Πληρώνουμε ακριβά τον εγκέφαλό μας

Αν αγαπάτε το διάστημα και την κοσμολογία τότε ίσως να έχετε ακούσει για την εντροπία. Αν δεν την έχετε ακούσει, μπορεί να τη θυμάστε σαν έννοια από το μάθημα της φυσικής. Σε κάθε περίπτωση όμως, το πιθανότερο είναι ότι χρειάζεστε μια πιο καθαρή εξήγηση αυτού του φαινομένου το οποίο τελικά θα οδηγήσει όλα τα συστήματα που υπάρχουν στο σύμπαν σε μια κατάσταση αταξίας. Τι είναι λοιπόν η εντροπία;

Στην εποχή της πληροφορίας, των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων και της οπτικής ίνας, ο όρος «παγκοσμιοποίηση» δεν χρειάζεται ιδιαίτερη εξήγηση. Το ξέρατε όμως ότι πριν την παγκοσμιοποίηση όπως τη γνωρίζουμε σήμερα υπήρξε μια άλλη; Σε αυτήν την πρώτη παγκοσμιοποίηση πρωταγωνιστής ήταν η ίνα του βαμβακιού, το οποίο ξεκίνησε σαν μια καλλιέργεια στην Ινδία και τελικά άλλαξε τον τρόπο που ντυνόμαστε, «έχτισε» τον πρώτο σιδηρόδρομο και επηρέασε την ιστορία της μεγαλύτερης οικονομίας της Δύσης.

Ακόμη και να μην παρακολουθήσατε τα φετινά βραβεία Νόμπελ μπορεί να πήρε το αυτί σας το όνομα Ζβάντε Πάμπο. Και να μην το πήρε όμως δεν χρειάζεται να ανησυχείτε, γιατί σε αυτό το επεισόδιο θα μάθετε τα πάντα για την αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος του Νεάντερταλ που χάρισε στον Πάμπο το Νόμπελ ιατρικής. Ένα ταξίδι στο μακρινό παρελθόν και το γονιδίωμα ανθρωπίνων ειδών που μπορεί να έχουν εξαφανιστεί αλλά ζουν μέσα στο DNA του σύγχρονου ανθρώπου.

Όλοι έχουμε παρατηρήσει τους κατάλευκους τουρίστες από τη βόρεια Ευρώπη να κάθονται κοκκινισμένοι κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο της Ελλάδας. Όλοι έχουμε επίσης παρατηρήσει τα διαφορετικά χρώματα των λουλουδιών και των εντόμων. Από τον άνθρωπο στα φυτά, τι είναι αυτό που δίνει τα χρώματα στη φύση; Πώς βοηθάει η κατανόηση αυτού του μηχανισμού και πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί; Ίσως το επόμενο Πάσχα μπορέσουμε να πάρουμε κόκκινα αβγά τα οποία έχουν γεννηθεί βαμμένα!

Τι σχέση μπορεί να έχουν τα προβιοτικά με την αρχιτεκτονική και τη λάσπη; Τα προβιοτικά βακτήρια και οι προβιοτικοί μύκητες μας έχουν απασχολήσει πολλές φορές σε αυτό το podcast. Ο καθηγητής έχει μιλήσει για τη σημασία που έχουν τα προβιοτικά τρόφιμα για την υγεία μας. Εκτός από τα τρόφιμα όμως υπάρχουν και άλλες πηγές προβιοτικών οι οποίες έχουν εκλείψει λόγω της εντατικής αστικοποίησης. Μήπως η λύση βρίσκεται στις λάσπες και τα χώματα;

Η αφρικανική σκόνη είναι κάτι το οποίο μας φαίνεται αρκετά ενοχλητικό. Λερώνει τα αυτοκίνητα, τα απλωμένα μας ρούχα, σε πολλούς προκαλεί αλλεργίες και γενικά όποιον και να ρωτήσεις θα σου πει ότι προτιμάει μια μέρα χωρίς σκόνη από μια μέρα με σκόνη. Τελικά όμως, όπως μας λέει ο καθηγητής, η σκόνη έχει και τα θετικά της. Γιατί μπορεί από τη μια να μεταφέρει σμήνη από ακρίδες, από την άλλη όμως βοηθάει τη γεωργία μας.

Το καλοκαίρι και η ζέστη έφτασαν για τα καλά και τίποτα δεν συγκρίνεται με ένα δροσερό ντους. Εκτός από εμάς όμως που θέλουμε νερό για να δροσιστούμε στις πόλεις, υπάρχουν οι ντομάτες, τα βαμβάκια, οι πισίνες στα ξενοδοχεία και τα νησιά μας, τα οποία συχνά δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρά νερά. Πώς λοιπόν θα βρούμε νερό για να καλύψουμε όλες αυτές τις ανάγκες, τώρα που η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την ποιότητα των βροχοπτώσεων που έχουμε;

Αυτό το επεισόδιο είναι αφιερωμένο στην ταπεινή, αλλά τόσο σημαντική αγελάδα! Τι θα λέγατε εάν μαθαίνατε ότι μπορείτε να απολαύσετε μπέργκερ, μπριζόλες και μπιφτέκια, χωρίς να αφαιρέσετε τη ζωή ούτε μιας αγελάδας; Επιστημονική φαντασία; Κι όμως όχι. Όπως μας λέει ο καθηγητής, υπάρχουν εταιρείες οι οποίες στα εργαστήριά τους παράγουν μπιφτέκια και φιλέτα! Μπορεί η ιδέα ενός μπέργκερ από δίσκο Πέτρι να μην ακούγεται πολύ ελκυστική, τα θετικά αποτελέσματα στην οικολογία όμως μπορεί να σας αλλάξουν γνώμη.

Σίγουρα έχετε αναρωτηθεί αρκετές φορές, ποιος είναι ο λόγος που εμείς οι άνθρωποι είμαστε τόσο έξυπνοι. Η εύκολη απάντηση είναι ότι ευθύνεται ο εγκέφαλός μας. Τι συμβαίνει όμως με τον εγκέφαλό μας; Πώς φτάσαμε να έχουμε τον μεγαλύτερο εγκέφαλο αναλογικά με το σώμα μας και να μπορούμε να επεξεργαζόμαστε έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών; Και τι αναπάντεχες, αρνητικές επιπτώσεις έχει αυτό για την υγεία μας; Σε αυτό το επεισόδιο ο καθηγητής μας λύνει όλες τις απορίες περί εγκεφάλου!

Το στρες είναι μια αντιξοότητα. Στα φυτά αυτό μπορεί να σημαίνει έλλειψη νερού, παγετός, άνεμος και μια σειρά άλλων καταστάσεων οι οποίες τα βάζουν σε κίνδυνο και τα αναγκάζουν να αντιδράσουν. Η Ερατώ, με αφορμή αυτή τη συζήτηση ζητάει από τον Αθανάσιο Τσαυτάρη να της εξηγήσει τι σημαίνουν τα διάφορα σημάδια που βλέπουμε στα φυτά μας. Πώς θα αντιμετωπίσουμε τα κίτρινα, μαραμενα φύλλα; Και τι μπορούμε να μάθουμε για τον άνθρωπο, μελετώντας τον μηχανισμό του στρες στα φυτά;