«Σώζαμε ανθρωπους και δεν ξέραμε αν οι δικοί μας ζουν»

Η Χριστίνα Ψαρρά είναι γενική διευθύντρια στο ελληνικό τμήμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Τον Φεβρουάριο του 2022, μόλις είχε ξεκινήσει η ρωσική εισβολή, βρέθηκε στην Ουκρανία και έγινε μάρτυρας της φρίκης του πολέμου. Βλέποντας ουρές ανθρώπων που εκτοπίστηκαν να συρρέουν στα σύνορα, προσπάθησε να μπει για λίγο στη θέση τους και να σκεφτεί εκείνη τι θα έπαιρνε μαζί της. Και μόνο στη σκέψη δεν είχε απάντηση.

Ο Τίμος Χαλιαμάλιας είναι νοσηλευτής στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Από την αποστολή του στο Νότιο Σουδάν δε θα ξεχάσει μια μητέρα που περπατούσε 3 μέρες για να φτάσει σε ένα αυτοσχέδιο νοσοκομείο. Στα χέρια της κουβαλούσε τον υποσιτισμένο γιο της. Το παιδί δεν τα κατάφερε, όμως η μητέρα θέλησε να τιμήσει την προσπάθεια των γιατρών. Μετά από λίγες μέρες, διανύοντας ξανά χιλιάδες χιλιόμετρα, επέστρεψε στο νοσοκομείο για να πει μόνο ένα «ευχαριστώ».

H Άννα Παντελιά έχει εργαστεί ως υπεύθυνη επικοινωνίας στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Περιγράφει τη στιγμή που στη Μεσόγειο προσπαθούσαν να σώσουν έναν άντρα, που κρατούσε στα χέρια του ένα μωρό χωρίς τις αισθήσεις του και μια γυναίκα που επέπλεε ενώ το στόμα της άφριζε. Το ναυάγιο κόστισε τη ζωή σε 30 ανθρώπους. Μεταξύ αυτών και ο γιος της Έμα, μιας 16χρονης από τη Νιγηρία. Από τότε η κοπέλα δεν έχει καταφέρει να κοιμηθεί, αφού οι εφιάλτες του ναυαγίου κυριεύουν τα όνειρα της.

Ο Γιώργος Καραπανάγος είναι υπεύθυνος για θέματα δημόσιας υγείας στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. «Η δουλειά μας είναι οι άνθρωποι», λέει και από την αποστολή του σε εμπόλεμη ζώνη στο Κονγκό, δεν ξεχνά το χαμόγελο και τη ζεστή υποδοχή τους. Συγκλονίστηκε, όμως, από το πώς κατάφερναν να κάνουν σύγχρονες αιματολογικές εξετάσεις σε δύσκολες συνθήκες, καθώς το φορητό μικροβιολογικό εργαστήριο τους έπαιρνε ρεύμα από τις μπαταρίες των μηχανών που χρησιμοποιούσαν για να διαπεράσουν τις ζούγκλες.

Η Λυδία Λιοδάκη ανήκει στην ιατρική ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Στις αποστολές της συνειδητοποίησε ότι τα «κλασικά όπλα»της ιατρικής δεν αρκούν για να ανακουφίσουν τον πόνο ανθρώπων που θα επέστρεφαν στη φυλακή ή στη σκηνή ενός καμπ. Στη Συρία είδε τη σιωπηλή πλευρά του πολέμου. Στην Τουρκία συνάντησε επιζώντες βασανιστηρίων. Σε κάθε περίπτωση όμως την εντυπωσίασε η θέληση και η επιμονή αυτών των ανθρώπων για ζωή.

O Αχιλλέας Τζέμος εργάζεται ως συντονιστής πεδίου στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Στη Μοσούλη συναντά κτίρια κατεστραμμένα και ανθρώπους τραυματισμένους, που παλεύουν να ξανακερδίσουν έστω ένα κομμάτι της ζωής τους. Όπως ο Άχμεντ που μπαινοβγαίνει στα νοσοκομεία από το 2016. Όταν το Ισλαμικό Κράτος επιτέθηκε στο σπίτι του, ήταν μαζί με τη γυναίκα και τα 3 παιδιά του. Μόνο εκείνος όμως επέζησε.

Η Μάνια Βιδαλάκη είναι ψυχολόγος στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Οι εικόνες που μοιράζεται από τους τυφώνες σε Φιλιππίνες και Αϊτή θυμίζουν σκηνικά θεάτρου. Είναι όμως όλα αληθινά. Στα νοσοκομεία νερά κατρακυλούν σα χείμαρροι και συμπαρασύρουν κόσμο. Στέγες έχουν αποκολληθεί και από τα παράθυρα αιωρούνται κοτόπουλα. Κι όχι μόνο. Μία μητέρα με το μωρό της προσπαθεί να σωθεί μέχρι που τελικά την παίρνει και αυτή ο αέρας.

Ο Δημήτρης Γιαννούσης είναι χειρουργός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Στις αποστολές του σε εμπόλεμες ζώνες γύρω του πέφτουν συνεχώς βόμβες. Εκείνος όμως έχει μάθει πια να μην αποσπάται, να κάνει γρήγορα και κυρίως να μη μισεί αυτούς που «πατούν το κουμπί». Φοβάται, κουράζεται, αλλά το ξεπερνά από το κουράγιο των ανθρώπων που προσπαθούν να επιβιώσουν με αξιοπρέπεια. Χαρακτηριστικά δύναμη του έχει χαρίσει το χαμόγελο μιας ασθενούς που αιμορραγούσε για μέρες.

Ο Κωνσταντίνος Ψυκακός είναι επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Υεμένη. Σε μία χώρα που το σύστημα υγείας έχει καταρρεύσει καλείται να βρει λύση και για μία έγκυο που κινδυνεύει και για έναν ασθενή με χολέρα. Τα περιστατικά είναι παράλληλα με μεγάλη ένταση και την αδρεναλίνη στα ύψη. Λίγους μήνες μετά τμήμα του νοσοκομείου καταστρέφεται από αεροπορική επιδρομή, με την ανθρωπιστική δράση να γίνεται και αυτή στόχος.

Ο Νικόλας Παπαχρυσοστόμου είναι επικεφαλής αποστολών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Έχει συντονίσει δεκάδες διασώσεις προσφύγων στη Μεσόγειο. Για μία από αυτές έχει πολλούς λόγους να μην την ξεχνά. Ήταν μία διάσωση μες στην καρδιά μιας νύκτας χωρίς φεγγάρι που έδειχνε καταδικασμένη από την αρχή. Ένας άντρας ήταν σε παραλήρημα και φώναζε. Ο συντονιστής δεν ήξερε γιατί. Δεν μπορούσε να φανταστεί ότι μπροστά στα μάτια του είχε ξεκληριστεί η οικογένεια του Κριστιάν. Οι δύο τους αντάλλαξαν αριθμούς. Πώς επανενώθηκαν;

ΥΓ. Τα ονόματα των προσώπων που αναφέρονται στη μαρτυρία  έχουν αλλάξει προκειμένου να διατηρηθεί η ανωνυμία τους για σκοπούς προστασίας.