Wat doe jij als je tijdens een wandeling in het park met een lege koffiebeker voor een volle afvalbak staat? Loop je door naar de volgende bak, of prop je die beker erbij? De tekst die op de afvalbak staat, zou wel eens de doorslag kunnen geven. Jeanine Mies is taalexpert in gedragsverandering en deelt in Woordwaarde lessen over effectief sturen op ‘goed gedrag’ via taal. Ze heeft een eigen aanpak ontwikkeld met ‘magneetwoorden’.
Agenderen
Wil je iets agenderen dan ben je ergens tégen, wil je iets veranderen dan ben je ergens vóór. Dit is het motto van Jeanine Mies. Als tekstschrijver en trainer komt ze nog veel voorbeelden tegen van activerende campagnes die in het probleem blijven hangen. Zet een streep door discriminatie bijvoorbeeld. Wat verwacht je dan van mensen? Wat wil je dat ze doen? Een goede campagne die stuurt op positief gedrag, heeft altijd een handelingsperspectief nodig: een concrete actie die je kan uitvoeren. Je kan denken aan: ‘mishandeling, meld je vermoedens’. Dit in tegenstelling tot een campagne rond kindermishandeling met de tekst ‘ik kijk niet weg’. De niet-boodschap is zelden effectief, legt Mies uit.
Weerstand wegnemen
Opvallend is dat succesvolle campagnes vaak met humor of zachte aanmoediging werken. Bij instructies ervaren mensen doorgaans weerstand. Ze krijgen iets opgedragen en dat gaat in tegen een gevoel van autonomie. Op het moment dat je met een woordgrap bezig bent in plaats van met de instructie valt de weerstand weg. Sowieso zijn we meer geneigd iets op te volgen als we vrolijk zijn. Ervaring leert dat een angstscenario voorspiegelen niet werkt. Daarom kiest het ministerie van Justitie en Veiligheid in een campagne over online veiligheid voor een pratende kat. Bij delicate onderwerpen moet je natuurlijk oppassen met humor, waarschuwt Mies, maar ook daar kan je inzetten op een positieve uitkomst.
Maatwerk
We zien aan de corona-instructies hoe lastig het is om één duidelijke boodschap te maken voor 18 miljoen Nederlanders. En daarin barst het van handelingsperspectief. Een campagne voor het netjes parkeren van je fiets in Amsterdam onder de noemer ‘vak die fiets’ zou in in een kleinere plaats misschien niet werken. De stad Groningen verslikte zich eerder in een campagne onder de noemer fietsaso. Later werd die omgedoopt tot fietsheld. Fietsers die netjes parkeerden kregen een gouden zadelhoesje. Het goede werd aangemoedigd in plaats van de foutparkeerders te shamen. Fietsheld, dat is volgens Mies bij uitstek een magneetwoord. Luister de podcast voor meer inspirerende voorbeelden.
Gast
Jeanine Mies is ruim 20 jaar zelfstandig tekstschrijver en trainer, neerlandicus, en gespecialiseerd in taal in gedragsverandering. Mies doet veel opdrachten voor de Rijksoverheid en blogt over magneetwoorden. Je kan Jeanine ook via twitter volgen.
Host
Maria Punch is stemcoach, schrijftrainer en taalwatcher bij BNR. Ze wil alles weten over de impact en functionaliteit van de taal die we elke dag gebruiken. Maria heeft 18 jaar ervaring in de journalistiek als radionieuwslezer, redacteur, samensteller en trainer.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
