen), januari 1947

10:29, Tweede Kamer der Staten-Generaal, 8 maart 2018

12:23, Jochem Myer, De rust zelve, 5 april 2011

14:29, De openingszinnen van André bij Heel Holland bakt, 3 juni 2019

15:58, Tweede Kamer der Staten-Generaal, 24 maart 2022

17:37, Eerste Kamer der Staten-Generaal, 20 december 2022

18:46, Tweede Kamer der Staten-Generaal, 28 juni 2018

20:17, Tweede Kamer der Staten-Generaal, 27 oktober 2021

20:44, Tweede Kamer der Staten-Generaal, 19 februari 2020

21:40, Tweede Kamer der Staten-Generaal,  5 februari 2019

Hoe moet het nou met het Nederlandsetaalonderwijs? Want waarom kiezen zo weinig mensen voor een studie Nederlands en is er zo’n tekort aan leraren? En waarom ligt er zo veel meer nadruk op vaardigheden dan op kennis? In deze nieuwe aflevering van de podcast Meneer Van Dale praat ik daarover met hoogleraar Nederlands Marc van Oostendorp.

Mede mogelijk gemaakt door: Broadwick

In deze audio hoor je Yannick Jadoul, hij is werkzaam in de Max Planck Institute for Psycholinguistics research group Comparative Bioaccoustics, geleid door Andrea Ravignani. Lees hier meer over het onderzoek: Baby seals can change their tone of voice. De paper vind je hier: Vocal plasticity in harbour seal pups.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

België bleek zijn reputatie alle eer aan te doen van een land met wegen vol putten, en die putten verplaatsen zich 's nachts. Door uit te leggen hoe dat komt, sneuvelde hopelijk het cliché dat België voor Nederlanders niet te begrijpen is. Omgekeerd heeft de podcast de luisteraars in het land met de byzantijnse staatshervormingen hopelijk geleerd dat 'Ollanders er net als de buren ten zuiden van Hazeldonk liederlijk op los blunderen.

'Ollanders er net als de buren ten zuiden van Hazeldonk liederlijk op los blunderen.'

In deze slotaflevering bespreken Han Dirk en Daan wat ze in de eerdere afleveringen met spijt in het hart links hadden laten liggen, of waar ze te laat aan hadden gedacht. Een parlementslid die een premier uitmaakte voor 'pedofiel' bijvoorbeeld. De betekenis van 'wafelijzerpolitiek' en 'denkraam'. En een Freudiaanse uitdrukking die zo populair is in Nederland: 'Dat moet je niet willen'.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederlanders en Belgen zouden twee volkeren zijn, gescheiden door dezelfde taal. Maar is het wel dezelfde taal? Want we begrijpen elkaar niet altijd, soms omdat we andere woorden gebruiken, soms omdat dezelfde woorden een verschillende betekenis hebben.

Maar ook binnen de landsgrenzen spelen die problemen. Er zijn in de Lage Landen talloze dialecten, en inwoners van beide provincies Limburg hebben taalkundig meer met elkaar gemeen dan met hun landgenoten aan de andere kant van hun land. De Gooise R domineert het Nederlandse medialandschap, terwijl meer dan de helft van de Nederlanders de presentatoren op tv niet goed verstaan.

Hoeveel coulance moet er zijn voor Vlaamse woorden en uitdrukkingen in Nederlandse media? Zo weinig mogelijk, meent Jan Borst, de taaltsaar van het FD, zij het wel tot zijn persoonlijke spijt. En de Nederlandse journalist Bas Kurstjens vertelt over zijn taalervaring bij een Vlaamse krant.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Mede mogelijk gemaakt door: Broadwick

*Correctie: het wiskundige model werd twee decennia geleden ontwikkeld. Niet twee eeuwen geleden. Belangrijk verschil.

De paper vind je hier: Orangutan information broadcast via consonant-like and vowel-like calls breaches mathematical models of linguistic evolution. Of luister hier naar alle verschillende geluiden van orang-oetangs: Examples of orangutan vocalizations and sounds. Meer over eerder onderzoek naar de taal van orang-oetangs vind je hier: Orangutan squeaks reveal language evolution, says study.

Het recente onderzoek naar de evolutie van de staart: The genetic basis of tail-loss evolution in humans and apes.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Mede mogelijk gemaakt door: Broadwick

In de podcast hoor je Monique Flecken van de Universiteit van Amsterdam. Meer over het onderzoek lees je hier.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Merkwaarde

Het is tijd voor een ander beeld van vrouwen in reclames, zowel op de schermen als erachter. Dat is de missie van Kiona de Vries en Geerke Catshoek, oprichters van creatief bureau Calamity Jane. Ze adviseren merken hoe ze minder stereotype campagnes kunnen ontwikkelen. Vaak leunen de beslissers in de creatieve teams nog op achterhaald onderzoek. Ze zijn bang om het 'fout' te doen en kiezen dan voor een veilige, traditionele verhaallijn. Bij een jongere generatie hoef je daar niet mee aan te komen, volgens Catshoek en De Vries. Recent onderzoek laat juist zien dat je merkwaarde toeneemt als je inclusieve en non-stereotype reclames maakt.

Langs de meetlat

De male gaze, het mannelijke perspectief, is nog dominant in reclames, zegt Kiona de Vries. Dat komt deels doordat maar heel weinig bureaus een vrouw als creative director hebben. Daarnaast zijn we allemaal zo opgegroeid met dat perspectief dat ook vrouwen via die 'mannelijke lens' kijken en denken. Het zit in verhaallijnen, in taalgebruik en in kleine details. In deze podcast leggen Catshoek en De Vries met host Maria Punch drie bekende merken langs de meetlat: Renault, Albert Heijn en Starbucks. Spoiler: twee krijgen een onvoldoende. Luister de aflevering en kom erachter welk merk wél positief verrast.

Gasten

Geerke Catshoek en Kiona de Vries zijn de oprichters van Calamity Jane, een creative agency. Calamity Jane gaat voor vrouwelijke inclusiviteit in advertising: een realistische rol van vrouwen in reclame, zonder stereotypen. En een betere man-vrouw balans in creatieve functies in de branche.

Host

Maria Punch is stemcoach, schrijftrainer en taalwatcher bij BNR. Ze wil alles weten over de impact en functionaliteit van de taal die we elke dag gebruiken. Maria heeft 17 jaar ervaring in de journalistiek als radionieuwslezer, redacteur, samensteller en trainer.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Viva Italia! This week we celebrate Italy's big sports win with a Greek myth that mentions Etna as well as the weekly news! Enjoy!

Strategieën voor ouders

Hoe zorg ik dat mijn kinderen mijn taal blijven spreken? Deze vraag wordt het vaakst gesteld aan Unsworth. Soms lukt het niet om een tweede of derde taal levend te houden in een gezin. Ook hebben ouders wel eens te maken met weerstand. Als gouden tip noemt Unsworth noodzaak. Zoek situaties waarin kinderen niet anders kunnen dan jouw taal spreken. En wanhoop niet als kinderen toch liever die andere taal spreken. Zolang ze jouw taal horen en begrijpen, zijn ze toch meertalig!

Luister via deze link ook het eerste deel van het gesprek tussen Maria Punch en Sharon Unsworth.

Gast

Sharon Unsworth is taalwetenschapper, onderzoeker en docent aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze maakt een podcast over meertaligheid bij kinderen getiteld Kletsheads.

Host

Maria Punch is stemcoach, schrijftrainer en taalwatcher bij BNR. Ze wil alles weten over de impact en functionaliteit van de taal die we elke dag gebruiken. Maria heeft 17 jaar ervaring in de journalistiek als radionieuwslezer, redacteur, samensteller en trainer.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke vrijdag zet Mark Beekhuis de politiek verslaggevers van BNR, Sophie van Leeuwen en Thomas van Groningen, bij elkaar zodat ze elkaar kunnen bijpraten over het nieuws waar ze deze week mee bezig geweest zijn.

Sophie analyseert de sms-taal van de premier. Thomas ziet een gevallen regering die steeds minder demissionair is. En terwijl iedereen naar het CDA kijkt, vraagt Mark zich af of het wel goed gaat met de VVD.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke vrijdag zet Mark Beekhuis de politiek verslaggevers van BNR, Sophie van Leeuwen en Thomas van Groningen, bij elkaar zodat ze elkaar kunnen bijpraten over het nieuws waar ze deze week mee bezig geweest zijn.

Sophie analyseert de sms-taal van de premier. Thomas ziet een gevallen regering die steeds minder demissionair is. En terwijl iedereen naar het CDA kijkt, vraagt Mark zich af of het wel goed gaat met de VVD.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nooit te laat

Meertaligheid bij kinderen kan alleen slagen als je vroeg begint. Dat is ook een veelgehoorde stelling rond meertalig opvoeden. Je maakt zeker een vliegende start door vroeg met je baby te praten. Babys wennen namelijk aan de klank van verschillende talen. Maar als kinderen al wat ouder zijn kan je nog steeds een tweede taal introduceren, legt Unsworth uit. Ze benadrukt dat het goed is om vóór de geboorte na te denken over een family language plan. Je bouwt namelijk een taalrelatie met je kind op, er slijten gewoontes in. Eén van de vragen die een ouder zichzelf kan stellen is: in welke taal kan ik me het beste uitdrukken en alle gesprekken voeren met mijn kind die ik wil voeren.

Dynamisch

Sharon Unsworth komt zelf uit Engeland en heeft een Nederlandse partner. Zij hebben thuis afgesproken om beiden consequent Engels te spreken met de kinderen. Deze strategie pakt goed uit in haar gezin. De keuzes die stellen met kinderen maken zijn uiteindelijk van veel factoren afhankelijk. En het mooie is dat je de aanpak altijd gaandeweg kan bijstellen. In de podcast vertelt Maria Punch hoe de tweetalige opvoeding bij haar thuis verliep en hoe zij het zelf aanpakte toen ze een kind kreeg.

Gast

Sharon Unsworth is taalwetenschapper, onderzoeker en docent aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze maakt een podcast over meertaligheid bij kinderen getiteld Kletsheads.

Host

Maria Punch is stemcoach, schrijftrainer en taalwatcher bij BNR. Ze wil alles weten over de impact en functionaliteit van de taal die we elke dag gebruiken. Maria heeft 17 jaar ervaring in de journalistiek als radionieuwslezer, redacteur, samensteller en trainer.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Geen twijfel

Zeker 16 uitgevers hadden ingetekend om een Nederlandse editie te maken van de internationale succesformule Bedtime stories for rebel girls. ROSE Stories haalde de klus binnen. Deels omdat andere, gevestigde uitgeverijen twijfelden of een boek met uitsluitend vrouwen wel zou verkopen. Chafina Bendahman, oprichter van het culturele bedrijf Rose Stories, twijfelde juist geen seconde. De Hollandse editie is met crowdfunding gefinancierd en iedereen mocht een vrouw nomineren. Dat was essentieel om de voor ROSE Stories zo belangrijke meerstemmigheid te krijgen.

Dit is pas het begin

Blader door het boek en je ziet de illustraties zowat van het papier spatten. Meer dan 60 vrouwen werkten aan dit boek: een cultureel divers team van 48 illustratoren en 16 schrijvers. Maria Lam is een van de hoofdauteurs. Ze kan moeilijk kiezen met welke vrouw ze zich het meest verwant voelt. Eén van haar favorieten is kunstenaar en activist Sioejen Tsao omdat zij een boegbeeld is voor jonge Aziatische vrouwen. Maria Lam en Chafina Bendahman hebben zoveel rolmodellen verzameld dat ze het liefst nog een deel willen maken: dit zijn pas de eerste honderd!

Gasten

Chafina Bendahman is oprichter van het bedrijf ROSE Stories, maker, producent en ondernemer. Ze is verantwoordelijk voor Research & Development. Onder de vlag van ROSE Stories worden tv-programmas, theatervoorstellingen en podcasts gemaakt en boeken uitgegeven.

Maria Lam is auteur en hoofd Marketing & Communicatie bij ROSE Stories. Ze publiceerde eerder Maancake & Jasmijn - 100 geheime recepten van Chinese moeders. Maria heeft een achtergrond in de PR-business voor films en verhalen.

Host

Maria Punch is stemcoach, schrijftrainer en taalwatcher bij BNR. Ze wil alles weten over de impact en functionaliteit van de taal die we elke dag gebruiken. Maria heeft 17 jaar ervaring in de journalistiek als radionieuwslezer, redacteur, samensteller en trainer.

See omnystudio.com/listener for privacy information.