Waar denkt ‘De Denker’ van Rodin nou eigenlijk over na?

De Amsterdamse Tonia Stieltjes was rond 1920 een aantrekkelijk model voor schilders. Jan Sluijters bijvoorbeeld heeft minstens twaalf portretten van haar gemaakt. Niet alleen vanwege haar uiterlijk – als een opvallende, modebewuste zwarte vrouw – maar ook vanwege haar verdiensten als vakbondsleider, met bovendien een grote belangstelling voor kunst. Veel bezoekers van Singer Laren zijn vertrouwd met haar portretten, maar het levensverhaal van Tonia is minstens zo inspirerend.

In deze aflevering praat Caspar Stalenhoef met Jan Rudolph de Lorm (directeur van museum Singer Laren) en met Esther Schreuder (gastconservator van de tentoonstelling Tonia. Model en activiste – te zien vanaf 17 oktober 2023).

Het schilderij waarmee deze aflevering begint kun je terugvinden op onze collectieportal via deze link.

Gooise Museumschatten is een programma van Gooi & Vecht-regioconservator Laura Grijns. Podcastproductie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Borough’, ‘Frank and Poet’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions.

Elke dag wordt het nieuws niet alleen bepaald door schrijvende journalisten, ook foto’s en video’s beïnvloeden hoe we naar de wereld kijken. Museum Hilversum laat daarvan de beste voorbeelden zien, met onder andere De Zilveren Camera, de jaarlijkse prijzen voor fotojournalistiek.

In Museum Hilversum spreekt Caspar Stalenhoef met Marieke van der Velden en Philip Brink, winnaars van de prijs voor storytelling, en met Fleur van Muiswinkel, sinds januari 2023 directeur van Museum Hilversum.

Links naar besproken foto’s en andere projecten:

- Filter de collectieportal op foto’s
- De eerste foto die we bespreken: Selma & Husam
- De tweede foto die we bespreken: Rashad & Otis
- The Island of All Together (2015-16)
- Children of the Labyrinth (2021-22)
- ‘Over de grens’ van Eddy van Wessel en Daimon Xanthopoulos
- De eerste tentoonstelling van Fleur van Muiswinkel
- Now You See Me Moria
- De Zilveren Camera
- ‘Ruïnes voor de vrijheid’ van Eddy van Wessel
- Comeniusprijs 2023 van het Comenius Museum: Tineke Ceelen

Gooise Museumschatten is een programma van Gooi & Vecht-regioconservator Laura Grijns en wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland. Podcastproductie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Borough’, ‘St. Augustine Red’, ‘Di Breun’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions.

In het jaar 1899 verhuist Kees van Dongen naar Parijs. Hij is dan nog een onbekende, 22-jarige illustrator uit Delfshaven, maar zo’n vijf jaar later wordt hij een van de grote vernieuwers van de Franse schilderkunst, samen met andere kunstenaars als Picasso en Matisse. Hoe hij dat in die korte tijd voor elkaar krijgt, en zich daarna vestigt als een van de kleurrijkste schilders van Parijs, is tijdelijk te zien in museum Singer Laren. 

Caspar Stalenhoef spreekt in deze aflevering met Anita Hopmans (conservator bij het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis) en Jan Rudolph de Lorm (directeur van Singer Laren).

Links:

• Bekijk Het blauwe hoedje op de collectieportal
• Bezoek de tentoonstelling De weg naar succes
• Luister naar de langere versie van het interview met Anita Hopmans in de podcast Kroniek Kunstgeschiedenis

Gooise Museumschatten is een programma van Gooi & Vecht-regioconservator Laura Grijns en wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland. Podcastproductie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Borough’, ‘Di Breun’, ‘Checkered Blue’, ‘Mosic’, ‘Algea Tender’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions.

De aanleg van de Afsluitdijk veranderde tussen 1928 en 1932 de Zuiderzee in het IJsselmeer. Dat had grote gevolgen voor iedereen die langs de kust woonde en van de zee leefde. Het vissersdorp Huizen had ooit de grootste vloot van de Zuiderzee, maar moest op zoek naar andere bronnen van inkomsten. Precies van dat keerpunt in de geschiedenis heeft het Huizer Museum een zeldzaam schilderij. Caspar Stalenhoef ging erheen om ernaar te kijken met George Laeijendecker.

Links naar de collectieportal:
- David Schulman, Zuiderzee bij Huizen (1925)
- Jacob Maris, Op de Zuiderzee (1873)
- Lithografie van het Muiderslot
- Een winterschilderij van David Schulman (1929)
- David Schulman, Twee molens aan de Vecht (1944-55)
- Albert Neuhuys, Boerenerf te Achterbos (1859-1914)

Gooise Museumschatten is een programma van Gooi & Vecht-regioconservator Laura Grijns en wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland. Podcastproductie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Borough’, ‘Mosic’, ‘Silky’, ‘Di Breun’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions.

Op 19 februari 1772 start de bouw van het nieuwe stadhuis van Weesp. Volgens een journalist ter plaatse wordt de eerstesteenlegging gevierd ‘met lofzangen, een gestadig geluid van waldhoorns en een grote toevloed aan toeschouwers’. Vier jaar later is het af en heeft Weesp, een stad van amper 3.000 inwoners, een groot en statig stadhuis, ontworpen door een vooruitstrevende architect uit Amsterdam. Hoe het kleine Weesp dát voor elkaar kreeg bespreekt Caspar Stalenhoef met Christian Pfeiffer, voormalig raadslid van Weesp en bezig met een boek over het stadhuis.

Links naar de collectieportal:

• Het schilderij De drie burgemeesters van Gijsbert Jansz. Sibilla (1652)
• Het Grote Plein met in de achtergrond de Grote Kerk en nog net rechts het  stadhuis
• Weesp, gelegen aan de Vecht, geschilderd door Thom Posthuma (1938)
• Jeneverkruik (1787-1801)
• Weesper porselein (1759-1771)
• De fabrieken van Van Houten (vanaf 1850 gevestigd in Weesp) 

Gooise Museumschatten is een programma van Gooi & Vecht-regioconservator Laura Grijns en wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland. Podcastproductie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Borough’, ‘Di Breun’, ‘Mosic’, ‘Checkered Blue’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions.

De van oorsprong Amerikaanse Anna Singer was een belangrijke kunstverzamelaar. In 1901 vertrok ze naar Europa met de twee belangrijkste mannen in haar leven: haar echtgenoot William Singer en hartsvriend Martin Borgord, die allebei kunstenaar waren. In Laren woonden ze in een villa met een naam die ook naar henzelf verwees: De Wilde Zwanen. Want in meerdere opzichten vormden zij een drie-eenheid.

Deze aflevering is opgenomen in het Instituut voor Beeld en Geluid, tijdens de recordpoging podcasts opnemen van de Dutch Media Week 2022. Caspar Stalenhoef sprak met Jet Boetje (schrijver van de nieuwe biografie over Anna Singer) en Anne van Lienden (conservator bij museum Singer Laren). 

Links:

• Het portret van Anna Singer uit 1905, waarmee deze aflevering begint;
• Uitgeverij Noord-Holland, de uitgever van de Anna Singer-biografie;
• Singer Laren, museum annex concertzaal, gesticht door Anna Singer, in en rondom villa De Wilde Zwanen;
• Washington County Museum of Fine Arts, museum annex concertzaal in Hagerstown, Maryland, gesticht door Anna Singer;
• KODE Museum, in Bergen, Noorwegen, met een deelcollectie van Anna Singer. 

Gooise Museumschatten is een programma van Gooi & Vecht-regioconservator Laura Grijns en wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland. Podcastproductie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Borough’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions.

Op Forteiland Pampus stonden vanaf 1895 twee enorme dubbele kanonnen opgesteld. Zo kon in oorlogstijd een aanval vanaf de Zuiderzee worden tegengegaan. Tweehonderd militairen waren daarvoor nodig, en die moesten drie maanden lang – afgezonderd en geheel zelfvoorzienend – op het eiland kunnen blijven. Caspar Stalenhoef gaat met directeur Tom van Nouhuys naar het eiland. De militaire functie is verdwenen, maar het gebruik ervan is nog altijd gericht op zelfvoorziening en duurzaamheid.

Op de collectieportal kun je een afbeelding zien van het voorpantser waar deze aflevering mee begint.

Gooise Museumschatten is een programma van regioconservator Gooi &Vecht Laura Grijns en wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland. Podcastproductie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Borough’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions.

Elke dag worden we overspoeld door nieuwsfoto’s. Die laten zien wat er in de wereld is gebeurd, maar die foto’s laten ook veel dingen níet zien. Op school leren we begrijpend lezen, maar deze aflevering van Gooise Museumschatten is een pleidooi voor begrijpend bééldlezen. Daarom verzamelt Museum Hilversum nieuwsfotografie. Caspar Stalenhoef spreekt daarover met Marc Prüst.

De besproken foto’s kun je hier in de Collectieportal bekijken:
- Pim Fortuyn en Ad Melkert op 6 maart 2002, gemaakt door Marcel Antonisse;
- Zorgmedewerker aan het begin van de coronacrisis, 11 april 2020, gemaakt door Jiri Büller;
- Sigrid Kaag dansend op tafel, 17 maart 2021, gemaakt door Martijn Beekman.

Gooise Museumschatten is een programma van Gooi & Vecht-regioconservator Laura Grijns en wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland. Podcastproductie: Caspar Stalenhoef. Muziek: ‘Borough’, ‘Mosic’ en ‘Palms Down’ van Blue Dot Sessions.

Streekdracht is tot in de periode voor de Tweede Wereldoorlog nog overal in Nederland te zien. Wat vooral opvalt is de hoofdbedekking voor vrouwen. Dat begint met mutsen of kappen die eenvoudig en functioneel zijn, maar langzaamaan worden die steeds groter en opzichtiger. Over de modeverschijnselen binnen de Gooise streekdracht spreekt Caspar Stalenhoef met streekdrachtexpert Jankees Goud.

Links naar de collectieportal:
- Streekdracht uit Huizen: zilveren oorijzer met gouden stiften, hier werd een oorijzermuts overheen gedragen;
- Hoge oorijzermuts;
- Streekdracht voor doordeweeks: de isabee.

Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’, ‘Trek VX’, ‘Di Breun’, ‘Quarry Clouds’ en ‘Palms Down’ door Blue Dot Sessions 

Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland

Vanaf 1642 gaan twee heel verschillende mannen met elkaar samenwerken. De Nederlandse zakenman Louis de Geer (1587-1652), rijk geworden door de verkoop van wapens en bekend als de ‘kanonnenkoning van Europa’, zoekt contact met de Tsjechische theoloog en onderwijshervormer Jan Amos Comenius (1592-1670), die zich juist inzet voor vrede. Caspar Stalenhoef spreekt met John Exalto, directeur van het Comenius Museum, over wat deze mannen bij elkaar bracht.

Collectieportal:
- Bekijk de collectie van het Comenius Museum
- Portret van Louis de Geer
- Portret van Laurens de Geer

Wil je meer te weten komen over Comenius? Luister dan naar aflevering 2 van Gooise Grensverleggers, via Apple Podcasts of Spotify.


Een programma van de samenwerkende musea in Gooi & Vecht
Podcastproductie: Caspar Stalenhoef
Samenstelling en eindredactie:  Laura Grijns, regioconservator
Muziek: ‘Borough’, ‘Di Breun’, ‘St. Augustine Red’, ‘Quarry Clouds’ en ‘Palms Down’ door Blue Dot Sessions 
Deze podcast is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Noord-Holland