Rozmowa z mistrzynią — Marią Kowalik [Kieleckie, śpiew, taniec]

Maria Kwiecińska śpiewa o lesie oraz istotach go zamieszkujących, np. leleniach. Posłuchajcie „Im grünem Wald”(w zielonym lesie), piosenki zagadki „Ein Männlein steht im Walde” oraz opowieści i refleksji, dowodzących, że śpiewem się żyje. Dowiemy się, jaką piosenką kończono wspólne śpiewanie „Wieder neigt sich ein Tag”. Pierwsza z piosek, klasyfikowana powszechnie jako myśliwska, to kanwa do rozmyślań o naturze człowieka i jego stosunku do otaczającej go przyrody. ☛ Śpiewa i opowiada: Maria Kwiecińska – śpiewaczka z Dębskiej Kuźni (Opolskie), pochodząca z niemieckojęzycznej rodziny, gdzie śpiew obecny był na codzień i od święta. Śpiewa przede wszystkim w języku niemieckim, ale w jej repertuarze znajdują się również pieśni w języku polskim, których nauczyła się na wsi. ☛ Pocztówkę zrealizowała: Iwona Wylęgała – etnolożka, etnomuzykolożka oraz śpiewaczka i animatorka kultury. Zajmuje się tradycyjnym śpiewem ludowym z Górnego Śląska, a szczególnie jego opolskiej części. Dokumentuje i bada folklor muzyczny, a także zajmuje się edukacją. Prowadzi warsztaty śpiewacze oraz wykłada śpiew śląski na Podyplomowych Studiach Muzyki Tradycyjnej na Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach. Jest autorką audycji radiowych oraz filmów poświęconych pieśniom ludowym. ☛ Realizacja nagrania: Marcin Kaczmarek Montaż: Marcin Kaczmarek i Iwona Wylęgała ☛ Polecamy: – Śpiew tradycyjny Opole: https://www.facebook.com/profile.php?id=100083322071496 – https://muzykatradycyjna.pl/do-sluchania/piesni-z-debskiej-kuzni-opolska-st-2023/ – https://muzykatradycyjna.pl/do-czytania/slaski-spiew-w-pigulce-opolska-st/ – Kanał Projekt Pieśni Bezscenne: https://www.youtube.com/channel/UCcJKJp9xzyavunykJeMpesA – Kanał Folk Songs From Silesia: https://soundcloud.com/user-112794056 Filmy: – Od miłości ausgeheil https://www.youtube.com/watch?v=GD8yGTbqyAU – Przeplatane https://www.youtube.com/watch?v=60ixykazvL4 – Depcze gąsior… https://www.youtube.com/watch?v=MUhnGu3EeSk Audycje: – Pieśnioopowieści, cykl 10 audycji radiowych https://radio.opole.pl/497,1508,piesnioopowiesci-o-spiewie-tradycyjnym – Audycje radiowe projektu „Śląskie śpiewki w sieci” https://www.youtube.com/watch?v=GZj-8nF8Bnc https://www.youtube.com/watch?v=eJ2LVjsudxU https://www.youtube.com/watch?v=PNuEJY3EdvY https://www.youtube.com/watch?v=raWt3iVITHI ☛ Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2024 r. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Trochę kolęd, kilka piosenek biesiadnych, ogniskowe szlagiery, „Sto lat”, uzależniony od pokolenia zbiór przebojów muzyki popularnej. Onieśmieleni śpiewaniem, granie na instrumentach zostawiamy „profesjonalistom”. Muzykowanie jest w Polsce zajęciem niszowym, a zarazem przedmiotem marzeń wielu osób. Którędy wejść do tego świata? Czy drzwi muzyki tradycyjnej dobrze się do tego nadają? ► O zaletach, problemach i wyzwaniach związanych z edukacją muzyczną opartą na tradycyjnych wzorcach opowiadają: Violetta Łabanow-Jastrząb – klawesynistka, animatorka życia muzycznego, prezes Fundacji „Muzyka jest dla wszystkich”, która realizuje szereg działań programów związanych z edukacją muzyczną, Katarzyna Rosik – uczennica wiejskich śpiewaczek i muzykantów, koordynatorka projektu Laboratorium Zabaw Tradycyjnych, redaktorka portalu muzykatradycyjna.pl, członkini Forum Muzyki Tradycyjnej, Mateusz Smoczyński – wykształcony klasycznie skrzypek jazzowy, kompozytor, współzałożyciel Atom String Quartet, od 2017 roku prowadzi klasę skrzypiec jazzowych oraz world na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie, Maria Stępień – absolwentka Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi na kierunkach skrzypce oraz muzykoterapia. Od 2011 r. zajmuje się polską muzyką tradycyjną; skrzypaczka w ludowej Kapeli Dobrzeliniacy, a także w zespołach Kożuch, Radical Polish Ansambl, Raraszek, Trancexpress oraz Lunaria; prowadzi zajęcia dla dzieci i dorosłych oparte na tańcach i zabawach tradycyjnych z elementami muzykoterapii oraz warsztaty gry ludowej na skrzypcach. ► Podcast zrealizował Michał Nowak – dziennikarz, filozof, klarnecista ► Więcej: – Laboratorium Zabaw Tradycyjnych https://muzykatradycyjna.pl/do-czytania/laboratorium-zabaw-tradycyjnych-2023-materialy/ – Mały Kolberg https://www.akademiakolberga.pl/project/malykolberg/ – Fundacja „Muzyka jest dla wszystkich” https://www.muzykajest.pl/ – Mateusz Smoczyński https://www.smoczynski.pl/ ► Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki Tradycyjnej w ramach programu muzykatradycyjna.pl prowadzonego przez Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego w Narodowymi Instytucie Muzyki i Tańca. Program jest finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

O czerpaniu ze wszystkich możliwych źródeł i nadawaniu na tych samych falach. ☛ Franciszek Racis, Piotr Kowalewski, Juozas Gaudynas – trzy generacje muzykantów. ☛ Pocztówkę przesłał Piotr Fiedorowicz, skrzypek, dudziarz współzałożyciel zespołów Biele, Chłopcy z Nowoszyszek, Otako i Dautenis, od lat eksplorujący, dokumentujący i inspirujący się muzyką tradycyjną z Suwalszczyzny, członek stowarzyszenia Krusznia. ☛ Realizacja: Piotr Fiedorowicz Mastering: Adam Mart ☛ Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki Tradycyjnej w ramach programu muzykatradycyjna.pl prowadzonego przez Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego w Narodowymi Instytucie Muzyki i Tańca. Program jest finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Opowieść o tym, jak niedoskonałe nagrania mogą być doskonałym narzędziem uruchamiającym naszą wyobraźnię. ☛ Juozas Gaudynas to chyba jedyny znany, chyba dudziarz z Suvalkiji. ☛ Pocztówkę przesłał Piotr Fiedorowicz, skrzypek, dudziarz współzałożyciel zespołów Biele, Chłopcy z Nowoszyszek, Otako i Dautenis, od lat eksplorujący, dokumentujący i inspirujący się muzyką tradycyjną z Suwalszczyzny, członek stowarzyszenia Krusznia. ☛ Realizacja: Piotr Fiedorowicz Mastering: Adam Mart ☛ Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki Tradycyjnej w ramach programu muzykatradycyjna.pl prowadzonego przez Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego w Narodowymi Instytucie Muzyki i Tańca. Program jest finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Jej zawdzięczamy wiele melodii, przyśpiewek, barwnych opowieści o muzyce i jej wykonawcach. Postać charakterna i bezkompromisowa. Jest jedną z głównych mistrzyń Taboru Kieleckiego w Sędku, nauczycielek Tęgich Chłopów i bez wątpienia najważniejszą śpiewaczką Kielecczyzny. O życiu wie wszystko. W rozmowie opowie o wojnie, polityce, wsi, życiu sąsiedzkim, wiejskiej architekturze, o losie kobiet, o dzieciach, ale też o weselach, złych ludziach, o miłości i starości, o czasach dawnych i nowych. I o tym, co kocha – tańcu, muzyce, śpiewie. • Rozmowę z Marią Kowalik, śpiewaczką i jedną z najbarwniejszych postaci Sędka (woj. świętokrzyskie), przeprowadziła Dorota Murzynowska, bębnistka, antropolożka i animatorka kultury, a gdy grają inni – zamiłowana tancerka. • Wykorzystano nagrania: – Sędkowianin, wyk. Tęgie Chłopy, album „Wesele!”, wyd. Wodzirej, 2017 – Śpiwa Kowalikowej, wyk. Tęgie Chłopy, album „Dansing”, wyd. Muzyka Odnaleziona, 2015 • Podcast zrealizowała: Dorota Murzynowska – bębnistka, antropolożka i animatorka kultury, a gdy grają inni – zamiłowana tancerka. Uczestniczka i animatorka wielu wydarzeń popularyzujących muzykę tradycyjną in crudo (w surowej wersji, bez unowocześniania), szczególnie w ramach Stowarzyszenia Dom Tańca. Spiritus movens Ambasady Muzyki Tradycyjnej na warszawskim Jazdowie – miejsca spotkań, warsztatów i dyskusji, dedykowanego muzyce i kulturze wiejskiej. Mastering: Adam Mart • Polecamy: – film Maria Kowalik, prod. Akademia Kolberga 2015 https://www.youtube.com/watch?v=JskbVoTGK8A – Maria Kowalik i Tęgie Chłopy https://www.youtube.com/watch?v=hISwmhNoaso – KOBIETY ǀ Spotkanie IX – Opowiadanie świata – Maria Kowalik https://www.youtube.com/watch?v=SnIHqWeooCE – Maria Kowalikowa – Przyśpiewki dla Stanisława YouTube... – Orkiestra Taborowa / Maria Kowalik / Stanisław Witkowski / Tabor Kielecki w Sędku 2015 https://www.youtube.com/watch?v=9lSb5uEFHZ0 – Szlakiem Kolberga https://vod.tvp.pl/programy,88/szlakiem-kolberga-odcinki,280366/odcinek-44,S01E44,328366 *Tabor Domu Tańca https://muzykatradycyjna.pl/do-sluchania/letnie-tabory-domu-tanca/ • Na zdjęciu: Maria Kowalik (ur. 1928) i Dorota Murzynowska przed domem śpiewaczki. Sędek (woj. świętokrzyskie) 2023. Fot. Dorota Murzynowska

Od kłębka do nitki, czyli powieść o tym, jak z fragmentarycznych i chaotycznych zapisów udało się odzyskać melodię walca po muzykancie Bykasie z Sejn. ☛ Pocztówkę przesłał Piotr Fiedorowicz, skrzypek, dudziarz współzałożyciel zespołów Biele, Chłopcy z Nowoszyszek, Otako i Dautenis, od lat eksplorujący, dokumentujący i inspirujący się muzyką tradycyjną z Suwalszczyzny, członek stowarzyszenia Krusznia. ☛ Realizacja: Piotr Fiedorowicz Mastering: Adam Mart ☛ Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki Tradycyjnej w ramach programu muzykatradycyjna.pl prowadzonego przez Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego w Narodowymi Instytucie Muzyki i Tańca. Program jest finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Dziedzictwo kulturowe, językowe i muzyczne Śląska Opolskiego to mozaika, której powstanie zdeterminowały przemiany polityczne i społeczne pierwszej połowy XX w. oraz wysiedlenia i migracje ludzi po zakończeniu II Wojny Światowej. Zakrojona na szeroką skalę powojenna inżynieria społeczna i działania propagandowe spowodowały, że tradycje muzyczne tych terenów, ich rozwój i przemiany są opisywane i przedstawiane nie zawsze adekwatnie do tego, jak czują się i definiują swoją tożsamość sami mieszkańcy i osoby tradycje te praktykujący. Rozmowę z Iwoną Wylęgałą – etnolożką, animatorką kultury i śpiewaczką przeprowadziła Ewa Grochowska – wykonawczyni i badaczka muzyki tradycyjnej ♦ Wykorzystano nagrania: – „Za tą nasą stódołą” – śpiewają Anna Smolczyk i Maria Mika z Dębskiej Kuźni. Nagr.Iwona Wylęgała – „Im Grunen Wald” („W zielonym lesie”) – śpiewa Eryka Świerc z Biestrzynnika. Nagr. Iwona Wylęgała – „Die Gedanken sind frei” („Myśli są wolne”) – śpiewa Maria Kwiecińska z Dębskiej Woli. Nagr. Iwona Wylęgała – „Moi mili łojcowie” – śpiewa Edeltrauda Krupopp z Kamienia Śląskiego. Nagr. Iwona Wylęgała – „Ach mój Boze, Boze mój” – śpiewa Iwona Wylęgała. Nagr. własne wykonawczyni ♦ Polecamy: – Pieśni śląskie do posłuchania: https://soundcloud.com/user-112794056 https://www.youtube.com/@piesnibezscenne7/videos – Folklor wielojęzyczny (filmy): https://www.youtube.com/watch?v=60ixykazvL4 https://www.youtube.com/watch?v=GD8yGTbqyAU – Dla dzieci: https://www.youtube.com/watch?v=MUhnGu3EeSk – Pieśnioopowieści – cykl audycji ludowych o pieśniach: https://radio.opole.pl/497,1508,piesnioopowiesci-o-spiewie-tradycyjnym-cykl-emit ♦ Podcast zrealizowała: Ewa Grochowska Mastering: Adam Mart ♦ Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Pomorze Zachodnie to szczególne miejsce, opisywane współcześnie przez badaczy i etnomuzykologów jako obszar, gdzie miejscowe tradycje muzyczne są trudne do sklasyfikowania jako zjawiska typowe dla całego regionu i odnoszące się do wspólnych źródeł miejscowej kultury. Jest to związane z historią regionu po 1945 roku, jego stopniowym zasiedlaniem przez osadników z terenów dawnych Kresów Rzeczpospolitej i przybyszy z różnych regionów Polski. Ważnym elementem narracji o regionie jest także temat obecności dziedzictwa kulturowego wysiedlonych z Pomorza Zachodniego Niemców w pamięci i praktykach kulturowych obecnych mieszkańców. Rozmowę z Katarzyną Janiszewską,skrzypaczką, pracującą z tradycjami muzycznymi na Pomorzu Zachodnim przeprowadziła Ewa Grochowska, wykonawczyni i badaczka muzyki tradycyjnej. ♦ Wykorzystano nagrania: – „Quadrille” – melodia ze zbioru „Notenbuch des Onkel Ewert”, Bartelshagen na Pomorzu (Niemcy, ok. 1870) i „Polka radomska” – melodia z tradycji ustnej. Wykonanie: PoMore TanzOrkiestra (Ewa Grochowska, Katarzyna Janiszewska, Małgorzata Müller, Vivien Zeller, Krzysztof Janiszewski, Maciej Marcinkowski, Wolfgang Meyering, Ernst Poets). Nagranie: Janusz Bąbkiewicz (2020). – „Française” – melodia taneczna z Pomorza Zachodniego, ze zbiorów Pommersches Volksliedarchiv w Greifswaldzie (Niemcy). Wykonanie: Kapela Janiszewskich. Nagranie: Krzysztof Janiszewski (2023). – “Polka pomorska” ze zbioru przedwojennych melodii pomorskich dr Kittlera (1935). Wykonanie: Kapela Janiszewskich. Nagranie: Krzysztof Janiszewski (2023). ♦ Polecamy: – Melodie pomorskie ze zbioru „Notenbuch des Onkel Ewert”, Bartelshagen na Pomorzu (Niemcy, ok. 1870), na kanale YT TradTanzMusik: https://www.youtube.com/watch?v=n9oYpjbNFQc&list=PL8T34eFsvHmJISmwgFms7DaX5N3teyAVu https://www.youtube.com/watch?v=Adx2Z6HWNFg&list=PL8T34eFsvHmJISmwgFms7DaX5N3teyAVu&index=1 https://www.youtube.com/watch?v=_AVnRs97smw&list=PL8T34eFsvHmJISmwgFms7DaX5N3teyAVu&index=3 – strona internetowa Pommersches Volksliedarchiv przy Archiwum Uniwersyteckim w Greifswaldzie (Niemcy). Jest to obszerny zbiór (obecnie w procesie digitalizacji i udostępniania) pieśni, melodii i tańców zebranych na Pomorzu Zachodnim przed II Wojną Światową: https://pommersches-volksliedarchiv.de/ – Zachodniopomorski „Mały Kolberg” – materiały opracowane przez Kapelę Janiszewskich: https://www.youtube.com/watch?v=pIBj7C9WqzE https://www.youtube.com/watch?v=pk4Q8nFt93c https://www.youtube.com/watch?v=64SpW6fcXjM https://www.youtube.com/watch?v=As8B_W3VRBo – O tradycjach na Pomorzu Zachodnim po II Wojnie Światowej: https://culture.pl/pl/artykul/ewa-grochowska-tradycja-jest-w-ludziach-wywiad https://muzykatradycyjna.pl/do-czytania/pomorze-zachodnie-muzyczny-archipelag/ https://soundcloud.com/tutejsi ♦ Realizacja: Ewa Grochowska Mastering: Adam Mart ♦ Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Czasem trzeba trzech pokoleń, by pojawił się kontynuator tradycji. Tak było i tym razem, gdy w rodzinie państwa Tomczyków uzdolniona muzycznie prawnuczka, Julia Grzelczyk, zaczęła się interesować muzyką swojego regionu. Dzięki zaangażowaniu Julii i jej członkostwie w zespole w Mroczkach Małych wróciła nie tylko nadzieja i nowa energia, ale też dawno zapomniany repertuar. To silny bodziec, by pobudzić pamięć i odkryć na nowo to, co zaniechane. ☛ Pocztówkę przesłała Joanna Szaflik, śpiewaczka i basistka zajmująca się muzyką sieradzką, kaliską i biskupiańską. ☛ Mastering: Adam Mart ☛ Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Czasem musimy zwiększyć dystans, by spojrzeć na coś z innej perspektywy. Wyjazd na studia do kilkaset kilometrów dalej położonego miasta pozwolił mi dostrzec piękno kultury tradycyjnej okolic, z których pochodzę. Poszukiwania literatury, materiałów archiwalnych, a przede wszystkim spotkania z mistrzami tradycji, zaprowadziły mnie do tego, co według mnie jest najcenniejsze w moich rodzinnych stronach. Bez wątpienia na tej liście znajduje się repertuar weselny, do którego należy pieśń „Tulnijże się wianku lawendowy” zasłyszana od śpiewaczek Jadwigi Tomczyk i Janiny Lipińskiej ze wsi Mroczki Małe. ☛ Pocztówkę przesłała Joanna Szaflik, śpiewaczka i basistka zajmująca się muzyką sieradzką, kaliską i biskupiańską. ☛ Mastering: Adam Mart ☛ Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego