ΜΙΛΑ ΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΑ Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου

Η παρουσίαση αναπτύσσει τα πορίσματα της πρόσφατης έρευνας γύρω από τη στελέχωση της δημόσιας υπηρεσίας κατά την Αγγλοκρατία με έμφαση στη στελέχωση του Τμήματος Δασών. Με την άφιξή τους οι Βρετανοί αντίκρισαν μία εικόνα που πόρρω απείχε από τις αναφορές των περιηγητών και των αρχαίων συγγραφέων που ήθελαν την Κύπρο ως τη δασόεσσα νήσο. Στην παρουσίαση αναλύονται οι ενέργειες των Βρετανών για στελέχωση του τμήματος και προστασία των δασών στο πλαίσιο της γενικότερης μελέτης για την οικονομική ιστορία της Κύπρου. Η παρουσίαση καλύπτει την περίοδο 1878-1931 με έμφαση στα στατιστικά στοιχεία που υπάρχουν στα Blue Books και τις απογραφές πληθυσμού. Η έρευνα ολοκληρώνεται το 1931, έτος καταγραφής της 6ης απογραφής πληθυσμού, της τελευταίας πριν την έκρηξη του ΒΠΠ. Η περίοδος αυτή είναι συνδεδεμένη με τη διεθνή οικονομική κρίση και τον τερματισμό της καταβολής του «Φόρου Υποτελείας» γεγονός που σηματοδοτεί την έναρξη μίας διαφορετικής, από άποψη οικονομικής ιστορίας, περίοδο για το νησί, και η οποία χρήζει μιας ξεχωριστής μελέτης και παρουσίασης. 

Σύντομο βιογραφικό ομιλήτριας
Η Μαρία Παναγιώτου αποφοίτησε το 2004 με Άριστα από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Δύο χρόνια αργότερα έλαβε τον τίτλο Mphil B in Modern East Mediterranean History από το Institute of Archaeology and Antiquity, του University of Birmingham (Τίτλος διατριβής: “The Strategic Origins of the Occupation of Cyprus and its Role during the Arabi Revolt and the resulting Egyptian Campaign, 1876-1882”). Το 2016 έλαβε το διδακτορικό της από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου στο ερευνητικό πεδίο της οικονομικής ιστορίας (Τίτλος διατριβής: "Λιμάνια, λιμενικά έργα και εξωτερικό εμπόριο της Κύπρου, 1878-1927"). Έχει εργαστεί ως ερευνήτρια σε διάφορα προγράμματα και έχει δημοσιεύσει τα πορίσματα της έρευνάς της σε επιστημονικά περιοδικά όπως το European History Quarterly, σε πρακτικά συνεδρίων και βιβλία. Αυτή την περίοδο τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στο κόστος ζωής των Κυπρίων, τη στελέχωση της δημόσια υπηρεσίας και τη μισθοδοσία Βρετανών και  Κυπρίων στο σύνολο της περιόδου 1878-1960.

Η εξέχουσα θέση που κατείχαν τα λουτρά στο ρωμαϊκό κόσμο αντανακλάται μέσα από τις πολυάριθμες λουτρικές εγκαταστάσεις που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, καθώς και στις συχνές αναφορές που συναντούμε στην αρχαία γραμματεία.  Η σύγχρονη έρευνα φανερώνει ότι το λούσιμο, αν και αποτέλεσε απαραίτητο συστατικό για την καλή υγεία των πολιτών, δεν αφορούσε απλά την καθαριότητα και την υγιεινή του σώματος, αλλά αποσκοπούσε στην ταυτόχρονη απόλαυση και αναζωογόνηση του λουομένου. Η ένταξη της Κύπρου στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία δεν μπορούσε να αφήσει αδιάφορους τους κατοίκους της, οι οποίοι σταδιακά υιοθέτησαν τις ρωμαϊκές συνήθειες. Η πρόνοια για παροχή φρέσκου και καθαρού νερού στους πολίτες φαίνεται ότι αποτέλεσε κύριο μέλημα κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους, γεγονός που ώθησε τη αδιάκοπη λειτουργία των λουτρών, την ανέγερση υδραγωγείων και δημόσιων αποχωρητηρίων, μέχρι τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους.  

Σύντομο βιογραφικό ομιλήτριας
Η Δρ Σκεύη Χριστοδούλου είναι αρχαιολόγος (PhD, Πανεπιστήμιο Κύπρου) και εργάζεται ως Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Ερευνητικό Πρόγραμμα EnterCy (ENhancing Tourism ExpeRience in Cyprus), που συντονίζει το Frederick Research Center. Εργάστηκε στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και ως Ειδική Επιστήμονας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, όπου έλαβε μέρος ως συνεργάτης σε αριθμό ανασκαφών στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με τη μελέτη των λουτρών της Κύπρου και τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται σε θέματα που αφορούν κυρίως την αρχιτεκτονική και τέχνη της ελληνιστικής και ρωμαϊκής Κύπρου και Μεσογείου, την τεχνολογία των ελληνιστικών βαλανείων και των ρωμαϊκών λουτρών, τη λειτουργία των υδραγωγείων και κρηναίων οικοδομημάτων κ.ά. Έχει συμμετάσχει σε σειρά ερευνητικών προγραμμάτων, καθώς και σε διεθνή αρχαιολογικά συνέδρια, δημόσιες διαλέξεις και εκπαιδευτικά σεμινάρια αρχαιολογίας για μαθητές.

Η σημερινή διάλεξη επιχειρεί να φωτίσει κάποιες πτυχές της βιογραφίας της συλλογής κυπριακών αρχαιοτήτων του Βρετανικού Μουσείου, εστιάζοντας στη συγκρότηση και έκθεση της συλλογής κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα (1893-1896).  Συγκεκριμένα, θα χαρτογραφήσει τις διαδρομές των κυπριακών αρχαιοτήτων από το σημείο της ανασκαφής τους μέχρι την έκθεσή τους στο Λονδίνο, με στόχο να διασαφηνίσει το χωροχρονικό πλαίσιο της συγκρότησης της συλλογής και της χρήσης της από τους αρχαιολόγους του Βρετανικού Μουσείου. 

Σύντομο Βιογραφικό Ομιλήτριας
Η Δρ Πωλίνα Νικολάου είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Πολιτισμική Γεωγραφία (MA Landscape and Culture) στο University of Nottingham. Ολοκλήρωσε τη διδακτορική της έρευνα, με θέμα «The diaspora of Cypriot antiquities and the British Museum, 1860-1900», στο University of Exeter. Η διδακτορική της έρευνα εξετάζει τη συλλογή και έκθεση Κυπριακών αρχαιοτήτων από το Βρετανικό Μουσείο και το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Για τη διδακτορική της έρευνα έχει λάβει υποτροφίες από το University of Exeter και το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντης. Ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αποτέλεσε μέλος της ερευνητικής ομάδας του έργου: «Πολιτιστική Κληρονομιά: Γεφυρώνοντας το κενό μεταξύ σπουδών και επαγγέλματος», που χρηματοδοτήθηκε από Ελληνικούς Εθνικούς Πόρους και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Έχει παρουσιάσει την έρευνά της σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και συνέδρια. Η Δρ Νικολάου συνεργάζεται με το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου ως λειτουργός ψηφιακής (πολιτιστικής) στρατηγικής. 

www.polinanikolaou.com

Με την κατάκτησή της από τον Άγγλο βασιλιά Ριχάρδο Λεοντόκαρδο το 1191 και για τα επόμενα 380 χρόνια, μέχρι την πτώση της Αμμοχώστου στους Οθωμανούς το 1571, η Κύπρος μπήκε στην σφαίρα του δυτικο-ευρωπαϊκού επεκτατισμού. Η διάλεξη αποσκοπεί στην ανάδειξη της πολύπλευρης συνεισφοράς του Μεσαιωνικού Βασιλείου της Κύπρου στη σταυροφορική προσπάθεια της Λατινικής Δύσης για απελευθέρωση της Ιερουσαλήμ και την προστασία των υπόλοιπων σταυροφορικών κτήσεων στη Συροπαλαιστίνη κατά τον 13ο και 14ο αιώνα.

Ο Δρ Κωνσταντίνος Γεωργίου είναι Ιστορικός (email: grconsta@hotmail.com).

Βιογραφικό σημείωμα:
Ο Κωνσταντίνος Γεωργίου σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο στη Μεσαιωνική Ιστορία από το Πανεπιστήμιο Swansea της Ουαλίας,  στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το 2015 αναγορεύτηκε Διδάκτορας Μεσαιωνικής Ιστορίας από το Πανεπιστήμιο Κύπρου (Διατμηματικό Πρόγραμμα Βυζαντινών και Μεσαιωνικών Σπουδών). Ειδικεύεται στην ιστορία του Ύστερου Μεσαίωνα, με έμφαση στο σταυροφορικό κήρυγμα και προπαγάνδα, στην εμφάνιση και ανάπτυξη του μοναχισμού στη Δυτική Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα και στην ιστορία της Λατινικής Ανατολής και ειδικότερα της Κύπρου. Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνονται οι παπικές προσπάθειες για οργάνωση και διεξαγωγή του κηρύγματος των σταυροφοριών στην Ανατολική Μεσόγειο, ο ρόλος του κλήρου στην προώθηση της σταυροφορίας, οι χειρόγραφες σταυροφορικές ομιλίες και η λατινική παλαιογραφία. Έχει γράψει για το κήρυγμα των σταυροφοριών κατά το πρώτο μισό του 14ου αιώνα. Η μονογραφία του Preaching the Crusades to the Eastern Mediterranean: Propaganda, Liturgy and Diplomacy,1305-1352, δημοσιεύθηκε από τον εκδοτικό οίκο Routledge (2018). Έχει, επίσης, εργαστεί ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο πρόγραμμα “Continuing the Bullarium Cyprium: Pope John XXII’s Letters to Cyprus, 1316-1334,” που χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από το ίδρυμα Λεβέντη και φιλοξενήθηκε από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.  Από τον Σεπτέμβριο του 2017 υπηρετεί στη Μέση Εκπαίδευση ως Φιλόλογος.

Academia website: https://ucy.academia.edu/constantinosgeorgiou

https://www.routledge.com/Preaching-the-Crusades-to-the-Eastern-Mediterranean-Propaganda-Liturgy/Georgiou/p/book/9780367592523

Η δράση του 361 ΤΠ βρίθει γεγονότων. Δεν θα ήταν υπερβολή να σημειωθεί ότι μέσω της δράσης του Τάγματος παρουσιάζεται μεγάλο κομμάτι των εξελίξεων στο «ανατολικό μέτωπο» του πολέμου καθ’ όλη τη διάρκειά του, από τις 20 Ιουλίου μέχρι και μετά τις 14 Αυγούστου. Αποτέλεσμα της εμπλοκής του Τάγματος στις πολεμικές επιχειρήσεις για την προάσπιση της Κύπρου απέναντι στους Τούρκους εισβολείς, ήταν να πληρώσει βαρύ φόρο αίματος. Πεσόντες 58, αγνοούμενοι 28, τραυματίες 43. Οι ανεπαρκείς χειρισμοί της διοίκησης οδήγησαν στην αιχμαλωσία άλλους 45 άνδρες και έφεραν αρκετούς να καταφέρνουν να γλυτώσουν από τους Τούρκους μετά από μυθιστορηματικές περιπλανήσεις. 

Βιογραφικό: 

Ο Χαράλαμπος Α. Αλεξάνδρου είναι διδάκτωρ Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Έχει εργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα του Πανεπιστημίου Κύπρου και ως μέλος της Επιστημονικής Ομάδας του Πανεπιστημίου Κύπρου για τον «Φάκελο της Κύπρου». Διδάσκει στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου ως Ειδικός Επιστήμονας Διδασκαλίας. Έχει επιμεληθεί και εκδώσει δύο τόμους με πηγές για τον αγώνα της ΕΟΚΑ (Ο κυπριακός αγώνας 1955-1959 με την πένα των γελοιογράφων των βρετανικών εφημερίδων Manchester Guardian και Daily Mirror (Λευκωσία: ΣΙΜΑΕ, 2009) και Κυπριακοί Απόηχοι, Λονδίνο 1955-1959 (Λευκωσία: Ίδρυμα Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, 2012). Συνεργάστηκε με το Κρατικό Αρχείο Κύπρου για την έκδοση Προπαγάνδα-Αντιπροπαγάνδα, Απελευθερωτικός Αγώνας 1955-1959 (Λευκωσία: ΓΤΠ, 2013). Το 2019 εξέδωσε τη μονογραφία 361 Τάγμα Πεζικού, Χρονικό Προάσπισης Προδομένης Πατρίδας (Λευκωσία: ΚΙΕΙΕ, Σύνδεσμος Επιζησάντων Στρατιωτών 361 ΤΠ, 2019).
Email: alexandrou.haris@gmail.com 

Αδιαμφισβήτητα, η δεκαετία 1964-1974 αποτελεί μια από τις πιο καίριες χρονικές περιόδους της Κυπριακής Ιστορίας. Η προσπάθεια του Συντάγματος του 1960 να εγκαθιδρύσει ένα ενιαίο κράτος, μιας θεωρητικής συνεργασίας και ειρηνικής συνύπαρξης των δύο κύριων κοινοτήτων στο νησί (Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων), γκρεμίζεται σαν χάρτινος πύργος το Δεκέμβριο του 1963 με το ξέσπασμα των διακοινοτικών ταραχών. Τον Μάρτιο του 1964 ξεκινάει μια διαφορετική περίοδος για το κυπριακό ζήτημα. Ωστόσο, ένα συνονθύλευμα παραγόντων, τόσο εξωτερικών όσο και εσωτερικών επηρεάζουν και διαμορφώνουν τα δεδομένα στο νησί, οδηγώντας εν τέλει στο πραξικόπημα και την Τουρκική εισβολή του Ιουλίου του 1974. 

Στην παρουσίαση θα κάνουμε μια ανασκόπηση της δεκαετίας αυτής, εστιάζοντας σε ορισμένους εσωτερικούς παράγοντες. Ειδικότερα, θα δούμε εν συντομία, αφενός πως διαμορφώνονται και εξελίσσονται πολιτικό-οικονομικά και διοικητικά οι δύο κοινότητες μετά τον πρώτο de facto διαχωρισμό 1963-4. Αφετέρου δε, θα δούμε πως αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την εξέλιξη των προσπαθειών για επίλυση του κυπριακού ζητήματος που ξεκινούν το Μάρτιο του 1964 και λαμβάνουν χώρα στο νησί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Ενώ θεωρητικά, μέχρι τις αρχές Ιουλίου 1974 οι συνομιλίες για την επίλυση του κυπριακού ζητήματος βρίσκονται πολύ κοντά στον τελικό σχεδιασμό της ειρηνικής και συμβιβαστικής λύσης στη βάση ενός ενιαίου κράτους, στην πραγματικότητα και εκτός της τράπεζας των διαπραγματεύσεων η κατάσταση χειροτερεύει  και οδηγείται τελικά στα τραγικά γεγονότα  της 15ης και 20ης Ιουλίου 1974.

Η Δρ Μαριλένα Βαρνάβα είναι νομικός - ιστορικός.

Σύντομο βιογραφικό: Η Μαριλένα Βαρνάβα είναι νομικός και διδάκτωρ νεότερης πολιτικής και διπλωματικής ιστορίας του Ινστιτούτου Κοινοπολιτειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Η έρευνα της επικεντρώνεται στην διαμόρφωση του κυπριακού προβλήματος, μέσα από την μελέτη της πολιτικής, διοικητικής, και κοινωνικό-οικονομικής εξέλιξης των δύο κοινοτήτων την δεκαετία του 1960 και 1970. Είναι συγγραφέας του βιβλίου 'Cyprus before 1974: The Prelude to Crisis' (I.B.Tauris: 2019).
Email: m_varnava@msn.com

Αδιαμφισβήτητα, η δεκαετία 1964-1974 αποτελεί μια από τις πιο καίριες χρονικές περιόδους της Κυπριακής Ιστορίας. Η προσπάθεια του Συντάγματος του 1960 να εγκαθιδρύσει ένα ενιαίο κράτος, μιας θεωρητικής συνεργασίας και ειρηνικής συνύπαρξης των δύο κύριων κοινοτήτων στο νησί (Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων), γκρεμίζεται σαν χάρτινος πύργος το Δεκέμβριο του 1963 με το ξέσπασμα των διακοινοτικών ταραχών. Τον Μάρτιο του 1964 ξεκινάει μια διαφορετική περίοδος για το κυπριακό ζήτημα. Ωστόσο, ένα συνονθύλευμα παραγόντων, τόσο εξωτερικών όσο και εσωτερικών επηρεάζουν και διαμορφώνουν τα δεδομένα στο νησί, οδηγώντας εν τέλει στο πραξικόπημα και την Τουρκική εισβολή του Ιουλίου του 1974. 

Στην παρουσίαση θα κάνουμε μια ανασκόπηση της δεκαετίας αυτής, εστιάζοντας σε ορισμένους εσωτερικούς παράγοντες. Ειδικότερα, θα δούμε εν συντομία, αφενός πως διαμορφώνονται και εξελίσσονται πολιτικό-οικονομικά και διοικητικά οι δύο κοινότητες μετά τον πρώτο de facto διαχωρισμό 1963-4. Αφετέρου δε, θα δούμε πως αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την εξέλιξη των προσπαθειών για επίλυση του κυπριακού ζητήματος που ξεκινούν το Μάρτιο του 1964 και λαμβάνουν χώρα στο νησί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Ενώ θεωρητικά, μέχρι τις αρχές Ιουλίου 1974 οι συνομιλίες για την επίλυση του κυπριακού ζητήματος βρίσκονται πολύ κοντά στον τελικό σχεδιασμό της ειρηνικής και συμβιβαστικής λύσης στη βάση ενός ενιαίου κράτους, στην πραγματικότητα και εκτός της τράπεζας των διαπραγματεύσεων η κατάσταση χειροτερεύει  και οδηγείται τελικά στα τραγικά γεγονότα  της 15ης και 20ης Ιουλίου 1974.

Η Δρ Μαριλένα Βαρνάβα είναι νομικός - ιστορικός.

Σύντομο βιογραφικό: Η Μαριλένα Βαρνάβα είναι νομικός και διδάκτωρ νεότερης πολιτικής και διπλωματικής ιστορίας του Ινστιτούτου Κοινοπολιτειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Η έρευνα της επικεντρώνεται στην διαμόρφωση του κυπριακού προβλήματος, μέσα από την μελέτη της πολιτικής, διοικητικής, και κοινωνικό-οικονομικής εξέλιξης των δύο κοινοτήτων την δεκαετία του 1960 και 1970. Είναι συγγραφέας του βιβλίου 'Cyprus before 1974: The Prelude to Crisis' (I.B.Tauris: 2019).
Email: m_varnava@msn.com

Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ εναντίον της βρετανικής αποικιακής κυριαρχίας, τόσο οι Έλληνες της Κύπρου όσο και οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν διάφορα μέσα προπαγάνδας και την τέχνη της πειθούς (‘art of persuasion’) με στόχο να επηρεάσουν το κοινό τους  στην Κύπρο και τη διεθνή κοινή γνώμη, προσφέροντας ο καθένας τους ένα διαφορετικό όραμα για το μέλλον της χώρας. Η διάλεξη, με την ευκαιρία της δημοσίευσης του βιβλίου της Δρος Μαρίας Χατζηαθανασίου με τίτλο Propaganda and the Cyprus Revolt: Rebellion, Counter-Insurgency and the Media, 1955-59 (Ι.B. Tauris, Ιούνιος 2020), επικεντρώνεται και επιχειρηματολογεί υπέρ του ζωτικού ρόλου που διαδραμάτισε η προπαγάνδα στα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 στην Κύπρο, εστιάζοντας στην περίοδο του αντιαποικιακού αγώνα 1955-59. Εξετάζοντας ταυτόχρονα την αυξητική τάση στη χρήση βίας και εξαναγκασμού κατά τη διάρκεια της περιόδου, η διάλεξη φέρει στην επιφάνεια αδημοσίευτο υλικό που μέχρι πρόσφατα παρέμενε απόρρητο καθώς φυλασσόταν στα Κρατικά Αρχεία της Βρετανίας, και εξηγεί πώς το τρίπτυχο προπαγάνδα/βία/εξαναγκασμός έγιναν, από κοινού, οι κινητήριες δυνάμεις της σύγκρουσης. Η διάλεξη αναδεικνύει τη σημαντικότητα του όπλου της προπαγάνδας στις μάχες που διαδραματίστηκαν για την «καρδιά και το πνεύμα» (‘hearts and minds’) των Ελληνοκυπρίων και της διεθνούς γνώμης, και του πολέμου των λέξεων (‘war of words’) μεταξύ της ΕΟΚΑ και της Βρετανικής κυβέρνησης. Η καινούρια αυτή μελέτη εξετάζει για πρώτη φορά τις Βρετανικές επιχειρήσεις καταστολής της εξέγερσης της ΕΟΚΑ χρησιμοποιώντας μέσα προπαγάνδας όπως το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, ο Τύπος, και αναδεικνύει τους τρόπους με τους οποίους οι προσπάθειες αυτές υπονομεύθηκαν επιτυχώς από τους Έλληνες της Κύπρου και της Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα αποδυναμώθηκαν ακούσια από τους ίδιους τους Βρετανούς. Η διάλεξη ενημερώνει, με καινούρια ευρήματα, μια κρίσιμη περίοδο της κυπριακής και βρετανικής ιστορίας, και συμβάλλει σε ευρύτερες διακρατικές συζητήσεις σχετικά με τη χρήση της προπαγάνδας κατά τη διάρκεια του «τέλους της αυτοκρατορίας» (‘end of empire’).

Σύντομο βιογραφικό ομιλήτριας:
Η Δρ Μαρία Χατζηαθανασίου είναι υπότροφος των Δράσεων Μαρία Σκλοντόφσκα-Κιουρί (Πρόγραμμα Διεύρυνσης, Ορίζοντας 2020) στο Τμήμα Πολιτικής και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Η έρευνά της αφορά στην πολιτιστική διπλωματία που ασκήθηκε από τα κράτη της Μεγάλης Βρετανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας στην Κύπρο, από το 1945 μέχρι και το 1974. Το βιβλίο της Propaganda and the Cyprus Revolt: Rebellion, Counter-Insurgency and the Media, 1955-59 εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2020 από τον εκδοτικό οίκο Ι.B. Tauris. Το 2017 απέκτησε τον διδακτορικό της τίτλο στην Ιστορία από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, Αγγλία.

Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας και στα πρώτα χρόνια της Αγγλοκρατίας, τα σχολεία, υπό τον έλεγχο και την καθοδήγηση της εκκλησίας θεωρούνταν ως οι θεματοφύλακες της Ελληνικής γλώσσας και παράδοσης και ο σκοπός τους ήταν να αποδείξουν, να ενδυναμώσουν και να διαιωνίσουν την ελληνική ταυτότητα των Ελλήνων της Κύπρου. Το πιο σημαντικό δε ήταν ότι μέσω των σχολείων το ιδανικό της Ένωσης καλλιεργείτο και προωθείτο σε τέτοιο βαθμό που ερχόταν σε αντίθεση με την αντίληψη που είχε η Βρετανία για το καθεστώς της Κύπρου ως βρετανική αποικία. Συνεπώς, οι επανειλημμένες προσπάθειες των Βρετανών να σπάσουν τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στα σχολεία και τους υποστηρικτές της Ένωσης κατέστησε την εκπαίδευση στην Κύπρο μείζον πολιτικό θέμα. Η συγκεκριμένη παρουσίαση εξετάζει τις εκπαιδευτικές αποφάσεις που λήφθηκαν στο νησί, κυρίως σχετικά με την ελληνοκυπριακή κοινότητα, από την έναρξη της Αγγλοκρατίας μέχρι και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου έναντι και λόγω του τρέχοντος πολιτικού σκηνικού.

Σύντομο βιογραφικό ομιλήτριας:

Η Δρ Αντιγόνη  Ηρακλείδου είναι ιστορικός (Πανεπιστήμιο  Κύπρου, LSE (MSc), IComS, University  of London (PhD). Είναι συγγραφέας του βιβλίου  Imperial Control in Cyprus: Education and Political Manipulation in the British Empire, (London: I.B. Tauris, 2017) και συν-επιμελήτρια (μαζί με την Αναστασία Γιάγκου) του βιβλίου Cyprus from Colonialism to the Present: Visions and Realities. Essays in honour of Professor Robert Holland, (London: Routledge, 2017).  Από το 2019 εργάζεται ως μεταδιδακτορικός ερευνητικός συνεργάτης στο Κέντρο Αριστείας RISE. 

Αναμφισβήτητα ένας είναι ο εικονογραφικός τύπος που μας έρχεται αμέσως στο μυαλό όταν ακούμε για απεικονίσεις των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη βυζαντινή τέχνη, και δεν είναι άλλος από την παρουσίαση των δύο αγίων με αυτοκρατορικά ενδύματα και στέμματα να στέκονται δεξιά και αριστερά ενός ξύλινου σταυρού, τον οποίο η χριστιανική παράδοση έχει συνδέσει με το Τίμιο Ξύλο της σταύρωση του Χριστού. Σίγουρα όχι ξένη σε μας η συγκεκριμένη εικονογραφία. Με αρχή της διαμόρφωσής του τη βυζαντινή περίοδο, ο τύπος αυτός παρέμεινε κυρίαρχος μέχρι και πέρα από την κατάρρευση της αυτοκρατορίας το 1453. Με άλλα λόγια, μέχρι και τις μέρες μας, αποτελώντας σταθερό στοιχείο του διακόσμου κυρίως τοιχογραφικών συνόλων ναών και εικόνων. Τέτοια παραδείγματα προέρχονται και από κοινότητες της Κύπρου. Τέχνη με αργή εξέλιξη, η βυζαντινή – εξού και τα επαναλαμβανόμενα εικονογραφικά θέματα μέσα από αιώνες αλλαγών – διατήρησε ένα πυρήνα συντηρητισμού και κανόνων, αποσκοπώντας στη δημιουργία ευανάγνωστων παραστάσεων, υποταγμένων σε μια ιεραρχία αξιών, προς όφελος της προβολής του βαθύτερου πνευματικού και ιδεολογικού τους νοήματος. Ποια η ιστορία, λοιπόν, πίσω από τις απεικονίσεις των Κωνσταντίνου και Ελένης; Η παρουσίαση θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τη βυζαντινή τέχνη που έχει διασωθεί στην Κύπρο ως μέρος ενός ευρύτερου συνόλου με κοινούς πολιτισμικούς κώδικες, και να προβληματιστούμε τόσο ως προς την ιδεολογική διάσταση της βυζαντινής τέχνης όσο και ως προς τις γενικότερες πραγματικότητες που καθρεφτίζονται σε αυτήν.

Η Δρ Ανδριανή Γεωργίου είναι Βυζαντινολόγος (andrianigeorgiou@hotmail.com)

Σύντομο βιογραφικό: Διδάκτορας Βυζαντινολογίας με ακαδημαϊκές συνεργασίες σε Κύπρο (Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ινστιτούτο Κύπρου, Κέντρο Πολιτιστικής Κληρονομιάς) και εξωτερικό (University of Birmingham,Aix-Marseille Université). Μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Βυζαντινολογικής Εταιρείας Κύπρου. 

Η εικόνα της Κύπριδας Αφροδίτης εξελίχθηκε και διαμορφώθηκε, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν, στα πλαίσια ενός πολύπλοκου και δυναμικού διαλόγου με σημείο αναφοράς τις διάφορες κοινωνικοπολιτικές διεργασίες που έλαβαν και λαμβάνουν χώρα στο νησί. Στο πλαίσιο του προγράμματος Unlocking the Sacred Landscapes of Cyprus (UnSaLa-CY, http://www.ucy.ac.cy/unsala/), αρχικά, συνοψίζονται τα σχετικά ιστορικά και αρχαιολογικά δεδομένα, επισημαίνοντας βασικά ερευνητικά ζητήματα γύρω από τη μορφή της θεάς. Στη συνέχεια, δίδεται έμφαση στην πρόσληψη της θεάς, την πρόσφατη ιστορία του νησιού και τον σύγχρονο κόσμο, εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο η Αφροδίτη έτυχε προσεταιρισμού και εμπορευματοποίησης στο πλαίσιο διαμόρφωσης αποικιοκρατικών και μετα-αποικιοκρατικών αφηγημάτων και ταυτοτήτων.


Σύντομα βιογραφικά ομιλητών:

Ο Γιώργος Παπαντωνίου (papantog@tcd.ie) είναι ερευνητής στην Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου και συνεργαζόμενο προσωπικό στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Δουβλίνου, TrinityCollege.  Έχει εργαστεί ως αρχαιολογικός λειτουργός στο Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, και ως επισκέπτης λέκτορας και ερευνητής στα Τμήματα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Κλασσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Δουβλίνου, Trinity College Dublin, και Ινστιτούτο Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βόννης. Από το 2015 διευθύνει το διεθνές δίκτυο συνεργασίας Unlocking Sacred Landscapes (UnSaLa) (http://www.ucy.ac.cy/unsala/).

Η Christine E. Morris είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ελληνικής Αρχαιολογίας και Ιστορίας στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Δουβλίνου, Trinity College. Έχει διευθύνει ερευνητικά προγράμματα που αφορούν τα Μινωικά ιερά κορυφής και τα πήλινα ειδώλια, και που επιχορηγήθηκαν από την Ιρλανδική Κυβέρνηση (Irish Research Council). Είναι ιδρυτικό μέλος του διεθνούς δικτύου συνεργασίας Unlocking Sacred Landscapes (UnSaLa)

Η διάλεξη εξετάζει την πολύπλευρη δράση μίας κορυφαίας φυσιογνωμίας της νεότερης Ιστορίας της Κύπρου, του Mητροπολίτη Πάφου, Τοποτηρητή του Αρχιεπισκοπικού θρόνου, Λεοντίου στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.  Ο Λεόντιος απετέλεσε την κορυφαία μορφή του εθνικού αγώνα των Ελλήνων Κυπρίων για ένωση με την Ελλάδα κατά τη δύσκολη περίοδο της Παλμεροκρατίας (1933-1939) και του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (1939-1945). Ανάμεσα σε άλλα πρωτοστάτησε στη διεξαγωγή εθνικών εράνων για την ενίσχυση της Ελλάδας ενώ μερίμνησε για τη φιλοξενία μερικών χιλιάδων Ελλήνων προσφύγων που κατέφυγαν στην Κύπρο από τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου.  Η παρουσίαση επικεντρώνεται ιδιαίτερα στην προσπάθειά του να καλέσει εθελοντές για κατάταξη όχι στις βρετανικές δυνάμεις του Κυπριακού Συντάγματος αλλά στις δυνάμεις του Ελληνικού Στρατού ενώ εξετάζει και τη βρετανική αντίδραση. Η διάλεξη συμπληρώνει την έκθεση «1940: Πρόσωπα και Εικόνες. Κύπρος – Ελλάδα» η οποία φιλοξενείται στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2020.

Η Δρ Αναστασία Γιάγκου είναι ιστορικός.

Σύντομο Βιογραφικό:
Η Αναστασία Γιάγκου είναι ιστορικός (PhD, University of London). Διεκπεραίωσε τις διδακτορικές της σπουδές με υποτροφία του Ιδρύματος Λεβέντη. Στο συγγραφικό της έργο περιλαμβάνεται η μονογραφία με τίτλο ‘Cyprus in World War II: Politics and Conflict in the Eastern Mediterranean’ (I.B.Tauris, 2010). Επίσης, κύρια επιμελήτρια των συλλογικών τόμων (με G. Kazamias, R.Holland) ‘The Greeks and the British in the Levant, 1800-1960: Between Empires and Nations’(Routledge, 2016) και (με Α. Heraclidou) ‘Cyprus from Colonialism to the Present: Visions and Realities. Essays in Honour of Robert Holland’ (Routledge, 2017). Κατά την περίοδο 2008-2017 υπηρέτησε ως Ειδική Επιστήμονας διδασκαλίας στην ανώτατη εκπαίδευση (Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο). Aπό τον Σεπτέμβριο του 2017 υπηρετεί στη Μέση Εκπαίδευση ως Φιλόλογος. 

Email: yiangoua@hotmail.com
https://sas.academia.edu/AnastasiaYiangou 

Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου εγκαινιάζει μια νέα διαδικτυακή σειρά ηχογραφημένων διαλέξεων και συνεδρίων, με τον τίτλο «Μίλα μου Ιστορικά». Μια σειρά από έγκριτους επιστήμονες, για διάφορα κυπρολογικά θέματα που σχετίζονται με τα Μουσεία, Συλλογές, Εκθέσεις, Δράσεις του Πολιτιστικού Ιδρύματος αλλά αφορούν και σε άλλα κυπρολογικά θέματα, από όλες τις περιόδους της κυπριακής ιστορίας, αρχαιολογίας, ιστορίας της τέχνης και λογοτεχνίας. Μια σειρά επιστημονικά τεκμηριωμένη και ταυτόχρονα φιλική στον ακροατή.

O Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος αποτελεί μία από τις πιο ενδιαφέρουσες περιόδους της νεότερης ιστορίας του τόπου μας. Ο Πόλεμος μετέβαλε άρδην τα δεδομένα του Κυπριακού Ζητήματος και δημιούργησε τις προϋποθέσεις οι οποίες, μαζί με άλλες εξελίξεις, οδήγησαν κατά τη δεκαετία του 1950 στο ξέσπασμα του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Η διάλεξη θα επικεντρωθεί στη βρετανική πολιτική στην Κύπρο κατά την περίοδο 1939-1945. Θα αναλυθούν οι τρόποι με τους οποίους η συμβολή των Κυπρίων στον Πόλεμο επηρέασε τη στάση των Βρετανών στα πολιτικά πράγματα του τόπου κατά τη διάρκεια του Πολέμου. Κεντρικό ζήτημα αποτελεί η αναβίωση του ενωτικού κινήματος, μετά την είσοδο της Ελλάδας στον Πόλεμο, στις 28 Οκτωβρίου 1940. Η διάλεξη συμπληρώνει την έκθεση «1940: Πρόσωπα και Εικόνες. Κύπρος – Ελλάδα» η οποία φιλοξενείται στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2020.

Η Δρ Αναστασία Γιάγκου είναι ιστορικός.

Σύντομο Βιογραφικό:
Η Αναστασία Γιάγκου είναι ιστορικός (PhD, University of London). Διεκπεραίωσε τις διδακτορικές της σπουδές με υποτροφία του Ιδρύματος Λεβέντη. Στο συγγραφικό της έργο περιλαμβάνεται η μονογραφία με τίτλο ‘Cyprus in World War II: Politics and Conflict in the Eastern Mediterranean’ (I.B.Tauris, 2010). Επίσης, κύρια επιμελήτρια των συλλογικών τόμων (με G. Kazamias, R.Holland) ‘The Greeks and the British in the Levant, 1800-1960: Between Empires and Nations’(Routledge, 2016) και (με Α. Heraclidou) ‘Cyprus from Colonialism to the Present: Visions and Realities. Essays in Honour of Robert Holland’ (Routledge, 2017). Κατά την περίοδο 2008-2017 υπηρέτησε ως Ειδική Επιστήμονας διδασκαλίας στην ανώτατη εκπαίδευση (Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο). Aπό τον Σεπτέμβριο του 2017 υπηρετεί στη Μέση Εκπαίδευση ως Φιλόλογος. 
Email: yiangoua@hotmail.com
https://sas.academia.edu/AnastasiaYiangou