å›rodowisko

W rozmowie z Wzielonejstrefie.pl, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Miłosz Motyka, odniósł się do wielu kwestii takich jak wzrost cen energii, audyt w Polskich Elektrowniach Atomowych, budowa drugiej siłowni jądrowej, czy wydzielenie aktywów węglowych z energetyki.

Czym jest smog i z czego się składa? Czy jest smog wiosenny? Co oznacza smog Los Angeles? Jaka część ciała filtruje powietrze- zanim trafi na płuc? Jakie rośliny pomagają w walce ze smogiem? Na te i inne pytania odpowie dr Łukasz Nicewicz z Uniwersytetu Śląskiego.

Przenosimy się do Ogrodu Botanicznego do Radzionkowa, gdzie są uczniowie 3A Szkoły Podstawowej nr 4 w Radzionkowie

Zwiedzamy cenne przyrodniczo tereny Jury Krakowsko- Częstochowskiej. Sprawdzamy czy zima na Jurze może być ciekawa, podpowiemy gdzie się wybrać i co warto zobaczyć.

W skały pójdziemy z Robertem Nierodą ze Związku Gmin Jurajskich, będziemy też Gminy Żarki, a o atrakcjach opowiada nam Katarzyna Kulińska- Pluta. Odwiedzimy również Gminę Pilica, która ma bardzo zróżnicowany wachlarz atrakcji. Naszym przewodnikiem będzie Tomasz Grimm z Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego.

W Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach trwa Śląski Festiwal Nauki. To już 7 odsłona tego wydarzenia. W tym roku hasło przewodnie imprezy to “Nauka da nam przyszłość". Na miejscu nie może zabraknąć nas - Eko-rankowej ekipy, która nadaje audycję na żywo.

Wyobraźmy sobie taki eksperyment - przygarniamy młodego wilczka z rodziny dzikich wilków i karmimy go karmą dla psów. Czy wyrośnie na psa? Raczej nie. A Trofim Łysenko - pseudonaukowiec z czasów Związku Radzieckiego wierzył, że tak. Że liczą się nie geny, a środowisko. Wychowanie. Niestety, przez kilkadziesiąt lat to właśnie jego ekscentryczne podejście do biologii wiodło prym w ZSRR. Tymczasem prawdziwi naukowcy, w tym wybitny genetyk Dmitrij Bielajew, musieli w ukryciu prowadzić swoje badania.
W tym odcinku opowiem Wam historię niezwykłego, trwającego ponad 60 lat eksperymentu, który dotyczy procesu udomowienia zwierząt. O lisach Bielajewa głośno było od lat 70-ch na całym świecie. To właśnie Dmitrij Bielajew postanowił udomowić dzikie lisy srebrne, dobierając do dalszej hodowli osobniki mniej agresywne. Jak się okazało, selekcja pod względem tej jednej cechy - agresywności - doprowadziło do daleko idących zmian nie tylko w zachowaniu zwierząt, lecz także w ich wyglądzie. W kolejnych pokoleniach lisy Bielajewa zaczęły coraz bardziej przypominać psy. Ich futro zaczęly zdobić białe planki, pyszczki się zkróciły, a czaszki się zaokrągliły. Ogony zaczęły się zawijać w precelki, skróciły się łapy i zęby. Lisy zaczęły szczekać niczym psy i zaczynały bronić swoich ludzi przed intruzami. W ciągu kilkudziesięciu lat wyhodowano całą linię niezwykłych zwierząt, odtwarzając tym samym proces udomowienia, jaki mógł mieć miejsce 14 albo i 40 tysięcy lat temu, kiedy z wilka narodził się pies.
W dzisiejszym odcinku opowiem Wam zaledwie część tej niezwykłej historii. Przy okazji powspominam sobie moje doświadczenie z lisami, w tym historię Milki - łaciatej piękności z Syberii, z farmy Bielajewa.
Serdecznie Was zapraszam do posłuchania.
Książki, z których korzystałam: Lee Dugatkin, Ludmila Trut "How to Tame a Fox (and build d Dog)"; Brian Hare, Vanessa Woods "Przetrwają najżyczliwsi. Jak ewolucja wyjaśnia istotę człowieczeństwa".

Czym jest pogoda a czym jest klimat? Czy mgła i chmura to to samo? Jak powstaje gołoledź? Kiedy najczęściej pada grad? Skąd na trawie bierze się rosa? Jak powstaje tęcza? Co jest klatka mereologiczna? Na te i inne pytania odpowie Damian Dąbrowski ze Stacji Meteorologicznej przy Planetarium Śląskim.

Ile gatunków grzybów rośnie w Polsce? Gdzie i jak je zbierać? Czy grzyby wchodzą w spółkę z drzewami i potrafią się dogadać? Skąd na muchomorach biorą się kropki? Na te i inne pytania odpowie dr Leszek Trząski, zastępca dyrektor Śląskiego Ogrodu Botanicznego.

Skąd w miejskich parkach wzięły się nietypowe czy też egzotyczne drzewa? Czy nasiona drzew mają zdolność fruwania? Jakich drzew obawiano się w dawnych czasach i dlaczego? Czy drzewa potrafią się przytulać i wspierać w trudnych sytuacjach?

Na te i inne pytania odpowie Sabina Cios ze Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Radzionkowie. Na edukacyjny spacer wybrali się uczniowie 4b z Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej z Bytomia.

Ile Parków Narodowych jest w Polsce? Czym jest Rezerwat Przyrody a czym Park Krajobrazowy? Jak chronić przyrodę i jak jej pomagać? Jak właściwie prowadzić obserwacje przyrodnicze?

Na te i inne pytanie odpowiemy wspólnie z uczniami ze Szkoły Podstawowej nr 9 z Zawiercia, którzy odwiedzili Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego w Smoleniu. Przewodnikiem grupy był Tomasz Grimm.

Ile pszczół mieszka w ulu? Jak długo żyją? Czym karmiona jest królowa? Jak pszczoły komunikują się ze sobą i dlaczego nie powinno się wyciskać żądła, które utknie w naszej skórze? Na te i inne pytania odpowiemy odwiedzając Karpacki Bank Genów Nadleśnictwa Wisła. Naszym przewodnikiem jest Dominik Niemczyk.

Jak uważasz, prawo pomaga czy też przeszkadza nam chronić środowisko?

Czy regulacje sprawiają, że nasze otoczenie jest bezpieczniejsze, czy to tylko realizacja "pustych" wymogów prawnych?

O różnych aspektach prawa ochrony środowiska rozmawiałam z Panią prawnik Martą Banasik.

Działalność każdego przedsiębiorstwa wiąże się z mniejszym lub większym wpływem na środowisko. Bez względu jednak na skalę oddziaływań, każdy przedsiębiorca musi zapewnić realizację przepisów środowiskowych. Te niestety nie są proste i to zarówno w identyfikacji, ale i interpretacji czy wreszcie zastosowaniu.

Jeśli:
- zajmujesz się prawem ochrony środowiska,
- odpowiadasz za system ISO 14001,
- albo po prostu interesują Cię te tematy,

to nasza rozmowa z pewnością będzie dla Ciebie wartościowa!

Czym jest mineralogia i co wspólnego ma z minerałami? Ile minerów jest na świecie? Czy wytwarzają zapach albo smak? Które z nich są magiczne i dlaczego? Na te i inne pytanie odpowie Karolina Kędroń z Ośrodka Edukacji Ekologiczno-Geologicznej Geosfera w Jaworznie.

Skąd z lasach pszczyńskich wzięły się żubry? Gdzie i jak żyją? Ile ważą, co jedzą i czy potrafią biegać? Odpowiedzi na te i inne pytania poszukajmy w Rezerwacie Przyrody "Żubrowisko" w Jankowicach, po którym oprowadzi nas Elżbieta Wójtowicz z Nadleśnictwa Kobiór.

Czym jest skamieniałość, a czym minerał? Skąd się biorą góry, a skąd skały? Jakie zwierzęta żyły na Ziemi miliony lat temu? Dlaczego teren województwa śląskiego jest dla paleontologa wyjątkowy? Na te i inne pytania odpowie paleontolog dr Rafał Lach z Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego Jury w Podlesicach.

Na czerwonej liście gatunków zagrożonych wyginięciem znajdują się ponad 2 tysiące z 6 tysięcy znanych gatunków koralowców - eksperci alarmują że do 2100 r. większość raf może zniknąć. Na maleńkich Maledwiach, zagrożeniem dla nich jest nie tylko globalne ocieplenie i wzrost temperatury wody, ale także działania inwestorów, którzy za zgodą władz, usypują na oceanie sztuczne wyspy na których powstają luksusowe hotele. To poważny problem, bo rafy koralowe są nie tylko przepiękne, ale także stanowią dom dla wielu gatunków podwodnych stworzeń. Problem dostrzegła Maria Sotek, miłośniczka nurkowania od lat związana z Maledwiami. Założona przez nią fundacja Coral Mission prowadzi szkółki koralowców, ale także walczy z czasem przesadzając koralowce z miejsc, w których są zagrożone przyszłą budową. Maria prowadzi także rozmowy z władzami Malediwów, by przekonać ich do wprowadzenia zmian w prawie budowlanym. W Drogowskazach opowiada o pasji do podwodnego świata, Maledwiwów, wielkiej energii potrzebnej do życia na dwóch kontynentach i walce o zagrożone rafy a także o planach na najbliższą przyszłość. Do wysłuchania rozmowy zaprasza Aleksandra Galant.

Jak mówić dziś o przyrodzie, w czasie kryzysów i dynamicznych zjawisk? W czasie, kiedy najbardziej potrzebujemy zrozumienia i wiedzy, ale kiedy jednocześnie język nauki jest hermetyczny i nie pozwala ludziom na prawdziwe zrozumienie natury?

Nie da się ochronić przyrody bez szerokiego udziału społeczeństwa. A do tego potrzebny nam jest język, który nie oddziela nas od niej, język, w którym są emocje, a nie tylko techniczne i wykluczające terminy naukowe. Dlatego naukowcy, zamykając się w wieży z kości słoniowej, potrafią w konsekwencji szkodzić przyrodzie.

O przyrodniczej nowomowie, o porach w skórze tasiemca, o bambinizacji i o tym, czemu na nikim nie robi wrażenia wyrażenie "gatunek zagrożony" opowiada dziś Jacek Karczewski, przyrodnik, aktywista i promotor przyrody. Jacek realizował uznane kampanie społeczne "Bądź na pTak", "Noc Sów" czy "Ptak też człowiek", które są jednymi z największych proprzyrodniczych przedsięwzięć wdrażanych do tej pory w Polsce. Jest autorem książek przyrodniczych "Jej wysokość gęś", "Zobacz ptaka" czy "Noc sów". Jacek współpracuje również z organizacjami spoza Polski, takimi jak brytyjskie Conservation Without Borders.

* * *

Jeśli uważasz tę audycję za wartościową i cenisz niezależne dziennikarstwo, być może rozważysz dołączenie do grona wspierających Drzazgi Świata. Informacje na ten temat znajdziesz na Patronite.

"Nikt nie wszedł na Mount Everest tylko dlatego, że chodził sobie po okolicy i nagle znalazł się na szczycie" Brian Tracy... I o tym właśnie dziś porozmawiamy, ale - rzecz jasna - w kontekście czworonogów. Serdecznie zapraszam do posłuchania.

Gołębiowska, B. (2020). Psychologiczne aspekty zarządzania popytem na energię elektryczną. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 64(5), 85–99.

Trigos-Peral, G., Witek, M., & Czechowski, W. (2020). Mrówki Pola Mokotowskiego w Warszawie. Prace i Studia Geograficzne, 65(1), 73–82.

Rycina 1:
https://postimg.cc/RW6cvvZZ

Tabela 1:
https://postimg.cc/qt2yCQnf

Rycina 2:
https://postimg.cc/Z0bpC85g

Rycina 3:
https://postimg.cc/8sZWW7FC

Rycina 4:
https://postimg.cc/3yQD7pqt

Ryciny 5 i 6:
https://postimg.cc/cK7tJCy0

Rycina 7:
https://postimg.cc/kDgRn7jP

Marcjanek, M., Słodownik, P., & Ilieva-Makulec, K. (2014). Owady (mrówki, chrząszcze, motyle) jako biowskaźniki. Studia Ecologiae et Bioethicae, 12(3), 99–120.


Tabela 1:
https://postimg.cc/jWT8T1PD

Tabela 2:
https://postimg.cc/XGp96KHZ

Tabela 3:
https://postimg.cc/MMQXY93Y

Tabela 4:
https://postimg.cc/MX1vMrQ6

Tabela 5:
https://postimg.cc/gndrvqVv

Tabela 6:
https://postimg.cc/qtt7kmrd

Tabela 7:
https://postimg.cc/CBkL8zdP

Tabela 8:
https://postimg.cc/1VKmW2GD